شاخه جدیدی از استارت‌آپ‌های «الان بخر، بعداً پرداخت کن» در مرکز توجه قرار گرفته‌اند

با فرو نشستن هیجانی که در بازار «الان بخر، بعداً پرداخت کن» (BNPL) شاهد بودیم، پدیده جدیدی توجه سرمایه‌گذاران را جلب کرده است.

شرکت‌های BNPL بزرگی مثل کلارنا و افیرم، که به خریداران اجازه می‌دادند هزینه خرید را بعداً یا به صورت اقساط بدون سود پرداخت کنند، حالا به دلیل نگرانی مشتریان بابت هزینه‌ها و افزایش نرخ بهره وام‌ها، تحت فشار هستند. از سوی دیگر ورود غول‌هایی همچون اپل به این حوزه باعث شدت گرفتن رقابت شده است.

اما فعالان سرمایه‌گذاری جسوران معتقدند شاخه جدیدی از استارت‌آپ‌های اروپایی برندگان واقعی این فضا خواهند بود. شرکت‌هایی مثل ماندو، هوکودو و بیلی از جمله فعالان این حوزه هستند که با فرمولی ساده، سرمایه عظیمی را جذب خود کرده‌اند: این جریان به جای مصرف‌کننده به کسب‌کارها خدمات BNPL ارائه می‌کنند.

مالت هافمن، هم‌مدیرعامل استارت‌آپ ماندو در برلین، می‌گوید: «فرصت بزرگی برای ارائه خدمت BNPL در فضای تجاری (B2B) وجود دارد.»

شرکت هافمن که به تازگی ۴۳ میلیون دلار از سرمایه‌گذارانی مثل پیتل تیل، میلیارد سیلیکون ولی، سرمایه جذب کرده پیش‌بینی می‌کند بازار BNPL برای بخش B2B اروپا و آمریکا در چند سال آینده به ۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد.

در حالی که خدماتی مثل کلارنا، اعتباری متناسب با خرید در اختیار کاربران می‌گذارند، شرکت‌های B2B BNPL به دنبال انجام تراکنش‌های شرکتی هستند. این خدمات با دیگر پشتوانه‌های مالی کوتاه‌مدت مثل وام‌های کاری، که هزینه‌های فعالیت روزانه و صورت‌حساب را پوشش می‌دهند و شرکت برای دسترسی سریع به پول تمام یا بخشی از وام را مشتریان می‌فروشد، تفاوت دارند.

پاتریک نوریس، یکی از شرکای صندوق خصوصی نوشن کپیتال، می‌گوید بازار B2B BNPL بسیار گسترده‌تر از B2C است. نوشن به تازگی از ۴۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری روی شرکت هوکودو، استارت‌آپ انگلستانی فعال در حوزه B2B BNPL، خبر داده است.

نوریس می‌گوید: «میانگین بازار در B2B بسیار بزرگ‌تر از متوسط سبد مشتریان است.» و به عقیده او همین موضوع باعث درآمدزایی و توسعه ساده شرکت‌ها می‌شود.

رکود در بخش B2C

سهام بازیگران مهم BNPL بخش مصرفی در سال ۲۰۲۲ به شدت سقوط کرده و نگرانی‌ها نسبت به رکود این بخش بیشتر شده است.

طبق گزارش وال‌استریت ژورنال، شرکت سوئدی کلارنا در حال مذاکره برای جذب سرمایه با تخفیف سهام است تا ارزش‌گذاری شرکت خود را افزایش دهد. ارزش این شرکت از ۴۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱، به ۱۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته است. سخنگوی کلارنا می‌گوید این شرکت اظهارنظری در مورد «گمانه‌زنی‌ها» ندارد.

در ایالات متحده هم سهام شرکت افیرم که عرضه عمومی شده نسبت به ابتدای سال ۷۵ درصد ریزش کرده و شرکت بلاک، که BNPL استرالیایی افترپی را به مبلغ ۲۹ میلیارد دلار خریداری کرد، نیز ۵۷ درصد ریزش را تجربه کرده است. غول پرداخت پی‌پل هم که در زمینه اعطای وام فعال است نیز نسبت به همین تاریخ در سال گذشته ۶۰ درصد ریزش کرده است.

صنعت BNPL در دوران همه‌گیری کرونا و با ارائه روشی ساده برای پرداخت اقساطی به مشتریان به شهرت رسید. اما حالا کسب‌وکارها هم به این حوزه ورود کرده‌اند.

فیلیپ بنتون، تحلیلگر فین‌تک در شرکت تحلیلی اومدیا، می‌گوید: «کسب‌وکارها با وخامت شرایط اقتصاد کلان و بحران مداوم زنجیره عرضه با مشکل جریان پولی مواجه هستند، پس هر راهکاری برای دسترسی سریع‌تر و انعطاف‌پذیرتر به پول بسیار جذاب به نظر می‌رسد.»

ماندو و هودوکو هنوز ارزش‌گذاری خود را علنی نکرده‌اند، اما اسکالاپی و بیلی، دو شرکت B2B BNPL ایتالیایی، به ترتیب در تازه‌ترین ارزش‌گذاری‌ها یک میلیارد و ۶۴۰ میلیون دلار ارزش‌گذاری شده‌اند.

خدمات BNPL به شکل‌ ویژه‌ای برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEها) که از افزایش تورم ضربه خورده‌اند جذابیت دارد. به گفته هافمن، رئیس ماندو، SMEها مدت‌هاست که از سوی بانک‌های بزرگ نادیده گرفته شده‌اند.

او می‌گوید: «بانک‌ها نمی‌توانند مبلغ را به حدی کاهش دهند که اقتصادی شود، زیرا حاشیه سودشان از چنین وامی به حدی کم است که هزینه‌های مربوطه را پوشش نمی‌دهد. اما شرکت‌های فین‌تک ثابت کرده‌اند که رویکردی داده‌محور و خودکار به اعتبارات می‌تواند پاسخگوی نیاز باشد و بازار را توسعه دهد.»

خطر رکود

برخی از رگولاتوری‌ها به دلیل ترس از مقروض شدن بیش از حد مردم با محصولات BNPL مخالف‌اند و همچنین از نبود شفافیت در مورد هزینه‌های مختلف از جمله بازپرداخت دیرهنگام انتقاد دارند.

انگلستان یکی از پیشتازان رگولاتوری این حوزه است. مقامات دولتی امیدوارند تا سال ۲۰۲۳ قوانین محکم‌تری برای این بخش وضع کنند. با این حال، نوریس می‌گوید شرکت‌های BNPL متمرکز بر کسب‌وکار نسبت به شرکت‌هایی مثل کلارنا با خطرات کمتری در بخش رگولاتوری مواجه هستند.

او می‌گوید: «قانون‌گذاری در B2C قرار است به اندازه کافی از مصرف‌کنندگان محافظت، به خرید هوشمندانه کمک و از تولید بدهی جلوگیری کند.»

با این حال یکی از مواردی که بازیگران B2B باید مد نظر قرار دهند سطح ریسک است. نوریس می‌گوید حالا که با احتمال رکود اقتصادی مواجه هستیم، ادامه روند رشد و آمادگی برای مشکلات احتمالی، یکی از چالش‌های بزرگ استارت‌آپ‌های B2B BNPL است.

بنتون از اومدیا می‌گوید: «B2B به طور کلی پرارزش و دارای حجم کم است و در نتیجه احتمال خطر بیشتر می‌شود و برآورد توان مالی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.»

منبع: CNBC