کمبود جهانی چیپ تا چند فصل دیگر ادامه خواهد داشت

به گزارش پیوست، پاندمی کرونا مساله دیگری است که باعث اختلال در زنجیره عرضه و موازنه تقاضا شده است. در سمت عرضه بسیاری از تاسیسات به‌ویژه در آغاز کار تعطیل شدند. در سمت تقاضا، با تبدیل شدن دورکاری به هنجار اصلی جامعه، تقاضا برای لپ‌تاپ و دیگر دستگاه‌های الکترونیکی اوج گرفته است. با کاهش قرنطینه‌ها و احیای اقتصاد، فروش خودرو هم وضعیت بهتری پیدا کرده و همه این موضوعات باعث شده تا تقاضا برای چیپ بیشتر شود. اتحادیه صنعت نیمه‌رسانا (SIA) در اواخر ۲۰۱۹ نرخ رشد ۶.۳ درصدی را برای ۲۰۲۱ پیش‌بینی کرد اما از آن زمان تا امروز تقاضا ۲۵ درصد رشد کرده است؛ یعنی بالاترین نرخ رشد در شش سال گذشته.

با این تفاصیل، فاصله بین سفارش و تحویل آن از ۱۲.۴ هفته در مارس ۲۰۲۰ به ۲۱.۹ هفته در اکتبر ۲۰۲۱ افزایش یافته است. برای بعضی چیپ‌ها تاریخ تحویل به ۲ سال بعد موکول می‌شود. شرکت‌های مختلف از اپل گرفته تا تویوتا برای تولید به این چیپ‌ها متکی‌اند و در مورد کاهش تولید هشدار داده‌اند. حتی تولیدکنندگان خودرو هندی از جمله ماروتی سوزوکی (Maruti Suzuki) و ماهیندرا و ماهیندرا (Mahindra & Mahindra) هم به اجبار تولید خود را کاهش داده‌اند.

تقاضای درجه دو

صنعت خودروسازی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده چیپ نیست و طبق اعلام SIA و گارتنر، این صنعت یک‌دهم از مجموع تقاضا را به خود اختصاص داده است. با این حال با افزایش استفاده از سیستم‌های الکترونیکی در خودروها، کاربرد چیپ در این صنعت رو به افزایش است. طبق اعلام دلویت (Deloitte)، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های حسابداری جهان، تا ۲۰۳۰ هزینه سیستم‌های الکترونیکی نیمی از قیمت خودرو را تشکیل می‌دهد در حالی که این مبلغ در ۲۰۰۰ حدود یک‌پنجم قیمت خودرو بود.

شرکت مشاوره دیگری به نام اسنچر (Accenture) هم در گزارشی با عنوان «نگاهی گسترده به کمبود چیپ» اعلام کرد در حال حاضر تمام تجارت‌ها یک تجارت نیمه‌رسانا محسوب می‌شوند. ماه گذشته مارک لیو، رئیس هیات‌مدیره TSMC (بزرگ‌ترین تولیدکننده چیپ در جهان)، گفت داده‌های این شرکت نشان می‌دهد «مطمئناً عده‌ای در جایی از زنجیره عرضه مشغول انبار کردن چیپ هستند و مشخص نیست کجا». جنگ تجاری بین آمریکا و چین هم یکی دیگر از فاکتورهای مهم و تاثیرگذار است. پس از محدودیت‌هایی که آمریکا برای غول تکنولوژی چین از جمله هواوی و SMIC وضع کرد، این شرکت‌های چینی در ۲۰۲۰ به ترتیب ۳۸۰ و ۳۲ میلیارد دلار تجهیزات تولید چیپ خریداری کردند.

پیچیده و به هم پیوسته

تولید چیپ فرایند پیچیده‌ای است. بر اساس گزارش گروه مشاوره بوستون و اتحادیه صنعت نیمه‌رسانا (BCG-SIA)، تولید نیمه‌رسانا بیش از ۶۵ نوع تجهیزات پیچیده برای هر مرحله نیاز دارد. برای تولید این محصول همچنین از ۳۰۰ ورودی متفاوت از جمله مواد و تخصص خاص استفاده می‌شود. این مواد و تخصص هر کدام ریشه در کشور‌های مختلفی از جمله ایالات متحده، چین، تایوان، ژاپن، کره جنوبی و آلمان دارند.

مشکلات و اختلالات زنجیره عرضه هم عامل دیگری است که عرضه را محدود کرده است؛ برای مثال، یک آتش‌سوزی در مارس ۲۰۲۱ در شرکت رنساس الکترونیک (Renesas Electronics) ژاپن که واحد‌های میکروکنترلر را عرضه می‌کند شوکی به زنجیره عرضه وارد کرد. همچنین با تعطیل شدن کارخانه‌های بسته‌بندی مالزی در ابتدای پاندمی، زنجیره عرضه با مشکل تازه‌ای روبه‌رو شد. وزیر اقتصاد تایوان ماه گذشته در مصاحبه با رویترز گفت که گره کور زنجیره عرضه در آسیای جنوب شرقی به ویژه مالزی است و تایوان به تنهایی نمی‌تواند مشکل کمبود را حل کند. وجود چنین زنجیره پیچیده و وسیعی در بحث عرضه نشان می‌دهد که چرا این صنعت تنها با جذب سرمایه بیشتر نمی‌تواند مشکل کمبود را حل کند.

با این حال سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در بخش چیپ انجام شده است. طبق اعلام شرکت تحقیقاتی سمیکو (Semico Research)، انتظار می‌رود مجموع سرمایه‌گذاری در این بخش به ۱۲۷ میلیارد دلار برسد که حاکی از افزایش ۱۳ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۰ است.

با این حال برای توسعه و بهبود وضعیت تولید باید چند فصل منتظر بمانیم. به‌علاوه بسیاری از این سرمایه‌گذاری‌ها مختص چیپ‌های بسیاری پیشرفته‌ای هستند که تقاضای آینده محسوب می‌شوند. اما کمبود چیپ‌های قدیمی‌تر (یعنی ۴۰ نانومتری و پایین‌تر) نیز به شدت حس می‌شود و بخش خودروسازی به شدت به آنها وابسته است.

ساخت تاسیسات چیپ‌های پیشرفته حدود ۵.۴ میلیارد دلار هزینه دارد

بررسی‌های مک‌کینزی حاکی از هزینه بالای تولید چیپ‌های پیشرفته است اما ساخت چیپ‌های قدیمی هم ارزان نیست. تاسیسات فعلی در حال توسعه ظرفیت خود هستند و عرضه در نهایت کفاف تقاضا را خواهد داد اما این فرایند زمان‌بر است. فاکس‌کان (Foxconn) که محصولات مورد استفاده اپل را تولید می‌کند اعلام کرده کمبود ممکن است تا نیمه دوم ۲۰۲۲ ادامه پیدا کند. اینینئون (Infineon)، یکی از عرضه‌کنندگان اصلی چیپ برای صنعت خودروسازی، می‌گوید تا ۲۰۲۲ عرضه در مقیاس وسیع با تقاضا برابری نخواهد کرد. مارول تکنولوژی (Marvell Technologies) یکی دیگر از سازندگان چیپ هم انتظار دارد این کمبود تا بعد از ۲۰۲۲ ادامه یابد.

منبع: Mint