۹ مهر ۱۴۰۳
حریم خصوصی در دنیای جدید
برهنگانی که چشمچرانی را دوست ندارند
حریم خصوصی آنطور که در متون تاریخی و حتی دینی میتوان مشاهده کرد، همیشه مساله بشر بوده است. در قرآن به عنوان یکی از این متون که 1400 سال پیش نازل شده، آیهای وجود دارد که مسلمانان را از تجسس در امور هم باز میدارد. مساله حریم خصوصی در گذشته این بوده که مردم برای ارضای تمایل فطری خود در به دست آوردن اطلاعات از دیگران (که میتوان آن را در رذایل اخلاقی چون غیبت کردن یا فضولی کردن دید) اقدام به تجسس فیزیکی در زندگی هم میکردند. وقتی قرآن به مومنان توصیه میکند که اگر در خانه همسایهشان باز است داخل خانه را ننگرند یا تا وقتی به آنان اجازه داده نشده وارد فضای خانه نشوند، چنین دغدغهای دنبال میشود. بعدها با ظهور دو پدیده نگرانیها در حوزه حریم خصوصی متفاوت شد. وقتی دولتها روی کار آمدند و وقتی ارتباطات عرصه جدیدی از تعامل انسانها را باز کرد، حریم خصوصی وارد تعریفی جدید شد. حال دیگر تلفنهای منازل و حرفهای رد و بدل شده از طریق آن هم حریم خصوصی بود اما دولت، به عنوان تنها دارنده اقتدار در جامعه به منظور رسیدن به نظم و امنیت، به عنوان اولین کارویژه این پدیدار و شاید هم برای رسیدن به امیال حاکمان، سعی داشت دایره نظارت و کنترل خود را بر همه ابعاد زندگی مردم گسترش دهد. اکنون دولت به عنوان مهمترین ناقض حریم خصوصی شناخته میشد و مهمترین عرصه خصوصی مردم هم نه منزل و محل تجارت آنان که ارتباطاتی بود که از بد حادثه در اختیار یا تحت نظارت دولت بود. با این وجود مبارزات آزادیخواهانه و حقوق بشری، موجب شد کمی بتوان دولتها را کنترل کرد. بعد از دو جنگ جهانی، اعلامیه جهانی حقوق بشر به تصویب رسید که در ماده 12 آن چنین آورده شد:«هیچکس نباید در معرض مداخله خودسرانه در زندگی شخصی، خانواده، خانه یا...