رئیس کمیته اقتصاد دیجیتالی مجلس: با نگاه تحدیدمحور نمی‌توان فضای مجازی را مدیریت کرد

به گزارش پیوست، چهارمین پنل رویداد شورای عالی فضای مجازی و مساله حاکمیت اقتصاد دیجیتال، توسط اندیشکده حکمرانی شریف برگزار شد و حاضران در این آخرین پنل رویداد از لزوم و بازاندیشی در نقش شورا در ساختار تصمیم‌گیری کشور سخن گفتند.

شورا چارچوب قانون‌گذاری را مشخص کند

مجتبی توانگر، نماینده مجلس و رئیس کمیته اقتصاد دیجیتالی، درباره ضعف‌های شورا گفت: یکی از اشکال‌های اساسی این است که دستورات شورا الزام قانونی ندارد. در نتیجه دستگاه قضایی هم در پی اجرا نشدن مصوبات شورا اقدامی نمی‌کند. در مورد طرح صیانت،‌ ابتدا طرحی آماده شده بود که ظاهراً نظر شورای عالی فضای مجازی را نیز خواسته بودند اما اشکالات جدی مطرح شد و تصمیم گرفتند از درون مجلس کار را پیش ببرند. چارچوب‌های طرح صیانت در شورا شکل نگرفته است.

او ادامه داد:‌ شورا باید وارد می‌شد و چارجوبی برای مدیریت فضای مجازی در دستگاه‌های مختلف مانند قوه قضائیه، وزارت ICT و مجلس به عنوان مرجع قانون‌گذاری کشور تعیین می‌کرد. باید هر قانون‌گذاری‌ای در چارچوب‌‌های تعیین‌شده شورا انجام شود.

او به یکی دیگر از آسیب‌های شورا اشاره کرد و گفت: شورا با بخش‌‌های مختلف مانند مجلس و بخش خصوصی به خوبی تعامل نمی‌کند. مثلاً هجدهم اردیبهشت امسال، سند توسعه فناوری‌های بلاک‌چین و دارایی‌های دیجیتالی را که در کمیته اقتصاد دیجیتالی مجلس تهیه شده بود به شورای عالی فضای مجازی فرستادیم ولی هنوز پاسخی نداده‌اند.

نماینده مردم تهران در مجلس همچنین گفت: در بحث‌های اقتصادی باید نگاه اقتصادی بر نگاه فنی غلبه کند. احتمالاً در شورا نگاه فنی-امنیتی غلبه دارد و این را در بحث‌های فیلترینگ و امنیت سایبری و صیانت می‌بینیم. اگر شورا این نگاه را کنار بگذارد، وظیفه چنین نهادی در همه جای دنیا مشخص است. با نگاه تحدیدمحور نمی‌توان فضا را مدیریت کرد.

محمدحسین حمیدی، عضو هیات مدیره حرکت اول، نیز با حضور در این پنل گفت:‌ شورا در دوره اول نقش فعال‌تری داشت و هرچه گذشت غیرفعال‌تر شد. یکی از ایرادهای شورا این است که در مورد موضوعات غیرکلیدی که اهمیت کمتری دارند مصوبه می‌دهد اما در قبال مسائل داغ و حیاتی سکوت می‌کند. احساس می‌کنم در سال‌های اخیر شورا نقش فعالی ایفا نکرده است.

او افزود:‌ نه ممکن است و نه باید شورا تمامی قسمت‌های فضای مجازی را مدیریت کند. شورا نیاز دارد نقش خود را بازتعریف کند. نقش شورا باید نقش پدر و رهبر باشد و این با قانون حل نمی‌شود.

شورا از لاک انفعال بیرون بیاید

محمد کشوری، مدیرعامل گروه طیف، نیز به بررسی عملکرد شورای عالی فضای مجازی پرداخت و توضیح داد: دو دوره فعالیت شورا تفاوت‌های محسوسی با هم دارند. دو سال ابتدایی شورا خیلی توفانی شروع کرد و در تصمیم‌های نهادهای تخصصی تاثیر توفانی داشت. اما باور دارم در همان زمان هم در جاهایی منفعل بود. در برخی قضایا مانند فیلترینگ وی‌چت در سال ۹۱ شورا واکنشی نشان نداد. در مورد ممنوعیت تماس تصویری رایتل که از خارج شورا انجام شد باز هم شورا کاری نکرد. در ارتباط با IPTVها تا سال ۹۶ اقدامی صورت نگرفت.

کشوری گفت:‌ علت این مساله جایگاه شوراست که به نوعی یک همه‌‌کاره هیچ‌کاره است. وقتی نهادی را رهبری تشکیل می‌دهد، افراد فکر می‌کنند همه کاری می‌شود کرد. متن احکام که معمولاً تفسیرپذیر است. شورا برای سیاست‌گذاری تشکیل شده اما مقرره‌گذاری هم می‌کند. اگر شورا از لاک انفعال بیرون بیاید می‌تواند موثر باشد.

محمدمهدی حبیبی، رئیس هیات مدیره NGO فضای مجازی پاک، نیز گفت: راه‌حل‌های مانند شورا به درد مدیریت قدرت می‌خورد اما از آن مهم‌تر تولید قدرت است. در ۱۰ سال اخیر دچار مشکل شده‌ایم چون قدرت نداریم. مثلاً سرویس‌های پایه در کشور ضعیف است و پلتفرم‌های خارجی فضا را اشغال کرده‌اند، در نتیجه سلبی و امنیتی با فضای مجازی برخورد می‌شود.

او اضافه کرد: مصوبات شورا ضمانت اجرایی ندارند و همه این را قبول دارند اما مشکل این است که هنوز ساختار حکمرانی کشور شورای عالی فضای مجازی را نپذیرفته و نبود این ضمانت اجرایی ساختاری و نهادی است. هنوز بین حکمرانان ما تصویر دقیقی از وظیفه شورا شکل نگرفته است. برخی می‌گویند قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری را بدهیم به شورا و برخی هم نظرشان روی مجلس و دولت است.