زیان عملیاتی سازمان فناوری اطلاعات ۲.۷ برابر شد

به گزارش پیوست، انتشار گزارش حسابرسی سازمان فناوری اطلاعات ایران در سایت کدال که برای اولین بار در طول دوران فعالیت این سازمان انجام شده، نشان می‌دهد سازمان فناوری اطلاعات از سال ۹۷ تا پایان سال ۹۹ با افزایش زیان روبه‌رو بوده است. این زیان هم ناشی از کاهش درآمدهای عملیاتی این سازمان است و هم افزایش بهای تمام‌شده درآمدهای عملیاتی و در مجموع منجر به افزایش نزدیک دو برابری زیان خالص این سازمان زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات شده است.

گزارش حسابرسی سازمان فناوری اطلاعات مربوط به سال‌های ۹۸ و ۹۹ است.

طلب بابت IP

در گزارش حسابرسی سازمان فناوری اطلاعات ایران به موضوع اختلاف این سازمان با شرکت مخابرات ایران بر سر IP آدرس‌های کشوری اشاره و برای سال ۹۸ مبلغ ۱۱۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بابت اجاره IP و انتقال تجهیزات دیتا محاسبه شده است. همچنین این رقم در سال ۹۹ به ۱۱۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان رسیده است.

شهریور ۱۴۰۰ امیر ناظمی، رئیس سابق سازمان فناوری اطلاعات، اعلام کرد ‌رأی قطعی دادگاه شکایت سازمان فناوری اطلاعات از شرکت مخابرات ایران درباره استفاده از IP آدرس‌های کشوری به نفع سازمان فناوری اطلاعات صادر شده است و شرکت مخابرات باید بابت استفاده از یک میلیون و ۳۰۰ هزار IP آدرس کشوری هزینه پرداخت کرده و مطالبات سال‌های گذشته را نیز به حساب دولت واریز کند.

اکنون در گزارش حسابرسی سازمان فناوری اطلاعات نیز به این موضوع اشاره شده؛ اما در هر دو سال تاکید شده با توجه به اینکه قرارداد یا تفاهم‌نامه‌ای با شرکت مخابرات برای دریافت این مطالبات به امضا نرسیده، اعداد محاسبه‌شده در صورت‌های مالی منظور نشده‌اند.

زیان پشت زیان

صورت‌های مالی سازمان فناوری اطلاعات نشان می‌دهند درآمدهای عملیاتی این سازمان طی سال‌های ۹۷ و ۹۸ افزایش یافته؛ اما در سال ۹۹ با کاهش نزدیک ۷.۵ میلیارد تومانی روبه‌رو شده است. در مقابل بهای تمام‌شده درآمدهای عملیاتی سازمان بدون وقفه افزایش یافته و در نهایت منجر به افزایش ۲.۷ برابری زیان عملیاتی این سازمان شده‌اند. همچنین زیان خالص سازمان فناوری اطلاعات در این سال‌ها ۱.۹ برابر افزایش پیدا کرده است.

از سوی دیگر مجموع دارایی‌های سازمان فناوری اطلاعات بیش از ۴۰ میلیارد تومان کاهش یافته‌اند که این کاهش بیشتر مربوط به دارایی‌های غیرجاری می‌شود.

سازمان فناوری اطلاعات در قوانین بودجه سنواتی به عنوان یک سازمان غیر زیان‌ده شناخته می‌شود؛ اما در صورت‌های مالی این شرکت دیده می‌شود که سالانه مبالغی را بر اساس تفاهم‌نامه‌های میان سازمان برنامه و بودجه و وزارت ارتباطات دریافت می‌کند.

درآمدها کمتر از هزینه‌ها

درآمدهای سازمان فناوری اطلاعات بر اساس نهادهای طرف قرارداد به دو دسته «اشخاص وابسته» و «سایر» تقسیم می‌شوند که منظور از اشخاص وابسته، نهادهای زیرمجموعه وزارت ارتباطات هستند که به صورت مشخص، منظور شرکت ارتباطات زیرساخت است. این شرکت دو سرویس IP آدرس و CERT (امنیت فضای تبادل اطلاعات) را از سازمان فناوری اطلاعات دریافت و در مقابل بخش عمده درآمدهای سازمان را تامین می‌کند. هرچند سهم این درآمدها از کل درآمدهای سازمان فناوری اطلاعات در طول سال‌های متوالی کم شده و به جای آن سهم «سایر» اشخاص حقوقی بیشتر شده است.

بر اساس آنچه در گزارش آمده است، خدمات CERT به منظور جلوگیری از حملات سایبری ارائه شده و درآمد آن طبق قرارداد دوطرفه با شرکت زیرساخت مشخص می‌شود. همچنین نرخ اجاره IP آدرس بر اساس مصوبه ۱۷۷ کمیسیون تنظیم مقررات (مصوب ۱۳۹۲) محاسبه می‌شود.

سرویس‌هایی که سازمان فناوری اطلاعات به سایر اشخاص حقوقی ارائه می‌دهد شامل خدمات مراکز داده و خدمات تراکنشی می‌شود.

منظور از خدمات داده، اجاره فضای دیتاسنتر به متقاضیان است که درآمد آن در سال‌های متوالی افزایش چشمگیری نیافته، اما بهای تمام‌شده این خدمات همواره اضافه شده است.

خدمات تراکنشی نیز شامل تراکنش تبادل الکترونیکی اطلاعات و پاسخگویی به استعلام‌های مورد نیاز بر بستر مرکز تبادل اطلاعات کشور از قبیل احراز هویت، کد پستی، تلفن و سایر مشخصات مرتبط برای اشخاص متقاضی است. نرخ این خدمات را هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات بر اساس مصوبه ۲۸۷ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تعیین می‌کند.

درآمدهای سازمان فناوری اطلاعات از محل خدمات تراکنشی طی سال‌های ۹۸ و ۹۹ بیش از ۹ برابر شده است؛ اما در همان حال بهای تمام‌شده این خدمات نیز نزدیک ۱۳ برابر شده و بدین ترتیب این خدمت نیز با زیان همراه شده است.

بنا بر آنچه در این گزارش آمده، عمده مشتریان خدمات داده و تراکنشی سازمان فناوری اطلاعات را بانک‌ها تشکیل می‌دهند هرچند نام چند نهاد دولتی مانند بورس و شاپرک نیز در این میان دیده می‌شود. همچنین شرکت آگه‌پردازان هوشمند که با برند دیوار فعالیت می‌کند یکی از مشتریان عمده سازمان فناوری اطلاعات است که احتمالاً برای استعلام‌های مربوط به هویت‌سنجی از خدمات این سازمان استفاده می‌کند.