مدعیان نئوبانک چه کسانی هستند؟ بلوبانک، بانکینو، فردابانک و نشان‌‌بانک

به گزارش پیوست، در این میان بلوبانک و بانکینو به صورت مستقیم نام نئوبانک روی خود گذاشتند و برخی دیگر با احتیاط بیشتری حرکت کردند و خود را شعبه دیجیتالی نامیدند که به نئوبانک‌ تنه می‌زند. برخی دیگر نیز با اینکه رویای نئوبانک در سر می‌پروراندند ترجیح دادند همچنان نام بانکداری الکترونیکی را حفظ کنند.

پر سروصدا ترین این دسته، بلوبانک است که در روزهای ابتدایی ارائه سرویس خود سعی کرد به صورت تمام قد خود را نئوبانک بنامد هرچند پس از مدتی با شدت گرفتن انتقادات این پرچم را تا حدودی پایین آورد و فعالیت‌های خود را به نوعی در قالب شعبه دیجیتالی تعریف کرد

بلو آبی نیست

هر چند بلوبانک هنوز به صورت رسمی افتتاح یا رونمایی نشده است و امکان افتتاح حساب روی آن هنوز عمومی نشده مگر به دعوت یکی دیگر از دارندگان یا استفاده‌کنندگان این اپلیکیشن بانکی اما دست به دست شدن دعوتنامه‌های بلوبانک در فضای مجازی موجب شده است تا بسیاری از فعالان این حوزه حتی برای یکبار هم که شده از آن استفاده کنند.

نصب بلوبانک ساده است، به سادگی احراز هویت می‌کند و برای کاربرش حساب بانکی افتتاح می‌کند. احراز هویتش چیزی شبیه یک رویاست. فقط با ارسال یک تصویر کوتاه و تصویری از کارت ملی. فرایندی که در بانک‌ها بسیاری طولانی مدت و نیازمند پر کردن فرم‌های مختلف بانکی حال در عرض چند دقیقه انجام می‌شود. اگرچه ارسال کارت درخواستی چند روزی به طول می‌انجامد عملا بدون کارت بانکی که کد cvv2 روی آن درج شده کاری نمی‌توان با حساب بانکی کرد اما امکان انتقال وجه حسابی وجود دارد. رابط کاربری بسیاری خوبی دارد و استفاده از آن بسیار ساده است اما واقعیت این است که تا تبدیل شدن به یک بانک فاصله زیادی دارد. اگر مراحل افتتاح حساب و احراز هویت را در نظر نگیریم در شرایط فعلی بیشتر یک اپ پرداختی است و تفاوت چندانی با موبایلت که اپ پرداخت بانک سامان است ندارد. هم‌اکنون موبایلت در مقایسه با بلوبانک سرویس‌های بیشتری به کاربرانش می‌دهد.

زمانی می‌توان نام نئوبانک را روی بلوبانک گذاشت که امکان ارائه تسهیلات یا اعتبار سنجی کاربرانش فراهم شده باشد و به غیر از سرویس‌های پایه پرداختی اقدام به ارائه سرویس‌های بانکی کرده باشد.

هنوز هیچ‌کدام از مدیران بلوبانک حاضر به اظهار نظری در خصوص برنامه‌های آتی خود نشده‌اند و فقط شبکه‌های اجتماعی این اپلیکیشن بانکی سرویس‌های موجود روی آن را معرفی می‌کند. تنها وقتی فشار کاربرانشان در شبکه‌های مجازی افزایش یافت و اعلام کردند که بلوبانک جزو لیست بانک‌های مجوز دار از بانک مرکزی نیست با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که بلوبانک به عنوان شعبه دیجیتال بانک سامان فعالیت می‌کند وحساب‌های ایجاد شده در بانک سامان نگهداری می‌شود و تا زمانی‌که امکان فعالیت مجزا برای نئوبانک‌ها فراهم نشود بلو بانک به عنوان بخشی از بانک سامان به فعالیت ادامه می‌دهد.

بانک از نو

بانکینو به عنوان یکی دیگر از مدعیان نئوبانک هر چند در شرایط فعلی سرویس‌هایی که از طریق اپلیکیشن ارائه می‌دهد مانند بلوبانک است و نمی‌توان مشخصه‌ای خاص برای آن در نظر گرفت. اما طبق گفته مدیر بانکداری دیجیتال بانک خاورمیانه این بانک می‌خواهد از طریق بانکینو اقدام به ارائه خدمات بانکداری خرد کند و وارد بازاری شود که تا کنون جزو برنامه‌های بانک خاورمیانه نبوده است.

مراحل افتتاح حساب و گشایش حساب از طریق اپلیکیشن بانکینو تقریبا مانند بلوبانک است با این تفاوت که فاکتورهای بیشتری را چک می‌کنند و برای گشایش حساب نیز کارمزد دریافت می‌کنند.

طبق گفته محسن زادمهر مدیر بانکداری دیجیتال بانک خاورمیانه، بانکینو روی افرادی تمرکز کرده است که وارد شعب بانک خاورمیانه نمی‌شدند و خدمات این بانک را دریافت نمی‌کردند حال با فراهم شدن این بستر می‌توانند از خدمات این بانک بهره‌برند.

بانک خاورمیانه تا کنون به صورت خاص روی بانکداری شرکتی و بانکداری اختصاصی تمرکز کرده بود حال با شرایطی که فراهم شده است می‌خواهد مشتریان بانکداری خرد را نیز جذب کند. ارائه خدمات به صورت‌دیجیتالی این امکان را در اختیار این بانک می‌گذارد تا بتواند هزینه بانکداری خرد را کاهش دهند و بدون اینکه مشتریان جدید را به شعب خود بکشاند به آنان خدمات دهد. از همین روست که همان زمان با افتتاح حساب گزینه ارسال کارت نیز فعال می‌شود و زمان لازم برای رسیدن کارت به دست مشتری تقریبا یک هفته است.

او در مقابل این سوال که هنوز بانکینو بیشتر شبیه یک اپ پرداختی است تا بانک می‌گوید درست نیست که بانکینو را با اپ پرداختی مقایسه کرد چرا که اپ‌های پرداخت بسیار خوبی در بازار فعال است و خدمات خوبی ارائه می‌دهند بانکینو بانک است و می‌تواند کاربرانش را اعتبارسنجی کند و براساس اعتبارسنجی صورت گرفته به آنان تسهیلات ارائه دهد.

او پیش‌بینی کرد که به زودی امکان ارائه تسهیلات خرد برای کاربران بانکینو روی این اپ فراهم می‌شود و دارندگان حساب در بانکینو می‌توانند در خواست تسهیلات کنند.

او تاکید می‌کند که برای ارائه تسهیلات به صورت الکترونیکی باید وثایقی نیز که از کاربر دریافت می‌شود الکترونیکی باشد از همین رو این بانک اعتبارسنجی مشتریان و پذیرش وثایق الکترونیکی آنها را در دستور کار خود دارد.

زادمهر می گوید یکی دیگر از اقداماتی که در این بانک در حال انجام است پیاده‌سازی امضای الکترونیکی است چرا که امضای الکترونیکی ریسک فعالیت را کاهش می‌دهد و طبق قانون تجارت الکترونیکی داده‌پیامی تایید شده با امضای الکترونیکی رسمیت دارد.

مدیر بانکداری دیجیتال بانک خاورمیانه، در خصوص اینکه چرا از برندی مستقل از خاورمیانه برای ارائه سرویس‌های نئوبانکی استفاده شده است می‌گوید تا کنون بانک خاورمیانه به‌صورت خاص به صورت شرکتی فعالیت می‌کرده است برند خاورمیانه یک برند مشخص در سرویس‌های شرکتی است حال که قرار است سرویس به مشتریان بانکدرای خرد داده شود پس قرار شد تا برندی دیگر انتخاب شود. او ادامه می‌دهد که مراحل کار به‌گونه‌ای پیش‌می‌رود که در صورت اجازه رگولاتوری امکان استقلال بانکینو از بانک خاورمیانه و فعالیت به صورت مجزا نیز وجود خواهد داشت.

نشان می‌خواهد ملی باشد

با اینکه بانک ملی به صورت مستقیم اعلام نکرده که نئوبانک راه‌اندازی کرده است اما خدماتی که در قالب نشان بانک ارائه می‌دهد را می‌توان در قالب مدعیان نئوبانک دسته‌بندی کرد اگرچه احراز هویت آنلاین آن و گشایش حساب به صورت کاملا دیجیتالی معمولا با مشکل مواجه می‌شود و اجرای آن سخت است اما نشان‌بانک جزو معدود بسترهای آنلاین بانکی است که اقدام به ارائه تسهیلات به صورت آنلاین کرده است و بانک ملی تسهیلات کرونایی خود را از این طریق ارائه داده است. از سویی راه‌اندازی سفته‌الکترونیکی به عنوان ضمانتنامه برای ارائه برخی دیگر از تسهیلات و امکان ارائه آن از طریق نشان بانک یکی دیگر از فرایندهایی است که آن را به یک نئوبانک نزدیک می‌کند.

مسعود خاتونی معاون فناوری‌ اطلاعات بانک ملی نیز در این خصوص می‌گوید نشان بانک یک وجه تمایز است و هیچ منافاتی با فلسفه نئوبانک ندارد و مطمئنا عبارت نشان بانک نه تنها نئوبانک را با خود یدک می‌کشد بلکه به یک بانک خاص نیز اشاره می‌کند.

او تاکید می‌کند که به دنبال اخذ‌ مجوز و پیاده‌سازی ممیزی‌های مورد نظر رگولاتوری است تا بتواند بانکداری اسلامی را در این چارچوب پیاده کند.

طبق گفته او عمر نشان بانک به صورت عملیاتی کمتر از یک‌سال است و فراز نشیب‌های زیادی را تحمل کرده و کماکان پیش روی خود دارد با این وجود استقبال از آن را قابل قبول می‌داند و سال ۱۴۰۰ را سال بلوغ نشان بانک عنوان می‌کند.

نئوبانک یا بانکداری الکترونیکی

تجارت الکترونیکی ارتباط فردا جزو دسته شرکت‌هایی به‌شمار می‌آید که پیش از اینکه کسی در مورد نئوبانک صحبت کند برنامه اجرایی کردن آن را روی همراه کارت خود در دستور کار قرار داده بود اما حال به نظر می‌رسد رویکردش تا حدودی تغییر کرده است.

آرش بابایی مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا به پیوست می‌گوید: با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده و بازنگری استراتژی‌های شرکت، نئوبانک را از سه منظر مورد بررسی قرار دادیم. اول اینکه در نئوبانک چه سرویس‌ها و خدماتی می‌تواند در اختیار مردم قرار گیرد، منظر دوم رویکرد رگولاتور به این موضوع بود و نهایتاً بررسی چرایی هویت مستقل نئوبانک از بانک مورد بررسی قرار گرفت.

آرش بابایی با اشاره به اینکه بانک‌های مختلف تا کنون روی این موضوع کار کرده‌اند و برخی نیز هویت مستقل و برند مستقلی برای دسته فعالیت‌های نئوبانکی خود تعریف کرده‌اند گفت: با توجه به اینکه رویکرد رگولاتور در برخی موارد به صورت صریح مشخص نشده‌اند. احتمالا نمی‌توان کلیه خدماتی که یک نئوبانک واقعی باید بتواند به مشتریان خود ارائه نماید را ارائه داد و بسیاری از فعالیت‌هایی که تحت عنوان نئوبانک در حال حاضر وجود دارد، به نوعی همان خدمات بانکداری الکترونیکی است.

بابایی با اشاره به سرمایه‌گذاری‌هایی که در زیرمجموعه ارتباط فردا صورت گرفته است گفت: شرکت ارتباط فردا در حوزه‌های مختلفی از جمله اپلیکیشن پرداخت با نام همراه کارت، در حوزه بازار سرمایه با نام سگال، حوزه لندتک‌ با نام لندو و مواردی مشابه سرمایه‌گذاری کرده است. هر یک از این موارد در حال حاضر به صورت جزیره‌ای در حال ارائه سرویس می‌باشند. می‌توان این فعالیت‌ها را به صورت یکپارچه و به عنوان یک درگاه متمرکز خدمات بانکی ارائه نمود، اما به نظرم در صورت ارائه این خدمات به صورت یکپارچه نیز که یکی از برنامه‌های سال جاری ما هم هست، شاید نتوان نام نئوبانک را حداقل فعلا با تعریف واقعی نئوبانک روی آن گذاشت.

او با تاکید بر اینکه یکی از ماموریت‌های تعریف شده از سوی بانک آینده برای ارتباط فردا ارائه خدمات کاملا الکترونیکی به مشتریان این بانک است گفت: برای سال جاری برنامه داریم تا بتوانیم خدمات متمرکزی از جنس بانکداری الکترونیک از یک دریچه واحد را برای مشتریان بانک ایجاد نماییم و شرایطی فراهم کنیم تا علاوه بر امکان افتتاح حساب به صورت غیر حضوری، امکان ارائه تسهیلات خرد یا اعتبارات خرد به صورت کاملا الکترونیکی و غیرحضوری را نیز برای مشتریان این بانک فراهم کنیم.

بانکی برای فردا

اما تمامی نئوبانک‌ها از دل بانک‌ها بیرون نیامده‌اند، فردا بانک یکی از نئوبانک‌هایی است که خود را در مقایسه با سایر نئوبانک‌ها همگام‌تر با نئوبانک‌های بین‌المللی می‌داند چرا که طبق گفته مدیرانش از دل صنعت بیرون آمده است و نیاز صنعت را شناسایی کرده و در نهایت برای برطرف کردن این نیاز با همکاری یک بانک اقدام به راه‌اندازی یک نئوبانک کرده‌اند. فردا بانک با همکاری  های‌وب و بانک ایران‌زمین راه‌اندازی شده است و قرار است به مشتریانش سرویس‌های خاص اینترنتی را ارائه دهد. این بانک که فعالیت رسمی خود را از اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ آغاز کرده است سعی می‌کند در کنار رقبایش سرویسی متفاوت ارائه دهد.

نوید رجائی پور مدیرعامل نئوبانک هوشمند فردا در خصوص این بانک گفت: «به کمک بانک ایران زمین و بازوی فناوری این بانک یعنی شرکت آوای فناوری و نوآوری هوشمند فردا و شرکت های وب توانستیم وارد حوزه نئوبانک‌ها شویم و در واقع ما تنها نئوبانکی هستیم که در درون بانک شکل نگرفته و از درون صنعت فعالیت خود را آغاز کرده‌ایم.»

رجائی‌پور نیز در ادامه به سرویس‌های موجود در اپلیکیشن اشاره کرد افزود: «در حال حاضر ۱۲ سرویس ارائه می‌دهیم اما این سرویس‌‌ها تا ۱۰۰ مورد پیش‌بینی شده است، نئو اینشورنس(خدمات بیمه دیجیتال) و خدمات لندتکی بخشی از این خدمات ویژه است. رجائی پور همچنین اعلام کرد از زمانی که اینترنت کشور به طور رسمی در سال ۱۴۰۱ اجازه افزایش قیمت پیدا کند، کاربران اپلیکیشن نئوبانک فردا می‌توانند همچنان اینترنت های‌وب خود را به قیمت سال گذشته خریداری کنند.»

او در خصوص ۱۲ سرویسی که در نسخه اولیه نئوبانک فردا ارائه می‌شود گفت: «تمامی خدماتی که تا کنون از سوی بانک‌های دیجیتال ارائه شده (مانند کارت به کارت، خرید شارژ، پرداخت قبوض، افتتاح حساب آنلاین و…) به اضافه امکان خرید اینترنت های‌وب به صورت مستقیم از طریق این نئوبانک انجام می‌شود.»