مواجهه ما با فناوری در قرنی که گذشت؛صد سال آزمودن و نیاموختن

قرنی که گذشت برای ما ایرانی‌ها قرن عجیبی بود. ایران ۱۳۰۰ را اگر با ایران ۱۴۰۰ مقایسه کنیم، ظاهر بسیار متفاوتی دارند آن‌قدر که اگر زبان فارسی نبود، شاید متوجه نمی‌شدیم اینها آدم‌های همان مملکت هستند. یرواند‌ آبراهامیان در مقدمه کتاب «تاریخ ایران مدرن» می‌گوید ایرانی‌ها با گاو و خیش قدم به قرن جدید گذاشتند و با کارخانه‌های فولاد و یکی از بالاترین نرخ‌های تصادف خودرو در جهان و یک برنامه هسته‌ای از آن خارج می‌شوند. در سال ۱۳۰۰ ایران ۱۲ میلیون نفر جمعیت داشت که تقریباً ۶۰ درصد آن روستانشین، ۲۵ تا ۳۰ درصد ایلیاتی و کوچ‌رو و بین ۱۰ تا ۱۵ درصد شهرنشین بودند. تهران بزرگ‌ترین شهر ایران بود که ۲۰۰ هزار نفر جمعیت داشت. برآورد می‌شود امید به زندگی در آن دوران زیر ۳۰ سال بوده و ۵۰ درصد نوزادان در بدو تولد تلف می‌شدند. اما اکنون قریب به ۸۰ میلیون نفر در این کشور زندگی‌ می‌کنند که ۶۵ درصد آنها ساکن شهرها و کمتر از یک درصد جمعیت کوچ‌رو هستند. تهران به تنهایی ۱۲ میلیون نفر جمعیت دارد. امید به زندگی بالای ۷۰ سال شده و نرخ مرگ‌‌ومیر نوزادان به زیر یک درصد رسیده است. قرنی که گذشت قرن توسعه عمرانی ایران بود. البته می‌شود بهای تمام‌شده این توسعه را زیر سوال برد و در اثربخشی آن و تبعات محیط‌زیستی و اجتماعی آن تردید کرد اما به هر حال در این صد سال بیش از هر قرن دیگری در ایران سازه عمرانی ساخته شد. در انتهای قاجاریه مجموع جاده‌های اصلی و راه‌آهن کشور به ۳۴۰ کیلومتر نمی‌رسید و طول شبکه راه‌های هموار اعم از شهری و روستایی حدود ۳۹۰۰ کیلومتر بود. قاطر و شتر وسایل نقلیه رایج بودند. مسافری که از تهران به سمت تبریز می‌رفت ۱۷ روز طول می‌کشید تا به مقصد برسد، اگر مشهد می‌رفت ۱۴ روز و تا بوشهر هم ۳۷ روز طول...