هربرت شیلر (Herbert Schille) جامعهشناس و اقتصاددان، یکی از نظریهپردازان مهم مطالعات جامعه اطلاعاتی است؛ هرچند اعتقادی به مفهوم جامعه اطلاعاتی ندارد. او 80 سال عمر کرد و در طول زندگی انسانی شریف، معلمی دوستداشتنی و متفکری تاثیرگذار بود. شیلر یک مارکسیست متعصب بود و تا پایان عمر مارکسیست باقی ماند؛ با این حال نمیتوان جایگاه او را به عنوان یک نظریهپرداز زیر سوال برد. او بنیانگذار مکتب انتقادی اقتصاد سیاسی در ارتباطات و مبدع نظریه امپریالیسم فرهنگی است. همچون اغلب متفکران مارکسیست در نوشتههایش انبوهی از خردهتحلیلهای غیرقابل درک و نادرست وجود دارد. اما برخلاف تقریبا همه متفکران چپ و شاید زودتر از اغلب متفکران جهان متوجه اهمیت فناوری جدید و جایگاه محوری اطلاعات در عصر جدید شد. او کسی است که باعث شد نگاه یونسکو به توسعه و ترویج جهانی شدن در سالهای پایانی دهه 80 میلادی تغییر کند؛ تغییری که خروج ایالات متحده از پیمان یونسکو را به همراه داشت.
هربرت شیلر تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته اقتصاد انجام داده بود اما علاقهمندی او به حوزه ارتباطات و مطالعات گستردهای که در دهه 60 میلادی انجام داد، باعث شد در جایگاه یک نظریهپرداز ارتباطاتی قرار گیرد. مطالعات او به طور مشخص تحت تاثیر سه گروه قرار دارد: مطالعات انتقادی مکتب فرانکفورت، نظریههای اقتصاد سیاسی مرداک و گلدینگ و نوشتههای جامعهشناسان و اقتصاددانان پس از جنگ، مانند رایت میلز و دیوید رایزمن. هربرت شیلر با مقاله «ارتباطات بینالمللی، حاکمیت ملی و شورش خانگی» که در سال 1968 در اجلاس «وسایل ارتباطجمعی و تفاهم بینالمللی» ارائه کرد، برای نخستین بار توجه محافل دانشگاهی را به خود جلب کرد. او در این مقاله مینویسد:«وقتی ارتباطات را به عنوان منبع قدرت عصر کنونی فرض میکنیم، به روشنی میبینیم شکافی عمیق میان انبوه گیرندگان منفعل و انگشتشمار ارتباطگران فعال وجود دارد... این بدان معناست که چند کشور ثروتمند توسعهیافته ارتباطگران فعالند و انبوه کشورهای جهان سوم و محروم گیرندگان منفعل اطلاعات هستند.» یک سال بعد نخستین کتابش با عنوان «ارتباطات جمعی و امپراتوری آمریکا» منتشر شد. چند سال بعد با انتشار کتاب «گردانندگان افکار» مسیر فکری کتاب نخست را ادامه داد. او در این کتاب نشان میدهد در فضای فکری و رسانهای دهه 70 میلادی پنج دروغ به صورت باور قطعی و مسلم درآمده است: آزادی فردی و انتخاب شخصی، بیطرفی رسانه، تغییرناپذیر بودن نظم اجتماعی، نبودن تعارضهای اجتماعی عمیق و تکثر رسانهای در سطح جهان. کتاب نفی این باورها در فضای فکری آن زمان است. با انتشار کتاب «ارتباطات و سلطه فرهنگی» در سال 1976 میلادی، نظریه «امپریالیسم فرهنگی» مطرح میشود. شیلر در این کتاب تایید میکند که فناوریهای جدید ارتباطی باعث تغییراتی جدی شده است و محور فعالیتهای همه سازمانهای کوچک و بزرگ در چند دهه اخیر، اطلاعات است و این عملا به معنای تغییری تاریخی است. او برای درک این تغییرات...
شما وارد سایت نشدهاید. برای خواندن ادامه مطلب و ۵ مطلب دیگر از ماهنامه پیوست به صورت رایگان باید عضو سایت شوید.