چگونه تبادل و استخراج رمزارزها به ارزآوری کمک می‌کند؟

تامین ارز برای رفع نیازهای کشور، یک چالش مهم به شمار می‌آید که در سایه تحریم‌های اقتصادی و تجاری، امکان رفع این نیاز به طریق معمولی وجود ندارد. بر همین اساس، کشور برای تامین نیازهای اساسی کشور، در تخصیص ارز همواره به اولویت‌بندی نیاز دارد.

این منابع ارزی از دو بخش عمده منابع دولتی و خصوصی تامین می‌شود. بدیهی است در کشور ما تامین ارز از منابع دولتی از کانال بانک مرکزی عبور می‌کند و عمدتاً صرف کالاهای اساسی می‌شود. مردم و عموم جامعه نیازهای ارزی خود را از طریق ظرفیت صرافی‌ها و بروکرهای مختلف انجام می‌دهند. هر کدام از این منابع، ظرفیت محدودی دارند که استفاده از این ظرفیت در موارد نامرتبط موجب افزایش تقاضای ارز و در نهایت افزایش قیمت آن می‌شود.

در این شرایط تخصیص بهینه منابع ارزی بسیار اهمیت پیدا می‌کند. به‌ عنوان یک راه‌حل ایجابی، دولت باید به فکر تامین ارز از منابع جایگزین باشد تا از این طریق بتواند نیازهای ارزی کشور را مرتفع کند؛ به‌ عنوان مثال ایجاد پیمان‌های پولی، ایجاد حلقه‌های تسویه، ایجاد شرکت‌های تراستی، استخراج رمزارز و غیره و.

بلاک‌چین و رمزارزها فناوری‌های جدیدی هستند که حدود ۱۰ سال از پیدایش آنها می‌گذرد. ویژگی اصلی این فناوری عدم تمرکز است.

این اولین باری است که تمام کشورها می‌توانند به‌ صورت مساوی به یک فناوری دسترسی پیدا کنند. میزان بهره‌مندی هر کشور از فرصت‌های این فناوری به نوع نگاه و مواجهه با این فناوری بستگی دارد. با جدی شدن موضوع رمزارز در کشور، دو نوع نگاه نیز مطرح شد: دیدگاه تهدیدمحور و فرصت‌محور.

در نگاه تهدیدمحور، استخراج رمزارز نوعی هدررفت منابع طبیعی و برق کشور است که نفعی برای کشور به همراه ندارد. از طرفی پلتفرم‌های تبادل رمزارز نیز بستری برای خروج ارز از کشور فراهم کرده‌اند. اما دیدگاه فرصت‌محور، استخراج رمزارز را نوعی فرصت تلقی می‌کند که نه تنها باعث هدررفت انرژی و سرمایه کشور نمی‌شود بلکه موجب ارزآوری و کاهش تبعات تحریم خواهد شد. بررسی آمار و ارقام در این حوزه کمک خواهد کرد تا بتوان به نتیجه صحیح رسید. در حال حاضر طبق گزارش دانشگاه کمبریج از تحلیل داده‌های استخراج کشورهای مختلف، حدود پنج درصد از ظرفیت شبکه استخراج رمزارز بیت‌کوین به ایران اختصاص دارد؛ یعنی روزانه حدود ۴۵ بیت‌کوین سهم ایران خواهد بود که با در نظر گرفتن قیمت ۴۰ هزار دلار برای هر واحد، کشور سالانه حدود ۶۰۰ میلیون دلار درآمد ارزی خواهد داشت. در صورتی که قیمت هر واحد بیت‌کوین کاهش پیدا کند، سختی شبکه کاهش پیدا می‌کند و به همین دلیل تعداد بیت‌کوین استخراجی افزایش می‌یابد و بالعکس. به بیان دیگر می‌توان گفت که در شرایط فعلی، با وجود تمام اشتباهات سیاستی و تعرفه‌گذاری‌های غلط این حوزه، سالانه ۶۰۰ میلیون دلار درآمد ارزی از طریق استخراج رمزارزها به دست می‌آید. با صرف انرژی‌های طبیعی و برق، یک کالا با ارزش افزوده بیشتر به‌ دست می‌آید. با توجه به شرایط فعلی و کاهش دسترسی برای تامین ارز مورد نظر کشور، توسعه صنعت استخراج باید در اولویت باشد.

نگاه تهدیدمحور، تبادل رمزارز را نوعی خروج ارز از کشور می‌داند و انتظار دارد در صورت ممنوعیت کامل این حوزه، مشکل خروج ارز و سایر تهدیدهای این حوزه برچیده شود. نکته اصلی در برخورد با این حوزه این است که باید دید در صورت برچیده شدن تبادل رمزارز در کشور، چه میزان ریسکی به جامعه تحمیل خواهد شد. نگاه فرصت‌محور بیان می‌کند که در صورت ممنوعیت تبادل در کشور، سرمایه مردم به پلتفرم‌های مشابه خارجی منتقل خواهد شد و این سرمایه‌ها در معرض ریسک تحریم، دزدی و کلاهبرداری قرار می‌گیرد. طبق تخمین‌های مختلف، میزان خروج ارز از طریق بخش تبادل رمزارز، سالانه حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار است. با استقرار نگاه فرصت‌محور، ضمن کنترل ریسک‌های سرمایه مردم، پلتفرم‌های تبادل رمزارز داخلی امکان ورود به بازارهای کشورهای همسایه را دارند و با توجه به مزیت‌های فرهنگی و زبانی، احتمال موفقیت آنها بالاست. پلتفرم‌ها می‌توانند ارز مورد نیاز خود را از این طریق تامین کنند که امکان دارد فرایند زمان‌بری باشد. در حال حاضر بخش عمده نیاز ارزی کل حوزه رمزارز از طریق بخش استخراج تامین می‌شود. به بیان دیگر نه تنها خروج ارز از بخش‌های مختلف صنعت بلاک‌چین و رمزارز در کشور رخ نمی‌دهد، بلکه امکان ورود ارز نیز وجود دارد.

صنعت رمزارزها می‌تواند فرصت‌های زیادی برای کشور به همراه بیاورد. درآمد ارزی و کاهش آثار تحریم از جمله فرصت‌هایی است که پیش روی ما قرار دارد. البته ناگفته نماند که چالش اصلی کشور در تامین برق مورد نیاز برای صنعت استخراج است که در حال حاضر حدود دو تا سه درصد از ظرفیت شبکه برق را به خود اختصاص داده است. اما راه‌حل‌های جایگزین برای کاهش نیاز به برق تولیدی شبکه و همزمان توسعه صنعت استخراج رمزارز از طریق منابع جایگزین نیز وجود دارد. انتظار می‌رود دولت با حمایت از بخش خصوصی بتواند از طریق بهره‌گیری از ظرفیت گاز فلر، بهینه‌سازی شبکه توزیع، تولید و انتقال برق، انرژی‌های تجدیدپذیر، بهینه‌سازی دستگاه‌های پرمصرف و غیره صنعت استخراج رمزارز در کشور را توسعه دهد و در نتیجه درآمد ارزی کشور افزایش پیدا کند.