صنعت پرداخت چه روندی را در آینده طی خواهد کرد

رقابت بین بازیگران جدید و نوآور پرداخت‌ها در همه بازارها شدت گرفته است. بانک‌ها به ‌تازگی جذابیت اسکیل‌اپ‌های پرداخت‌ها را احساس می‌کنند زیرا برخی مشتریان سنتی پرداخت‌ها به این اسکیل‌اپ‌ها مهاجرت کرده‌اند.

تحلیل اکسنچر نشان می‌دهد حقوق متعلق به سهامداران (TRS) بازیگران دیجیتالی مانند پی‌پال و اسکوئر، از سال ۲۰۱۶ تا نوامبر ۲۰۲۱ دوازده برابر حقوق متعلق به سهامداران بانک‌های بریتانیایی بوده. این آمار شگفت‌انگیز است. در مقایسه، پردازنده‌های پرداخت (Payment processor) مانند ویزا و مسترکارت در همین دوره زمانی ۲.۶ برابر بانک‌های بریتانیایی به سهامداران‌شان حقوق داده‌اند. حتی مدل کسب‌وکار پردازنده هم در معرض تهدید است زیرا روش‌های سریع‌تر پرداخت‌ها چالشی بزرگ برای کارت‌ها پدید آورده‌اند.

پیش‌بینی فضای آینده پرداخت‌ها دشوار است. آیا پرداخت‌های حساب‌به‌حساب جایگزین روش سنتی کارت خواهند شد؟ آیا ارزهای دیجیتالی بانک مرکزی (CBDCها)، جایگزین واسطه‌های پرداخت خواهند شد؟ این موردهای کاربری جدید چه پیامدهایی برای merchantها دارند؟ فقط گذشت زمان میزان پیشروی این نوآوری‌ها را نشان خواهد داد اما هزینه بی‌عملی احتمالاً افزایش پیدا خواهد کرد زیرا اگر ارائه‌دهندگان پرداخت نوآوری نکنند، فین‌تک‌های جهانی جدید این کار را خواهند کرد.

می‌توان نوآوری تحول‌آفرین در زمینه پرداخت‌ها را در سه موج خلاصه کرد: «موجود»، «جدید» و «بعدی». هر یک از این موج‌ها را با جزئیات بررسی خواهیم کرد اما باید به یاد داشت که این مراحل را نمی‌توان به ‌صورت مستقل بررسی کرد. برای مثال، ارائه‌دهندگان پرداخت اگر مقررات موجود را رعایت نکنند، هنگام ایجاد اهرم‌های جدید تولید ارزش مجوز نخواهند گرفت. همچنین، ارائه‌دهندگان پرداخت اگر برای رفع نیازهای مشتری دست به نوآوری نزنند، فرصت آزمایش موارد استفاده و کاربری جدید را در موج بعدی رشد از دست خواهند داد.

موج اول: روند موجود

بخشنامه اتحادیه اروپا برای خدمات پرداخت، موسوم به PSD2، بیشتر از دو سال قدمت دارد. تجربه کاربری در این بازه زمانی بهبود پیدا کرده و برخی بازیگران، میلیون‌ها دلار بابت رفع مشکلات جدید سرمایه‌گذاری کرده‌اند. مقیاس بانکداری باز افزایش پیدا کرده اما پرداخت‌ها صرفاً بخش کوچکی از مجموع حجم کاری بانکداری باز را تشکیل می‌دهند. برای مثال، در جولای ۲۰۲۱، ۸۴۰ میلیون تماس موفق API با استفاده از بانکداری باز در بریتانیا انجام گرفت اما فقط دو میلیون مورد آنها به پرداخت‌ها مربوط می‌شدند. این یعنی کمتر از نیم درصد.

انتظار داریم سهم پرداخت‌ها از مجموع فعالیت‌های بانکداری باز در طول چند سال آینده افزایش پیدا کند و دلیل آن را در رشد پرداخت‌های embedded می‌بینیم. مشتریان به ‌طور روزافزون می‌خواهند پرداخت‌ها بخشی از یک تجربه بی‌نقصِ پیوسته باشند، نه فرایندی جدا یا ثانوی. همزمان، merchantها می‌کوشند بهترین شرایط پرداخت را برای عرضه به مشتریان‌شان پیدا کنند تا بتوانند پرداخت بی‌نقص، درخواست پرداخت و خدمات مالی مانند «الآن بخر، بعداً پرداخت کن» (BNPL) را یک‌جا عرضه کنند. در بخش مشتری، پی‌پال، ریوُلوت و سایر شرکت‌ها در حال راه‌اندازی «سوپراپ»هایی هستند که پرداخت‌ها، پس‌انداز، پرداخت قبض، کریپتو، خرید و غیره را ترکیب می‌کنند. تفکر درباره تجربه پیوسته مشتری، فرصت‌های جدیدی برای پرداخت‌های مبتنی بر بانکداری باز پدید خواهد آورد. کلارنا جدیدترین کار را در این زمینه انجام داده و یک فروشگاه آنلاین درون‌اپی افتتاح کرده است. این فروشگاه درون‌اپی، کلارنا را از یک ارائه‌دهنده خدمات «الآن بخر، بعداً پرداخت کن» به یک فروشگاه و مرکز تجمع مشتریان وفادار تبدیل کرده است.

بانک‌ها باید نحوه حضورشان در اکوسیستم را تغییر دهند. بانک‌ها قبلاً اپ‌های جدیدی را در سیلوهای مجزای فناوری توسعه می‌دادند و مجموعه پراکنده‌ای از خدمات متفاوت را عرضه می‌کردند؛ برای مثال، می‌توان به اپ امور مالی شخصی سیمپل ساخت شرکت BBVA اشاره کرد که در مه ۲۰۲۱ تعطیل شد. شاهد پایان دوران این نوع خدمات پراکنده هستیم زیرا بازیگران بانک‌ها، فین‌تک‌ها و تجارت الکترونیکی باید در یک اکوسیستم با یکدیگر همکاری کنند و از یک مجموعه مشترک فناوری بهره جویند.

علاوه‌ بر این، ارائه‌دهندگان خدمات حالا مقرراتی مانند ایزو 20022 را رعایت می‌کنند که استاندارد جهانی نوپدید برای پرداخت‌ها محسوب می‌شود. برآوردها نشان می‌دهد حدود ۹۰ درصد تراکنش‌های مالی جهانی تا سال ۲۰۲۳ از ایزو 20022 بهره خواهند گرفت. اتخاذ فراگیر این استاندارد ممکن است مزایای زیادی برای سیستم مالی داشته باشد: غنی کردن داده‌هایی که در پیام‌های پرداخت‌ها حمل می‌شوند، بهبود ظرفیت پلتفرم‌های فناوری و ایجاد فرصت برای همکاری و نوآوری.

همگام شدن با تغییرات رفتار مشتری مانند گذار از پول نقد به پرداخت‌های بدون تماس و همچنین رعایت مقررات، مستلزم ایجاد یک معماری انعطاف‌پذیرتر و پاسخگوتر برای پرداخت‌هاست. چابکی کلید حرکت به‌ سمت مجموعه مشترکی از ریزخدمات پردازنده پرداخت‌ها، زیرساخت مبتنی بر ابر و بهبود استراتژی داده برای رسیدگی به موردهای کاربری جدید است.

موج دوم: روند جدید

کووید به روندهایی شتاب بخشیده که قبل از شیوعش در راه بودند. کارت‌ها و کیف‌های پول دیجیتالی، برنده‌های مشهود در بازار تجارت الکترونیکی هستند. برآورد استاتیستا می‌گوید طی سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۵، بازار تجارت الکترونیکی سالانه ۶ درصد رشد خواهد کرد و ارزش آن تا پایان این بازه زمانی به ۴.۲ هزار میلیارد دلار خواهید رسید. خدمات «الآن بخر، بعداً پرداخت کن» و انتقال A2A هم با استقبال بی‌نظیر مواجه شده‌ که مسئول حدود ۱۳ درصد پرداخت‌های اروپا است.

این روند پیامدهای استراتژیک عمیقی برای متصدیانی دارد که از مدل سنتی چهارجانبه استفاده می‌کنند و از قیمت افزوده‌شده (مارک‌آپ) برای کارمزد تبادل سود و عوارض خدمات بازرگانی بهره می‌برند. این نوع کارمزدها در معرض خطرند و در نتیجه بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت‌ها باید درباره روش‌های حضور در بازار و گزینه‌های پرداخت تجدیدنظر کنند. مشکل دیگر شرکت‌ها این است که به‌روز کردن سیستم‌های اداری و فنی قدیمی، هزینه زیادی به دنبال دارد. عملیات دفتری پشتیبان معمولاً با هزینه‌های بالا، بهره‌وری پایین و زیرساخت‌های منسوخ همراه هستند. عملیات بر مبنای صفر می‌توانند فعالیت‌های دستی دفترهای پشتیبان را خودکار کنند و باعث کاهش هزینه و بهبود تجربه مشتری شوند. اتوماسیون دفترهای پشتیبان معمولاً بهره‌وری را تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد.

مدل B2B یکی دیگر از نوآوری‌های مهم در عرضه خدمات به مشتری است. شاهد افزایش تعداد بازیگران کوچک پرداخت‌ها هستیم که قدرت کافی برای ساخت و راه‌اندازی معماری مستقل ندارند و در نتیجه به دنبال عرضه محصولات‌شان در قالب خدمات هستند. ارائه‌دهندگان جاری پرداخت‌ها که معماری پرداخت‌هایشان را مدرن کرده‌اند شاید تصمیم بگیرند زیرساخت‌شان را در اختیار بازیگران کوچک‌تر قرار دهند تا از این راه درآمد کسب کنند.

موج سوم: روند بعدی

پیش‌بینی می‌کنیم مرزهای بین بانک‌ها، بازیگران فین‌تک و بیگ‌تک‌ها کمرنگ شوند زیرا پرداخت‌ها به ‌طور روزافزون در بازارها و موردهای کاربری صنایع مختلف تعبیه می‌شوند. افزون بر گوشی‌های هوشمند، سایر دستگاه‌های متصل به اینترنت هم به خط مقدم جدید برای تجارت تبدیل می‌شوند. تقریباً هر چیزی که مصرف‌کننده‌ها می‌پوشند (مثل ساعت، دستبند و حلقه) ممکن است به دستگاه پرداخت بدون تماس تبدیل شود. طبق نتایج تحقیقات گروه مشاوره مرکاتور در سال ۲۰۱۹، حجم پرداخت‌های انجام‌شده توسط بخش اینترنت اشیا حالا به ۵.۷۶ میلیارد دلار رسیده و انتظار می‌رود این رقم تا سال ۲۰۲۴به ۷.۵۶ میلیارد دلار برسد.

شاهد همکاری نزدیک‌تر تنظیم‌کننده‌های مقررات و بانک‌های مرکزی با بیگ‌تک و رهبران صنعت پرداخت خواهیم بود. هدف از این همکاری، تضمین حفاظت از مشتریان و حاکمیت ملی در حوزه پرداخت است. این مساله به ‌ویژه در مورد CBDCها که در حال ظهور هستند صدق می‌کند. بانک انگلستان و خزانه اچ‌ام، یک گروه ضربت مشترک در آوریل ۲۰۲۱ تشکیل دادند تا به بررسی ظرفیت بالقوه این نوع ارزش بپردازند. علاوه‌ بر این، انجمن فناوری CBDC تشکیل شده و از این گروه ضربت پشتیبانی می‌کند. اعضای انجمن مذکور از نهادهای مالی، دانشگاه‌ها، فین‌تک‌ها، ارائه‌دهندگان زیرساخت و شرکت‌های فناوری می‌آیند و همه ابعاد CBDCها را مد نظر قرار می‌دهند.

پیش‌بینی درآمدهای سال ۲۰۲۲

سطح درآمدها در مناطق مختلف بسیار متنوع است و به زیرساخت موجود پرداخت‌ها و ترجیحات مشتری بستگی دارد.

پیش‌بینی می‌کنیم بیشترین درآمد تا ۲۰۲۴ متعلق به شرکت‌هایی خواهد بود که موردهای کاربری و بازارهای موجود شفاف را نهادینه کرده‌اند. درآمدهای کمتری که با سرعت بسیار زیاد در حال رشد هستند عبارت‌اند از: درآمدزایی از داده، «الآن بخر، بعداً پرداخت کن»، شرکت‌های خدماتی سطح متوسط و ارزهای دیجیتالی. سطح این درآمدها با یکدیگر منافات ندارد و ترکیبی از اهرم‌های مختلف ارزش‌آفرینی می‌توانند به ‌طور واقع‌گرایانه ارزش‌ها را چند برابر کنند. همان‌طور که در جاهای دیگر گفته شده، پرداخت‌ها بیش ‌از پیش در ضمانت‌های مالی و تجربه مشتریان تعبیه خواهند شد.

شرکت‌هایی برنده خواهند شد که این تجربه پرداخت یکپارچه و پیوسته را برای مشتریان‌شان به ارمغان آورند.

پی‌نوشت: این گزارش خلاصه شده است.

منبع: اکسنچر