متاورس چیست و انسان چگونه در جهان دیجیتال زندگی خواهد کرد؟

متاورس چیست؟

عبارت متاورس (Metaverse) از ترکیب دو کلمه «Meta» به معنای ماورا و عبارت «Verse» که مخفف کلمه «Universe» به معنای جهان است گرفته شده‌است. این عبارت را اولین بار استفنسون در سال 1992  در کتاب «Snow Crash» استفاده کرد و در این کتاب عبارت متاورس به یک محیط دیجیتالی اشاره داشت که در آن مردم با آواتار‌هایی با هم ارتباط داشتند.

امروزه این عبارت به جهانی ماورای جهان فیزیکی و مرحله‌ای بعد از اینترنت اشاره دارد. ظاهر و هدف نهایی این جهان خیالی را فیلم علمی تخیلی «ready player one» به تصویر کشیده است. در فضای این فیلم تمام مردم جهان درگیر یک بازی و جهان تخیلی هستند که با یک هدست VR و تجهیزات پیشرفته وارد آن شده و هرکدام در نقش یک شخصیت خاص ایفای نقش می‌کنند.

البته شاید در آینده و با پیشرفت علم تجهیزات متفاوتی از آنچه در حال حاضر استفاده می‌شود را شاهد باشیم اما فعلا برای ورود به متاورس از هدست‌های VR یا واقعیت مجازی استفاده می‌شود.

متاورس چطور کار می‌کند؟

شما برای استفاده از متاورس و ورود به آن به یک اتصال اینترنت نیاز دارید اما محتوای متاورس را به جای مشاهده روی صفحه کامپیوتر از طریق صفحه نمایشی که روی صورت و جلوی چشمانتان قرار می‌گیرد مشاهده می‌کنید.

در این حالت شما به جای یک بازیگر خارجی که تنها تماشاگر یک جهان از پشت کامپیوتر است، به فردی در داخل این جهان تبدیل می‌شوید. در حال حاضر تجهیزات واقعیت مجازی و متاورس هزینه زیادی دارند و بیشتر هم توسط گیمرها استفاده می‌شوند. متاورس فعلی با جهان دیجیتالی ایده‌آل که هرکاری در آن امکان پذیر است فاصله زیادی دارد و مثلا دویدن و این طرف و آن طرف رفتن در این جهان به این سادگی‌ها نیست.

البته پایگاه‌هایی وجود دارند که در آن تردمیلی برای دویدن و ضربه گیر‌هایی برای برخورد‌ تهیه شده است. حتی لباسی با حسگر‌های مجازی که ضربه و حتی لمس را به شما منتقل می‌کند. برای مثال شرکت VR Electronincs Ltd یک لباس کامل به نام «Teslasuite» را در سال 2020 روانه بازار کرد که می‌تواند تمام ضربات، فشار‌ها و لمس مجازی را از طریق حسگر‌هایی به شما منتقل کند. با این حال عموم مردم هنوز به دلیل قیمت بالا و کاربری دشواری که این تجهیزات دارند استقبال چندانی از این تجهیزات نکرده‌اند؛ در واقع بیشتر عاشقان تکنولوژی، گیمر‌ها و ثروتمندانی که به دنبال تجربه یک تکنولوژی جدید هستند از آنها استفاده می‌کنند.

جدای از بحث تجهیزات برای تحقق کامل متاورس، این جهان دیجیتالی باید با همکاری فعالان این حوزه شکل بگیرد. شرکت‌ها باید به جای ارائه متاورس‌های جداگانه، هرکدام گوشه‌ای از یک جهان واحد را در اختیار بگیرند. درست مثل اینترنت که در یک جهان مشترک، هر شرکتی وب‌سایت و خدمات خاص خود را در گوشه‌ای از جهان ارائه می‌کند و مسلما این جهان هم همانند دنیای اینترنت بازیگران بزرگ خود را خواهد داشت.

در حال حاضر شرکت‌های زیادی دستگاه‌های خاص خود را برای ورود به متاورس ارائه کرده‌اند و نمی‌توان گفت که آیا تلفیق این متاورس‌ها امکان پذیر است یا خیر. یکی از نظریه‌ها این است که در نهایت هر متاورس به وب‌سایتی در اینترنت بدل می‌شود و کاربر با هر تجهیزاتی می‌تواند به متاورس مورد نظر خود سفر کند. مثلا با یک اشاره از متاورس فیسبوک به متاورس گوگل بروید یا گوگل و مایکروسافت با هم یک متاورس مشترک تشکیل دهند.

قدرت‌های اصلی متاورس کدامند؟

شرکت‌های بزرگی به دنبال ساخت متاورس هستند. فیسبوک سال 2014 شرکت Oculus را با چشم انداز متاورس خریداری کرد. مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک، آن زمان در بیانیه‌ای گفت که این وب‌سایت شبکه اجتماعی «در حال آماده شدن برای پلتفرم‌های فردا است.» فیس‌بوک به تازگی هم گروه محصولات تازه‌ای را برای ساخت یک فضای اجتماعی سه بعدی به نام «بافت متصل» یا «Connective tissue» ارائه کرده است که قرار است خدمات مختلف این شرکت را به هم متصل کند. چندی پیش هم خبر همکار فیس‌بوک با شرکت ری‌بن و ساخت عینک هوشمند این شرکت تیتر بسیاری از خبرگزاری‌ها شد که گامی دیگر در راستای تحقق متاورس از سوی این غول شبکه‌ اجتماعی است.

ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، در ماه می اعلام کرد که این شرکت در حال ساخت یک «متاورس تجاری» است. یک ماه پیش از آن شرکت بازی‌سازی اپیک‌گیمز اعلام کرد که برای طراحی متاورس خود یک میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است. انویدیا، سازنده بزرگ پردازنده‌های کامپیوتری و پلتفرم گیمینگ رولبلاکس (Rolblox) نیز در این حوزه فعال هستند.

سال گذشته شرکت Spatial که در زمینه پلتفرم‌های سه بعدی فعال است، اپلیکیشن واقعیت افزوده‌ای را به صورت رایگان عرضه کرد که کاربران آن می‌توانند با یک آواتار در محیط واقعی این پلتفرم حضور پیدا کنند. شبکه اجتماعی اسنپ‌چت نیز سال‌ها است که در این حوزه فعالیت می‌کند و آواتار‌ها و فیلتر‌هایی را ارائه کرده محتوای دیجیتال را روی جهان واقعی قرار می‌دهد. شرکت اپل نیز مدت‌ها است که در حوزه واقعیت افزوده فعالیت می‌کند.

شرکت Magic Leap یکی از اولین شرکت‌هایی بود که با انتشار اپلیکیشن واقعیت افزوده خود در سال 2011 توجه بسیاری را به این حوزه جلب کرد. در حال حاضر این شرکت عمدتا با کسب و کار‌ها همکاری می‌کند.

اما از آنجایی که متاورس و جهان دیجیتالی به محتوا، ابزارها و فضاهای زیادی نیاز دارد، فضا برای حضور و شکوفایی استارتاپ‌های جدید بسیار است.

نقش رمزارزها در متاورس چیست؟

جهان‌های مجازی هم اموال و دارایی‌های خاص خود را دارند. در برخی‌ بازی‌های واقعیت مجازی مثل Decentraland شما در حال حاضر می‌توانید آثار هنری را به صورت دارایی‌های بی‌همتا یا NFT معامله کنید. در متاورس نهایی هر کسی دارایی‌هایی مثل زمین، ساختمان، چهره و حتی نام خاص خود را دارد که این دارایی‌ها براساس نظام مالی حاکم بر آن معامله می‌شود.

رمزارزها به دلیل ماهیت نامتمرکز و دیجیتالی که دارند ممکن است به ارز رایج متاورس تبدیل شوند. حتی همین امروز هم برخی پلتفرم‌های مبتنی بر بلاکچین از رمزارز خاص خود برای معامله در بازی یا جهان مجازی استفاده می‌کنند.

مشخص نیست که در متاورس نهایی چه چیزی به منبع ارزشمند تبدیل شود و شاید حتی رد پایی از رمزارزها هم در این جهان دیده نشود اما استفاده آسان و ماهیت دیجیتال این ارزهای دیجیتالی باعث شده تا بسیاری آینده  متاورس و رمزارزها را مشترک قلمداد کنند.

آیا متاورس به واقعیت تبدیل می‌شود؟

هنوز پاسخ روشنی برای این سوال وجود ندارد. با اینکه تکنولوزی هایی مثل هدست‌های سبک و ارزان VR در سال‌های اخیر شهرت گرفته‌‌اند اما این دستگاه‌ها از همان ابتدا تا امروز بیشتر مورد توجه گیمر‌ها بوده‌اند. حتی در جمعیت گیمر‌ها هم تنها عده محدودی سیستم VR دارند. تنها 29 درصد از 169 میلیون گیمر آمریکا یک سیستم VR دارند.

در حال حاضر کاربرد اصلی VR به بازی یا یک تجربه متفاوت محدود شده و با وجود اینکه شرکت‌هایی مثل فیس‌بوک با طراحی محیط کار مجازی قصد دارند استفاده از واقعیت مجازی را در فضای تجاری مرسوم کنند اما هنوز استقبال چندانی از این طرح‌ها نشده است. باید دید این صنعت در آینده به چه سویی می‌رود و آیا شاهد رشد و توسعه آن خواهیم بود و یا همان عده محدود به استفاده از آن ادامه می‌دهند.

متاورس و جهان خیالی مفهوم جذابی است که هدف نهایی آن بسیاری از عاشقان تکنولوژی را مجذوب خود کرده است و بسیاری رویای یک جهان کاملا مجازی را در سر دارند. به نظر شما آیا این رویا محقق می‌شود؟ درصورت تحقق متاورس و جهان مجازی، نظام دیجیتالی جدید چه تاثیر بر آینده و رفتار بشر دارد؟