توسعه تله مدیسین به پرونده سلامت الکترونیکی گره خورده است

مهدی خدادادی،‌ مدیرعامل دکتر ساینا، در مورد وضعیت فعلی پرونده‌ سلامت الکترونیکی با تاکید بر این نکته که در این حوزه وضعیت خوبی نداریم، به فعالیت‌هایی از طرف وزارت بهداشت تحت عنوان (سپاس) اشاره کرد و گفت: «همچنان ایرادات فنی قابل توجهی در این حوزه وجود دارد و بهره‌وری مناسب از آن ممکن نیست.»

خدادادی با اشاره به اینکه یکسری زیرساخت با عنوان سامانه پرونده الکترونیکی سلامت (سپاس) آماده شده که چند سالی است بخشی از اطلاعات سلامت در آنها نگهداری می‌شود گفت: «در غیاب بهینگی و وجود متولی درست و صحیح این سامانه هم هیچ خروجی قابل توجهی ندارد. از همین رو باید بگوییم در حوزه پرونده سلامت دیجیتالی اساساً وضعیت خوبی نداریم.»

او ادامه داد: «فعالیت‌های صورت‌گرفته در قالب سپاس ایرادات فنی بسیار جدی دارد. متولی درست و قابل اتکایی در این حوزه وجود ندارد و از همین رو امکان سرویس‌دهی و استفاده درست از این سامانه هم فراهم نشده. از همین رو این حوزه شبیه چاهی شده است که با اطلاعات بسیار زیادی پر شده اما اصلاً قابلیت بهره‌برداری ندارد. این موضوع نیز به دلیل چالش‌ها و مشکلاتی است که در وزارت بهداشت وجود دارد. متاسفانه وزارت بهداشت در این حوزه خیلی چابک نیست.»

بخش خصوصی توان چابک‌سازی وزارت بهداشت را ندارد

او در پاسخ به این سوال که در چنین شرایطی چطور می‌توان وزارت بهداشت را نسبت به این حوزه حساس‌تر کرد گفت: «کاری از دست بخش خصوصی حقیقتاً در این حوزه ساخته نیست. نسخه‌پیچی الکترونیکی نیز قرار بود سال‌ها قبل در کشور راه‌اندازی شود و تا زمانی که دولت با هزینه گزاف درمان و دارو مواجه نشد، نسبت به اهمیت نسخه الکترونیکی حساسیت پیدا نکرد.»

خدادادی به جریان بدهکاری مدام و گسترده دولت به بیمه‌ها و واگذاری بخشی از اموال خود برای جایگزینی این بدهکاری اشاره کرد و گفت: «در چنین شرایطی بیمه‌ها پیشنهاد راه‌اندازی نسخه الکترونیکی را مطرح کردند. از سویی دیگر فضای وزارت بهداشت متاسفانه فضایی به شدت کند بود و منجر به این شد که در نهایت با دستور شورای عالی فناوری اطلاعات دستور اجرای این کار را به بیمه‌ها بدهد. این کندی و خشکی فضای وزارت بهداشت در مواجهه با استارت‌آپ‌ها نیز وجود دارد.»

مدیرعامل دکتر ساینا در بخش دیگری از توضیحات خود با اشاره به جمع‌بندی دولت در این حوزه گفت: «به نظر می‌رسد دولت نسخه الکترونیکی را فعلاً به عنوان اولویت مورد توجه قرار داده و پرونده الکترونیکی سلامت خیلی جدی مورد توجه قرار نگرفته است. از همین رو در این حوزه به هیچ عنوان موقعیت خوبی وجود ندارد، مگر اینکه باری دیگر منافع وزارت بهداشت منجر به اهمیت این موضوع شود.»

پرونده سلامت الکترونیکی جزئی از تله مدیسین است

خدادادی در بخش دیگری از توضیحات خود در پاسخ به این پرسش که «با توجه به اینکه توسعه تله مدیسین به طرز چشمگیری با جریان پرونده سلامت الکترونیکی گره خورده است، آیا بدون هماهنگی نهادهای بالادستی می‌توان به توسعه تله مدیسین امیدوار بود» گفت: «این موضوع خیلی هم به توسعه تله مدیسین ارتباطی ندارد. هرچند شکی بر این نیست که بخشی از توسعه تله مدیسین همراه با تحقق اجرایی شدن پرونده سلامت دیجیتالی است.»

او با تاکید بر اینکه تله مدیسین در گام نخست بدون اجرای پرونده سلامت الکترونیکی هم قابلیت اجرا دارد گفت: «تصور کنید به مطب یک پزشک مراجعه کرده‌اید، لزوماً برای انجام پروسه ویزیت از سوی پزشک نیازمند وجود پرونده سلامت الکترونیکی نیستید. این موضوع در حوزه تله مدیسین نیز صادق است. از همین رو به نظر می‌رسد در این حوزه کار قابل توجهی از نهادهای بالادستی ساخته نیست و بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری و مطالعه خود توان توسعه این حوزه را دارد.»

رشد و توسعه در بخش‌های نوین و نوآورانه نیازمند فراهم‌سازی زیرساخت‌های مورد نیاز همان بخش است. از همین رو باید دید زیرساخت‌های لازم توسعه تله مدیسین تا چه حدودی در ایران فراهم شده است. خدادادی در توضیح این موضوع گفت: «برای درک بهتر فضای تله مدیسین توجه به فضای این حوزه بسیار کمک‌کننده است. برای مثال برخی ابزارهای تله مدیسین، سال گذشته با دلار 14 تا 15 هزار تومانی قابل خریداری و واردات به کشور بود.»

از زیرساخت تا عمل‌گرایی

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود به توضیح چگونگی استفاده از این ابزارها در جریان تله مدیسین پرداخت و گفت: «این ابزارها در منطقه‌ای که پزشک حضور ندارد از طریق پرستار، بهیار یا بهورز مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرد بیمار با استفاده از این ابزارها و ارتباطات رادیویی و فعالیت‌هایی که پرستار، بهیار یا بهورز انجام می‌دهند با پزشک ارتباط برقرار می‌کند.»

خدادادی با تاکید بر این نکته که تله مدیسین نیازمند زیرساخت‌های خیلی پیچیده‌ای نیست گفت: «این زیرساخت‌ها به طور کلی در حوزه ارتباطات، نرم‌فزار و سخت‌افزار است؛ برای مثال توسعه پوشش اینترنت در همه مناطق کشور به این موضوع کمک قابل توجهی خواهد کرد.»

به گفته او به نظر می‌رسد در حال حاضر اولویت حوزه سلامت کشور توسعه تله مدیسین نیست. خدادادی در تکمیل این اظهارنظر خود با اشاره به اهمیت توسعه نسخه الکترونیکی گفت: «در حال حاضر موضوعات دیگری در حوزه سلامت کشور مورد توجه هستند که یکی از این موضوعات تحقق نسخه الکترونیکی است. در حال حاضر با تحقق این موضوع پزشک این امکان را دارد که به طور آنلاین نسخه را تنظیم و صادر کند. بیمار کد را دریافت، به آزمایشگاه یا داروخانه مراجعه و خدمات لازم را دریافت می‌کند.»

مدیرعامل دکترساینا صحبت‌های خود را این‌طور به پایان رساند: «مهم‌ترین زیرساخت توسعه تله مدیسین نسخه الکترونیکی بود که به طرز چشمگیری تحقق پیدا کرده است. با توجه به این گام اساسی و اثرگذار، حالا دیگر بخش خصوصی این امکان را دارد که با ورود به این حوزه تا نقطه قابل توجهی تله مدیسین را پیش ببرد و اجرایی کند.»