آیا بیت‌کوین به عنوان ارز ذخیره جهانی جایگزین دلار می‌شود؟

به گزارش پیوست به نقل از دیکریپت، برخی از استراتژی پردازان معتقدند که پاسخ دولت آمریکا برای ارائه بسته‌‌های حمایتی و چاپ پول طی یک‌سال همه‌گیری کرونا بیشتر باعث شده تا بسیاری درمورد آینده دلار و جایگاه آن به عنوان ارز ذخیره جهانی دچار تردید شوند در مقابل یوان دیجیتال نیز در عین حال پشت سر دلار حرکت کرده است و توانسته توجه بسیاری را در بازار به خود جلب کند. تمامی این شرایط موجب شده تا پس از چندین دهه برای اولین بار این امکان مطرح شود که چیزی جایگزین دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی شود. هرچند مشاوران بیت‌کوین تاکنون هیچگاه درمورد این رمزارز و احتمال جایگزینی آن صحبتی نکرده‌اند اما به نظر می‌رسد یکی از گزینه‌های مطرح ارزجایگزین بیت‌کوین باشد.

سال پرکار دستگاه‌های چاپ پول

در دسامبر سال 2020، راچیر شارما، استراتژی پرداز اصلی در بانک سرمایه‌گذاری مورگان استنلی (Morgan Stanley) مقاله‌ای برای فایننشال تایمز نوشت که در آن پایان جایگاه دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی و جایگزینی آن توسط بیت‌کوین را پیش‌بینی کرد.

شارما در آن گزارش نوشت: «بسیاری از مردم با ترس از اینکه بانک‌های مرکزی در حال کاهش ارزش ارز هستند مقدار زیادی بیت‌کوین را در ماه مارس خریداری کردند.» در فرضیه شارما، کسانی که به دنبال حفظ ارزش پول خود هستند هستند به بیت‌کوین متمایل می‌شوند زیرا تعداد محدودی بیت‌کوین وجود خواهد داشت و برخلاف دلار و دیگر ارز‌های رایج ذخیره آن نامحدود نیست.

اریک وورهیز، مدیرعامل پلتفرم معاملات دارایی‌های دیجیتال ShapeShift، در مصاحبه با دیکریپت گفت: «چاپ اسکناس باعث کاهش ارزش است و دزدی از دارندگان آن محسوب می‌شود. ما با این پدیده روبه‌رو هستیم.»

یکی از پیامد‌های تضعیف ارزش پول، تورم است. جورج سلجین، مدیر مرکز پول و گزینه‌های اقتصادی در اتاق فکر کاتو، می‌گوید: «یک ارز تثبیت شده بین‌المللی ممکن است قدرت خود را به دیگران ببازد و درنهایت جایگاه غالب خود را از دست بدهد.» اما چنین اتفاقی خیلی ساده نیست. «ارزش آن ارز باید به شکل قابل توجهی ناپایدار شود.»

نرخ تورم آمریکا برای سال گذشته 1.25 درصد بود و براساس محاسبات بانک مرکزی مینیاپولیس که ماه گذشته منتشر شد، به احتمال 33 درصد نرخ تورم در ۵ سال آینده در آمریکا به بیش از 3 درصد برسد. این موضوع باعث شده تا سلجین برای وضعیت دلار در بلند مدت نگران باشد با این حال سلجین می‌گوید که «اما حتی در آن زمان نیز حتمی نیست که نرخ تورم در بلند مدت یا میان مدت به نرخ دو رقمی برسد. نرخ تورم آمریکا به هیچ وجه با کشور‌هایی مثل آرژانتین 36درصد یا ترکیه 15 درصد قابل مقایسه نیست.»

طبق گفته او «نرخ تورم باید خیلی بالا برود تا مردم تصمیم بگیرند از قطار دلار پیاده شوند و دنبال گزینه دیگری باشند.»

تاثیر شبکه

سلجین بیت‌کوین را ارز جایگزین نمی‌دانند. او معتقد است که اگر قرار باشد دلار نابود شود، گزینه بعدی برای مردم بیت‌کون نخواهد بود بلکه یک ارز رایج دیگر است. زیرا در مراودات جهانی نقد پذیری و شهرت اهمیت دارد که آنهم از ویژگی‌های اسکناس و ارزهای رایج دولتی است. اقتصاددان‌ها این موضوع را «تاثیرات شبکه» می‌نامند.

اما دلیل شارما برای تبدیل بیت‌کوین به ارز ذخیره جهانی تنها محدود به موضوع چاپ پول و کاهش ارزش آن نیست؛ رمزارز همچنین یک رابط مفید برای مبادله محسوب می‌شود. او می‌نویسد: «شرکت‌های کوچکتر در حال استفاده از بیت‌کوین در معاملات بین‌المللی هستند به ویژه در کشور‌هایی (مثل نیجریه) که بدست آوردن دلار دشوار است یا کشور‌هایی (مثل آرژانتین) که ارز داخلی ناپایدار است.»

اما آیا بیت‌کوین می‌تواند خطر جدی برای کاربرد دلار در بازار جهانی ایجاد کند؟

وورشی در مصاحبه با دیکریپت با اشاره به اینکه بیتکوین در طول یک دهه از هیچ به یک بازار هزار میلیارد دلاری تبدیل شده می‌گوید «قابلیت نقد شدن دلار و تاثیرات شبکه مهمترین مانع برای پیشرفت بیتکوین است. بیتکوین با گذشت زمان در حال کسب تاثیر شبکه خاص خود است.»

سرمایه بازار حدود 800 میلیارد دلاری بیتکون مبلغ بسیار زیادی است زیرا تا ماه مارس 2021، 2 هزار میلیارد دلار در گردش و تنها 1.43 هزار میلیارد یورو در گردش هستند.

اما این ارقام را نمی‌توان مصداق مقایسه مستقیم دانست. دلار و یورو دائما در تراکنش‌ها استفاده می‌شوند-اما در مقابل بیتکوین در برخی معاملات حتی امکان استفاده نیز ندارد. در گزارشی که یک بانک هلندی در ماه مارس 2021 منتشر کرد اشاره شد که تراکنش‌های بیتکوین حدود 0.5 میلیارد دلار در روز و معادل 0.02 درصد از تراکنش‌های یورو و 0.009 درصد از تراکنش‌های دلار است.

این گزارش می‌گوید: «نقد پذیری بیتکوین به بات تایلند نزدیک است.» و بات تایلند-به هیچ وجه بازیگر مهمی در حوزه ذخیره ارزش جهانی محسوب نمی‌شود-رقیبی نیست که بیتکوین در پی رسیدن به آن باشد. اگر «تراکنش بین‌المللی» یک شرط ضروری برای ارز ذخیره جهانی باشد، پس حداقل در آینده نزدیک احتمال ندارد که بیتکوین به ارز رایج جهانی تبدیل شود.

ذخیره سازمانی

جایگاه ذخیره ارز جهانی تنها به استفاده آن در تراکنش‌ها محدود نمی‌شود. مقدار ذخیره آن در موسسات مالی جهان نیز اهمیت بالایی دارد.

شارما از دلار به عنوان «وزنه‌ای یاد می‌کند که دولت‌ها در مقایسه با آن ارزش ارزهای خود را مشخص می‌کنند.» وورهیز مدیرعامل پلتفرم معاملات دارایی‌های دیجیتال ShapeShift می‌گوید که این در دوران برتون وودز رخ داد. او گفت «این وزنه یک توصیف بود اما زمان جدایی دلار از طلا در سال 1971، دلار به یک ارز رایج و اسکناس خالص تبدیل شده است.»

وورهیز افزود: «بیت‌کوین نیز به همین شکل جایگاه ذخیره ارزش را کسب می کند زیرا نادر، تغییر ناپذیر و غیرسیاسی است.»

هیچ شکی نیست که دلار در حال حاضر با اختلاف جایگاه غالب ارز جهانی را در اختیار دارد. در آخرین سه ماهه سال 2020، بانک‌های مرکزی 149 کشور 7 هزار میلیارد دلار نگهداری می‌کردند که 59 درصد از تمام ذخیره ارزی جهانی است و پس از آن یورو سهم 21 درصدی دارد و یوان چین با اختلاف زیاد 2.25 درصد سهم از ذخیره ارزی جهان را دارد.

اما بانک‌های مرکزی دارایی‌های زیادی را ذخیره می کنند. سلجین در مصاحبه با دیکریپت می‌گوید: «این به این معنا نیست که ارزهایی همچون یوان چین تنها به دلیل در اختیار داشتن بخشی از ذخیره بانک‌های مرکزی دلار را تهدید می‌کنند.» او می‌گوید طلا و بیت‌کوین نیز چنین وضعیتی دارند.

اما به گفته وورهیز، بانک‌های مرکزی نباید معیار باشند. موسسات مالی دیگری نیز وجود دارند. او می‌گوید: «بانک‌های مرکزی احتمالا آخرین واحد‌هایی هستند که بیت‌کوین خریداری می‌کنند و تنها زمانی که این کار را انجام می‌دهند که سلطه آن واضح شود.»

اجازه رد شد؟

جف میرون در بخش اقتصاد دانشگاه هاروارد در مصاحبه با دیکریپت گفت، هیچ چیز ارزش بیت‌کوین را محدود نمی‌کند. او می‌گوید: «بیت‌کوین همان ارزشی را خواهد داشت که بازار فکر می‌کند مگر اینکه بیت‌کوین بتواند به ابزار غالب پرداخت تبدیل شود.»

میرون در ادامه تایکد کرد که بیت‌کوین نمی‌تواند به ابزار اصلی پرداخت تبدیل شود زیرا دولت‌ها نقش مهمی در فعالیت اقتصادی دارند ،نه تنها در تعیین مالیات بلکه در هزینه کردن آن، همین امر دولت‌ها را به ابزار‌های اصلی پرداخت «پایه اصلی بخش مهمی از دیگر تراکنش‌ها تبدیل می‌کند.»

میرون در مصاحبه با دیکریپت می‌گوید: «دولت‌ها می‌خواهند ابزار پرداخت در اقتصاد‌های خود را کنترل کنند و با قانون‌گذاری روی دیدگاه‌های جدید این کار را برای دیگر گزینه‌ها سخت کنند.» از همین رو دولت‌ها نمی‌خواهند پولی را تقویت کنند که در اختیار آنها نیست درست مثل بیت‌کوین. در اولین صحبت پارلمان انگلستان در سال 2010، استیور بیکر، نماینده محافظه کار ویکامب می‌گوید که «بانک مرکزی انگلستان قیمت، حجم و کیفیت پول را کنترل می‌کند.» او از دیگر اعضای پارلمان پرسید: «اگر پولی محصول یک دولت نباشد، باید از خودمان بپرسیم: آیا ایده خوبی است؟»

بیکر در مصاحبه با دیکریپت گفت، خیر اما «در جهان فرضیات، انتظار دارم که بازار همانند گذشته، پول محصولی را انتخاب کند.» او می‌گوید احتمالا پول آینده «از تکنولوژی می‌آید» و شاید هم لزوما بیت‌کوین نباشد.

و اگر چنین اتفاقی رخ دهد…

دلار جایگاه خود به عنوان ارز ذخیره را از دست می‌دهد و درنتیجه رفاه آمریکا کاهش پیدا می‌کند. اما مدافعان بیت‌کوین می‌گویند که این موضوع یک پیامد کوتاه مدت است و در طولانی مدت برای آمریکا مفید خواهد بود.

وورهیز مدیرعامل پلتفرم معاملات دارایی‌های دیجیتال ShapeShift می‌گوید: «بیت‌کوین برخلاف دلار آمریکا باری بر دوش هیچ دولتی نیست و قدرت هیچ دولتی نیز محسوب نمی‌شود.»

منبع: Decrypt