تامین اجتماعی و پلتفرمهای سلامت دیجیتال بر سر میز مذاکره نشستند
سازمان تامین اجتماعی تعامل و مذاکره با پلتفرمهای سلامت دیجیتال را آغاز کرده است و…
۱۶ مهر ۱۴۰۳
سازمان نظام صنفی رایانهای:
۲۸ مرداد ۱۳۹۹
زمان مطالعه : ۱۶ دقیقه
سازمان نظام صنفی رایانهای استان تهران گزارشی را منتشر کرده و در آن به بررسی تبعات شیوع بیماری کرونا بر کسبوکارهای فعال حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات پرداخته است. این گزارش نشان میدهد که از اواخر زمستان سال گذشته تا کنون کسبوکارهای مرتبط با حوزه نرمافزار بیشتر از سایر کسبوکارهای بخش فاوا آسیب دیدهاند. همچنین براساس این گزارش شیوع ویروس کرونا ۷۱ درصد تاثیر منفی روی کسبوکارهای دیجیتال داشته که این رقم برای خدمات فناوری اطلاعات و نرمافزار به ۸۶ درصد و برای حوزههای نیازمند حضور فیزیکی در محل کار به ۷۵ درصد رسیده است. سازمان نصر تهران در این گزارش با اشاره به گزارشهای متعددی که در سال جاری از میزان خسارتهای وارد شده بر کسبوکارها ناشی از شیوع بیماری کرونا منتشر شده، عنوان میکند تعداد کمی از کسبوکارها مانند فروشگاههای اینترنتی، سرویسدهندگان خدمات زیرساختی و آموزش الکترونیکی رشد قابل توجهی داشتهاند و اغلب کسبوکارهای حوزه آیتی کشور به دلیل تعطیلی کامل فعالیتهای اقتصادی دچار بحران جدی شدهاند. این سازمان در گزارش خود تاکید میکند که در صورت تداوم شرایط کنونی بسیاری از کسبوکارها به تعطیلی کامل کشیده خواهند شد.
به گزارش پیوست، سازمان نظامصنفی رایانهای در این گزارش به این نکته اشاره کرده که طرحهای حمایتی دولت از کسبوکارهای آسیبدیده از کرونا به همه کسبوکارها تعلق پیدا نکرده است. آنطور که در این گزارش آمده دولت در طراحی بستههای حمایتی برای اقتصاد «کرونازده»، جز معدودی از کسبوکارهای حوزه فاوا، مانند خدماتدهندگان مجازی گردشگری و کسبوکارهای سفارش آنلاین غذا، باقی کسبوکارهای این حوزه را نادیده گرفته است. سازمان نصر در این گزارش از برخی تصمیمات دولت مانند ممنوعیت ثبت سفارش برخی کالاهای اساسی حوزه فاوا، از جمله لپتاپ، سرور و پردازنده، و همچنین عدم تخصیص ارز به سفارشهای ثبت شده در این حوزه، به ویژه برای تلفن همراه که در ایام قرنطینه به دلیل خانهنشینی مردم، دانشآموزان و دانشجویان، نیاز به آن به شدت افزایش یافت، نیز انتقاد کرده است. این سازمان تصمیمات اشتباه دولت را ناشی از عدم آشنایی مسئولان دولتی با گستردگی صنعت فاوا و کسبوکارهای آن اعلام کرده است.
این گزارش در ابتدا برای بررسی دقیقتر و بهتر وضعیت کسبوکارهای فعال در صنعت فاوا این کسبوکارها را دستهبندی میکند. در این مدل بومی دستهبندی صنعت فاوا چهار گروه اصلی به نامهای خدمات، ارتباطات، سختافزار و نرمافزار در نظر گرفته شده که هر کدام زیرشاخههای خود را دارند. برای مثال فینتکها، خدمات محتوایی و ارزش افزوده در دسته گروه خدمات قرار میگیرند و بازیها، پورتالها و اتوماسیونهای اداری در دسته نرمافزار جای گرفتهاند.
سازمان نصر در این گزارش با مرور تاریخ پیدایش ویروس کرونا، به بررسی تاثیر این ویروس روی کسبوکارها از نگاه گزارشهای بینالمللی پرداخته است. سازمان نصر با اتکا به گزارش موسسه IDC نشان میدهد که وضعیت هزینه کرد در بازار فناوری در سال ۲۰۲۰ رو به کاهش بوده و طبق نمودارهای زیر بعید است که این شاخص تا انتهای سال ۲۰۲۰ به فاز صعودی برگردد. همچنین این موسسه پیشبینی میکند که تا سال ۲۰۲۳ زمان نیاز است که وضعیت بازار آیتی جهان از نظر وضعیت هزینه کرد به وضعیت سال ۲۰۱۹ برگردد.
در ادامه گزارش با اشاره به آمارهای رسمی از خسارت کرونا، به بیان وضعیت اقتصاد کشور پس از کرونا از زبان آمارهای ارائه شده از سمت سخنگوی دولت، رئیس سازمان تامین اجتماعی، مرکز آمار ایران و … پرداخته شده است. در همین زمینه و بر اساس اعلام مرکز پژوهشهای مجلس، کسبوکارهای فعال در زمینه گردشگری از کاهش ۷۰ تا ۸۰ درصدی تراکنشها در دوران کرونا خبر میدهند. از طرف دیگر شرکتهای فعال در زمینه دورکاری و برگزاری جلسات و کلاسهای آنلاین، افزایش ۵۰ تا ۴۰۰ درصدی تراکنش را تجربه کردهاند؛ درحالی که شرکتهای برگزارکننده رویداد و جلسات حضوری بین ۷۵ تا ۱۰۰ درصد کاهش تراکنش داشتهاند. در زمینه پخش ویدئوهای آنلاین نیز این کسبوکارها شاهد افزایش ۲۵ تا ۷۴ درصدی تراکنش بودهاند. به استناد این گزراش اوضاع برای کسبوکارهای حوزه گردشگری بسیار بدتر بوده و علاوه بر کاهش ۷۹ تا ۸۰ درصدی تراکنش بساری از این کسبوکارها مجبور به تعدیل نیروهای خود شدهاند.
از سوی دیگر بنابر اعلام سخنگوی دولت، خسارتهای ناشی از ویروس کرونا، در ۱۳ شاخه محاسبه شده کشور را با ۱۰۸ هزار میلیارد تومان کسری درآمد و ضربه به کسبوکارها مواجه کرده است. بر همین اساس، در اسفند سال گذشته ۶۵ هزار میلیارد تومان و فروردین امسال حداقل ۴۳ هزار میلیارد تومان کسبوکارهای کشور آسیب دیدهاند.
رئیس سازمان تامین اجتماعی هم در گفتوگویی اعلام کرده است که، بهطور میانگین هر ماه ۲ هزار میلیارد تومان از درآمدهای ماهانه این سازمان از زمان شروع ویروس کرونا به دلیل امهالهای دولتی و بیکاری کاهش یافته است. از سوی دیگر معاون اقتصادی و برنامهریزی اتاق اصناف ایران هم با اشاره به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفری که مشمول دریافت تسهیلات مشاغل هستند، خسارت ماهانه تعطیلی واحدهای صنفی بر اثر ویروس کرونا را بیش از ۲۶ هزار میلیارد تومان اعلام کرد.
همچنین مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از ثبت نام ۸۶۳ هزار نفر برای دریافت بیمه بیکاری خبر داد. او با اعلام این که تعداد مققری بگیران جدید بیمه بیکاری در سال ۹۸ معادل ۲۶۴ هزار نفر بوده اعلام کرد، از کل تعداد متقاضیان، تعداد ۷۲۳ هزار و ۵۰۰ نفر مشمول دریافت بیمه بیکاری شناخته شدهاند.
در این گزراش به گزارش مرکز آمار ایران از تاثیر کرونا بر کسبوکارها اشاره شده و بر اساس آمارها، نشان میدهد که فعالیت ۳۸ درصد از کسبوکارها در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ بهطور کامل متوقف شده است. این گزارش عنوان میکند که این آمار در اردیبهشت ۹۹ به ۲۱ درصد کاهش یافته است. همچنین در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ تنها ۲۲ درصد از کسبوکارها با تمام ظرفیت خود فعالیت کردهاند که این عدد در اردیبهشت به ۳۴ درصد افزایش یافته است. نمودار این گزارش را به تفکیک بخشهای اقتصادی در زیر مشاهده میکنید:
این مرکز بیشترین تاثیر ویروس کرونا را بر میزان فروش کسبوکارها عنوان میکند به طوری که میزان فروش کسبوکارها در اسفند و فروردین با ۴۸/۸ درصد و در اردیبهشت با ۴۵/۷ درصد کاهش بیشترین تاثیرپذیری را از ویروس کرونا داشتهاند. همچنین این گزارش جریان نقدینگی، نیروی انسانی، میزان تولید و میزان پسانداز را به ترتیب در رتبههای بعدی تاثیرپذیری از کرونا قرار میدهد. در شکل زیر ﺑﯿشترین ﺗاﺛﯿﺮ ﮐﺮوﻧﺎ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺴﺐوﮐﺎرﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی در اﺳﻔﻨﺪ ۹۸ و ﻓﺮوردﯾﻦ ۹۹ و اردیبهشت ۹۹ را مشاهده میکنید.
مهمترین مشکلات کسبوکارها در دوران شیوع بیماری کرونا، موضوع دیگری است که در این گزارش به آن پرداخته شده است. بر این اساس، پرداخت حقوق و دستمزد، مهمترین مشکل در کل کسبوکارها در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ با سهم ۲۵ درصدی از مجموعه مشکلات عنوان شده بوده است. موضوع بازپرداخت وامها و پرداخت اجاره با ۲۱ درصد در رتبه دوم قرار دارد. همچنین در اردیبهشت ۹۹ نیز پرداخت حقوق و دستمزد با ۲۹ درصد و بازپرداخت وامها با ۲۱ درصد در رتبه اول و دوم مشکلات کسبوکارها قرار دارند. اطلاعات مربوط به این دوران و تفکیک مشکلات موجود را در دو تصویر پایین مشاهده میکنید.
طبق این گزارش و بر اساس بررسی پرسشنامههای مرکز آمار ایران، مهمترین راهکار مواجهه با مشکلات مالی ایجاد شده در فضای کسبوکارها، دریافت وام از بانکها عنوان شده است. دریافت وام از شرکتهای مالی خرد یا فراد حقیقی در رتبه دوم و کاهش هزینههای عملیاتی مانند تعدیل نیرو و کاهش حقوق در رتبه سوم لیست راهکارها قرار دارند.
بر اساس این گزارش، ۲۴/۴ درصد از کسبوکارها در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹، فروش اینترنتی را راهکار مقابله با کاهش تقاضا انتخاب کردهاند. درحالی که این عدد در اردیبهشت ماه به ۲۵/۲ درصد نیز میرسد. فروش اقساطی و فروش با تخفیف در جایگاههای بعدی این آمار قرار دارند. در شکلهای زیر راهکارهای مختلف کسبوکارها در مواجه با کمبود تقاضا را به تفکیک مشاهده میکنید.
در آخرین سوالی که مرکز آمار ایران در پرسشنامه خود عنوان کرده است، انتظار آنها از دولت برای حامایت از کسبوکارها بوده که در نتیجه این پرسش، ۲۳/۹ درصد به ﺗاﻣﯿﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ در گردش از طریق اعطای وامهای با سود پایین اشاره کردهاند. همچنین ﺗﻌﻮﯾﻖ ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ وامﻫﺎ ﺗﺎ ﻣﺪﺗﯽ ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن کرونا و ﻣﻌﺎﻓﯿﺖ ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ در زﻣﺎن اﭘﯿﺪﻣﯽ در رتبههای بعدی قرار دارند. در شکل زیر نتایج کامل این پرسشنامه را مشاهده میکنید.
در گزارشی که سازمان فناوری اطلاعات ایران با نظرسنجی و گفتوگوی تلفنی با مدیران ۱۰۰ شرکت نوپا منتشر کرده، کسبوکارهای حوزه سلامت و پزشکی بیشترین تاثیر مثبت از شیوع ویروس کرونا را با ۵۹ درصد تاثیر مثبت و ۴۱ درصد تاثیر منفی داشته است. در عوض کسبوکارهای مربوط به فروشگاههای آنلاین و تاکسیهای اینترنتی بیشترین تاثیر منفی را از این ویروس گرفتهاند. بر اساس آمار این گزارش، شیوع ویروس کرونا ۷۱ درصد تاثیر منفی روی کسبوکارهای دیجیتال داشته که این رقم برای خدمات فناوری اطلاعات و نرمافزار به ۸۶ درصد و برای حوزههای نیازمند حضور فیزیکی در محل کار به ۷۵ درصد میرسد.
بر همین اساس، ۱۸ درصد از کل شرکتها و کسبوکارها مجبور به تعدیل نیرو شدند که بیشترین تعدیل نیرو در حوزه نرمافزار بوده است. ۵۱ شرکت نوپا کاهش مشتریان و کاهش درآمدهای ناشی از آن را اصلیترین تاثیر کرونا بر کسبوکار خود عنوان کردهاند. علاوه بر آن ۳۷ شرکت کاهش نیروی انسانی و خلال در انجام عملیات کسبوکار را علت اصلی تاثیر کرونا معرفی کردهاند. اختلال در دسترسی به زنجیره تامین، مهمترین مشکل از نظر ۳۲ شرکت دیگر بوده است. در شکل زیر مشکلات تاثیرگذار در هر کسبوکار و دلایل تاثیر کرونا روی هر کسبوکار را مشاهده میکنید.
طبق این گزارش و بر اساس نظرسنجی سازمان فناوری اطلاعات، از بین ۹۴ شرکت نوپا، ۵۸ شرکت (حدود ۶۰ درصد) عنوان کردهاند که با همین میزان نقدینگی فعلی و در صورت تداوم شرایط موجود، در کمتر از ۳ ماه به طور کامل تعطیل خواهند شد. این در حالی است که ۴۳ درصد این شرکتها در حوزه نرمافزار فعالیت دارند. بهطور نسبی ۴۰ درصد باقیمانده اعلام کردهاند که با این وضعیت تنها ۶ ماه یا نهایتا تا پایان سال ۹۹ دوام خواهند آورد.
همچنین پرداخت حقوق و دستمزد، بیمه، اجارهبها، مالیات، بازپرداخت وامها، هزینههای بازطراحی ساختارها و فرآیندها برای تداوم کسبوکار در شرایط جدید و تعهد به انجام یا اتمام قرارداها با سازمانهای دولتی یا حاکمیتی به ترتیب بیشترین فشار و تعهد را برای این کسبوکارها در بر داشته است.
از نظر این کسبوکارها، اپلیکیشنهای آنلاین خدماتی و بخش حمل و نقل اینترنتی و غیر اینترنتی در اولیت اول برای دریافت تسهیلات دولتی قرار دارند. همچنین این کسبوکارها معتقدند، استارتآپهای خدماتی و مواد غذایی، استارتآپهای نوپای زیر یک سال، استارتآپهای تجارت الکترونیک، ایدههای تبدیل کسبوکار بهصورت آنلاین، بخش تولیدی، پلتفرمهای خدماتی، پوشاک و غذا، تاکسیهای اینترنتی، سفارش آنلاین غذا و تجهیزات پزشکی در اولویتهای دوم تا دهم برای دریافت تسهیلات دولتی هستند.
بر اساس گزارش سازمان نصر، استارتآپها در تمام دنیا با شروع ویروس کرونا بر خلاف تصور عمومی، وضعیت بسیار بدی را سپری میکنند. بر اساس این گزارش و طبق آمار منتشر شده از سوی موسسه Startup Genome پس از تحقیقات روی ۱۰۷۰ پاسخدهنده، ۴۱ درصد از استارتآپهای دنیا در خطر از بین رفتن هستند؛ چرا که تنها ۳ ماه نقدینگی برای ادامه فعالیت خود دارند. این درحالی است که ۲۹ درصد استارتآپها در شرایط پیش از بحران قرار دارند. همچنین همهگیری بیماری کرونا، بیش از ۴۰ درصد از این استارتاپها را در شرایط متزلزل و بیثباتی قرار داده است. این گزارش در ادامه عنوان میکند که بیش از ۷۴ درصد از استارتآپها در سراسر جهان پس از شیوع ویروس کرونا مجبور به اخراج و تعدیل بخشی از کارمندان تمام وقت خود شدهاند. علاوه بر آن ۳۹ درصد از تمام استارتاپها مجبور به تعدیل ۲۰ درصد یا بیشتر از کارمندان خود شده و ۲۶ درصد از استارتآپها با ۶۰ درصد از همکاران خود قطع همکاری کردهاند.
از زمان شیوع ویروس کرونا، نزدیک به ۷۴ درصد از استارتآپهای جهان شاهد کاهش درآمد بودهاند. ۱۶ درصد از استارتاپها بیش از ۸۰ درصد کاهش درآمد داشتهاند. این وضعیت بد در استارتاپها به دلیل همکاری با صنایعی است که خود آن صنایع به دلیل ویروس کرونا در شرایط بسیار بدی قرار گرفتهاند.
تصویر زیر میزان کاهش درآمد استارتآپها از زمان شیوع ویروس کرونا در جهان را از نگاه سایت Statista نشان میدهد:
بر اساس این گزارش، دیجیکالا به عنوان اصلیترین فروشگاه خردهفروشی آنلاین، در دوران کرونا با افزایش ۲/۵ برابری تقاضا برای خرید نسبت به پیشبینی خود مواجه شده است. این سایت در این ایام رشد ۷۰ درصدی را در بخش کاربران جدید روزانه تجربه کرده است. همچنین این شرکت برای پاسخ به نیاز کاربرانش حدود ۷۰۰ نیروی انسانی جدید استخدام کرده است.
بر اساس بررسی سازمان نصر از گزارشهای مرکز پژوهشهای مجلس، سفارش آنلاین کالاهای سوپرمارکتی با ۵۰ درصد، مشاوره پزشکی آنلاین با ۲۰ درصد و برگزاری رویدادهای آنلاین با ۵۰ درصد رشد روبهرو شده است.
این گزارش در جمعبندی بخش تاثیر کرونا بر استارتآپها عنوان میکند با وجود آنکه این ویروس برای برخی از استارتاپهای حوزه سلامت و خدمات آنلاین تاثیر مثبت داشته، اما برای بخش عمدهای از استارتآپها تاثیر منفی و خسارتهای بزرگی برجای گذاشته است. این گزارش در کنار بحران نقدینگی، بحران نگهداری از نیروی انسانی را بزرگترین چالشهای این استارتآپها عنوان میکند.
نتایج پرسشنامه سازمان نظامصنفی که بیش از ۹۰ شرکت در آن شرکت کردهاند نشان میدهد که ۹۷.۸ درصد از شرکتکنندگان از تسهیلات دولتی مرتبط با کرونا بهرهمند نشده و تنها ۲.۲ درصد از آنها از این تسهیلات استفاده کردهاند. این نظرسنجی نشان میدهد که وضعیت بیش از ۷۰ درصد از این شرکتها پس از کرونا بد یا بدتر شده است.
در این میان ۱۲ درصد از کسبوکارها از فرصتهای ناشی از کرونا بهرهمند شدهاند. اما بیش از ۶۱ درصد از کسبوکارهای B2B و ۳۴ درصد از کسبوکارهای B2C در این دوران از نظر میزان فروش و درآمد ضرر کردهاند. نزدیک به ۳۰ درصد از شرکتها نیز در زنجیره تامین با چالش مواجه شدهاند.
بر اساس گزارش سازمان نصر، حدود ۶۰ درصد از کسبوکارها در دوران کرونا مجبور به توقف فعالیت خود شده و ۲۳ درصد نیز هنوز فعالیت خود را از سر نگرفتهاند.
همچنین ۱۶ درصد از کسبوکارها بیش از ۷۵ درصد از فروش خود را در دوران کرونا از دست دادهاند. این عدد برای ۲۵ درصد از کسبوکارها به ۵۵ درصد میرسد. همچنین در این گزارش عنوان شده که حدود ۴۰ درصد از شرکتها مجبور به تعدیل نیروی انسانی خود بهصورت موقت یا دائم شدهاند. ۳۹ درصد از شرکتهایی که مجبور به تعدیل نیرو شدهاند، بیش از ۵۰ درصد از نیروهای خود را تعدیل کردهاند.
در این گزارش و بر اساس پرسشنامه سازمان نصر، دغدغه اصلی مدیران شرکتها در دوران کرونا، از دست رفتن درآمدها و کاهش بهرهوری بوده است.
مهمترین مشکلات هزینهای و مالی شرکتها نیز به ترتیب، پرداخت حقوق و دستمزد، هزینههای بیمه و پرداخت اجاره و هزینه دفتر بوده است.
در این گزارش عنوان شده که بیش از ۶۰ درصد از شرکتها در دوران کرونا برای برونرفت از بحران مجبور به استفاده از پسانداز خود شدهاند.
حدود ۵۰ درصد از شرکتکنندگان در این پرسشنامه عنوان کردهاند که در صورت ادامه بحران، بیش از ۶ ماه نمیتوانند به کسبوکار خود ادامه دهند و به ناچار تعطیل خواهند شد.
در این گزارش، مهمترین سازمانهای حاکمیتی که در دوران کرونا برای شرکتها مشکل ایجاد کردهاند، «ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ» و «ﺳﺎزﻣﺎن ﺗاﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ» عنوان شده است. همچنین این سازمان، وزارت ارتباطات و وزارت صنعت، معدن و تجارت را به دلیل عدم تخصیص ارز برای واردات سختافزار و تجهیرات زیرساختی به عنوان نهادهای چالشگر برای کسبوکارها معرفی کرده است.
مهمترین حمایت مورد نظر مدیران این شرکتها از دولت به ترتیب «پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش» و «پرداخت وامهای با سود پایین برای پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان» عنوان شده است.
در ادامه جدولی را مشاهده میکنید که سازمان نصر با جمعآوری اطلاعات از پرسشنامهها شاخههای مختلف فاوا از نظر میزان خسارت را رتبهبندی کرده است. بر این اساس شاخههای شبکه و سختافزار بیشترین میزان خسارت و بانکداری دیجیتال و فینتکها کمترین میزان خسارت را در دوران کرونا متحمل شدهاند.
این سازمان با اشاره به شیوع ویروس کرونا در اکثر کشورهای جهان و مشکلات مشترکی که در دنیا برای کسبوکارها به وجود آمده به سیاستهای حمایتی دولتهای مختلف از بنگاههای اقتصادی کوچک و متوسط اشاره میکند و به معرفی مهمترین این راهکارها میپردازد.
بر اساس این گزارش مهمترین راهکارهایی که میتوان باتوجه به سیاست حمایتی برای حوزه نیروی انسانی در نظر گرفت، حقوق بیکاری و یارانه برای پرداخت بخشی از حقوق کارکنان است. موضوع دیگری که سازمان نصر برای حمایت از کسبوکارها پیشنهاد میکند در زمینه تخفیف یا تعویق مالیات و حق بیمه و سایر حقوق دولتی است. حمایت مالی مانند تعویق بازپرداخت وامها و وامدهی مستقیم به کسبوکارهای کوچک و متوسط از دیگر راهکارهای پیشنهادی این سازمان است.
سازمان نصر به نمایندگی از صنف فاوا در کشور، ضمن درخواست برای مشمول شدن در مورد تسهیلات عمومی در نظر گرفته شده توسط دولت برای جبران خسارات کرونا، پیشنهادهایی را برای ارائه حمایتهای لازم از سوی دولت پیشنهاد میکند که از جمله آنها میتوان به افزایش تقاضای محصولات و خدمات فاوا، افزایش تقاضای محصولات و خدمات فاوا، بهبود کمی و کیفی نیروی انسانی متخصص، توسعه برنامه حمایتی تامین مالی، تقویت ظرفیتها و زیرساختهای بازاریابی و بازارسازی و اصلاح قوانین و مقررات اشاره کرد.
سازمان نظام صنفی رایانهای در انتهای این گزارش، به تلاشهایی که برای حل مشکلات و رفع تبعات منفی ویروس کرونا بر کسبوکارهای عضو این صنف داشته اشاره میکند که از جمله آنها میتوان به، تدوین و ارائه توصیههایی برای مدیریت کسبوکار درشرایط شیوع کرونا، پیشنهاد تشکیل دبیرخانه مقابله با کرونا، ارائه گزارشی از محصولات مرتبط با دورکاری، و تدوین و ارائه گزارشی از نیازمندیهای اصلاح و قانونگذاری در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به مجلس شورای اسلامی اشاره کرد.
*فایل کامل این گزارش را از اینجا بخوانید.