چرا طرح جهش تولید دانش‌بنیان خوب و در عین حال نگران‌کننده است؟ شمشیر دولبه یک طرح

طرح «جهش تولید دانش‌بنیان» یکی از آن طرح‌هایی است که مدت نسبتاً زیادی است نمایندگان را در ساختمان میدان بهارستان درگیر کرده است. این طرح بارها میان کمیسیون‌های مختلف و همچنین صحن مجلس و کمیسیون‌ها در رفت‌وآمد بود. نسخه اولیه طرح، خرداد ۹۹ با ۳۳ ماده در کمیسیون صنایع و معادن به عنوان کمیسیون اصلی تدوین و پس از اعمال نظر کمیسیون‌های فرعی به کمیسیون آموزش و تحقیقات ارجاع داده شد. نهایتاً این کمیسیون طرحی ۱۶ ماده‌ای را به صحن مجلس برد و با ارجاع دوباره طرح به کمیسیون آموزش و بازگشتش به صحن، کلیات طرح ۲۰ ماده‌ای جهش تولید دانش‌بنیان، فروردین ۱۴۰۰ به تصویب نمایندگان رسید. تصمیم‌‌گیری در ارتباط با تمامی بندهای هر ماده بیش از ۹ ماه وقت مجلس را گرفت و سرانجام نمایندگان پس از ارجاع بندها و مواد مختلف طرح به کمیسیو‌ن‌های مجلس در مورد ۲۰ ماده این طرح به نتیجه رسیدند. اما طرح جهش تولید دانش‌بنیان به چه میزان می‌تواند ریل‌گذار خوبی برای رسیدن به سهم‌های بالاتری از اقتصاد دانش‌بنیان در تولید ناخالص داخلی باشد؟ شورای راهبری، ناظر یا اضافی؟ شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان یکی از نهادهایی است که در این طرح اختیارات و تکالیف نسبتاً متعددی بر عهده دارد. ریاست این شورا بر عهده رئیس‌جمهور است و معاون علمی و فناوری او نیز نایب‌رئیس شوراست. وزرای اقتصاد، ارتباطات، علوم، صمت و چهار نفر از اعضای کمیسیون‌های اقتصادی، صنایع، کشاورزی و آموزش نیز از اعضای ناظر این شورا هستند. حمایت‌های دولتی از شرکت‌های دانش‌بنیان حتی در کشورهایی که دولت کمترین دخالت را در اقتصاد اعمال می‌کند، امر مرسوم و ذاتاً پسندیده‌ای است اما در ایران در ارتباط با چنین مواردی همواره نگرانی‌هایی وجود دارد. ایجاد یک نهاد تصمیم‌گیر دیگر که وظایف و تکالیف متعددی از سوی قانون‌گذار بر دوش‌اش نهاده شده است در ابتدا این تصور را پدید می‌آورد که شورای راهبری فناوری‌ها...