تکنولوژی پیروز شد، حالا چه می‌شود؟

با این همه تکنولوژی در برزخی گرفتار شده و وعده‌های آینده به وضعیت پیچیده حال حاضر گره خورده است. ما هنوز با مزایا و معایب شهرت نوپای گوشی هوشمندی که در جیب میلیاردها نفر قرار دارد،‌ خرید آنلاین و غول‌های شبکه اجتماعی که هم به ساخت اجتماع کمک کرده و هم ما را از یکدیگر جدا می‌کنند دست‌وپنجه نرم می‌کنیم. بسیاری هم گریز به آینده‌ای می‌زنند که در آن کامپیوترها بهتر از قبل سرطان را پیش‌بینی می‌کنند،‌ اینترنت را از فضا به زمین می‌رسانند، اسلحه‌ها را کنترل می‌کنند و مرز بین واقعیت و مجازی کمرنگ می‌شود.

مرحله «خب حالا چه می‌شود؟!» با فاز «بعد از این چه؟» در هم آمیخته‌اند و هیجان و هراس را در کنار هم شاهد هستیم.

اینکه تکنولوژی امروزی را چطور به بهترین شکل و متناسب با نیاز‌های امروزی انسان‌ها تنظیم کنیم و در عین حال برای آینده‌ای که هنوز نیامده برنامه‌ریزی کنیم، گیج‌کننده است. تحویل بسته با پهپاد و خودروهای خودران از جمله تکنولوژی‌هایی است که طبق پیش‌بینی فعالان تکنولوژی قرار بود تاکنون به عرفی رایج تبدیل شوند (هنوز با این وضعیت فاصله زیادی داریم). انتظار درستی است که برخی از وعده‌های نوآورانه امروزی برای بدل شدن به عرف،‌ آن هم اگر این‌طور شود،‌ به زمان نیاز داشته باشند.

عجیب این است که مرحله «بعد از این چه» در جلوی چشم همه و در حالی ظاهر می‌شود که میلیارد‌ها نفر از مردم و کارگزاران قدرت ناظر و دخیل هستند.

استیو جابز و اپل عمدتاً در خلوت و مخفیانه به رویای گوشی هوشمند پر و بال دادند، اگرچه افرادی خیلی قبل‌تر از معرفی آی‌فون در سال ۲۰۰۷ شایعاتی در این باره منتشر کردند. امروزه اپل و بی‌شمار شرکت‌ دیگر در جاده‌های عمومی خودرو خودران را آزمایش می‌کنند و رگولاتورها و مردم هم شانه به شانه آنها هستند.

همین مثال به روشنی نشان می‌دهد وقتی تکنولوژی از گجت‌های زیبا یا پیکسل‌های صفحه‌نمایش فراتر رود و دیگر به آنها محدود نباشد چه اتفاقی می‌افتد. حالا که سرشت تکنولوژی با هر چیزی آمیخته، دیگر تحت تاثیر قرار نمی‌گیریم. زمانی تکنولوژی به چیزی جادویی شبیه بود که کیمیاگران تکنولوژی در خلوت خود ساخته و برای ستایش به انسان‌ها عرضه می‌کردند. اما این دوران به پایان رسید. تکنولوژی یک چیز معمولی است و خبری از جادو نیست و درست مثل هرچیز دیگری در این جهان، می‌تواند خوب یا بد باشد.

شاید ناامیدکننده به نظر برسد اما جنبه مثبتی هم در میان است. همه ما کمی بیشتر از قبل در مورد تاثیرات ظریف تکنولوژی بر زندگیمان می‌دانیم. تکنولوژی دلیل یا راه‌حلی برای تمام مشکلات زندگی نیست.

اوبر و خدمات حمل‌ونقل آنلاین هم برای مسافر و هم آنهایی که به دنبال کار منعطف هستند مفید است. همچنین با اینکه وعده داده می‌شد این خدمات ترافیک را کاهش دهند اما باعث ترافیک بیشتر جاده‌ها شدند و شاید به شهرت یک شغل پرمخاطره کمک کردند. تکنولوژی در خانه‌هایمان نیز در دو سال گذشته به اداره کار،‌ مدرسه و زندگی اجتماعی کمک کرده است و با این همه پیشرفت هنوز مشکلات کوچکی مثل راه انداختن پرینتر به قوت خود باقی هستند.

تکنولوژی نه مسبب پاندمی ویروس کروناست و نه واکسن را اختراع و توزیع کرده است. شبکه اجتماعی به بخش‌های مختلف اجتماعی آمریکا کمک کرده و در عین حال یکی از عوامل قطبی‌سازی هم محسوب می‌شود. احتمالاً تکنولوژی پاسخی جادویی به تغییرات اقلیمی یا افزایش خشونت نیست و با اینکه به پیدا کردن اجتماع کمک می‌کند اما حفظ این ارتباطات برایش دشوار است.

امیدوارم نگاه انتقادی ما به بدبینی نسبت به نیروهای تکنولوژی تبدیل نشده باشد. باور داریم که تکنولوژی می‌تواند کمک کند و باید به یاد داشت که گاهی تکنولوژی با آسیب همراه است. گاهی تکنولوژی اصلاً اهمیتی ندارد. تکنولوژی به تنهایی تغییری در جهان ایجاد نمی‌کند. این ماییم که جهان را تغییر می‌دهیم.

منبع: NYTimes‌