عرضه گواهی سپرده بیت‌کوین در بورس؛ آیا مسیر ورود این دارایی به بازار سرمایه هموار می‌شود؟

به‌گزارش پیوست، پس از تشکیل دومین نشست فعالان حوزه رمزارزها با نهادهای مالی موضوع عرضه گواهی سپرده بیت‌کوین در بورس کالا مطرح شد. پیرو این موضوع کارشناسان بسیاری اعلام کردند که عرضه گواهی سپرده بیت‌کوین می‌تواند مسیر قانونی و اجرایی راه‌اندازی صندوق ETF مبتنی بر بیت‌کوین در بازار سرمایه را هموار و این بازار را با استقبال چشمگیری مواجه کند. علت اصلی این نظرات به ساختار قانونی و تاییدیه فقهی مرتبط می‌شود. به گفته متخصصان این حوزه طبق قوانین کشور، این روش هم از نظر فقهی قابلیت بررسی دارد و هم از بعد زیرساختی و فنی تامین است.

عرفان میری، کارشناس حوزه کرپیتو معتقدست صدور و عرضه این گواهی‌ها به‌دلیل  تناسب با قوانین کشور نسبت به تشکیل صندوق‌های ETF مسیر راحت‌تری محسوب می‌شود. طبق گفته او اگر شورای فقهی تائیدیه کلی را صادر کند و به‌ بیت‌کوین به‌عنوان کالا نگاه شود در آن شرایط بازار این دارایی تفاوت چندانی با بازار انواع کالاها در بورس کالا نخواهد داشت. میری در این باره گفت: پس از تائیدیه شورای فقهی، بیت‌کوین به‌عنوان کالا در بورس کالا تعیین می‌شود و بعد از آن شرایط عرضه‌کننده‌ها به‌منظور ثبت‌نام و طی فرآیند پذیرش، اعلام خواهد شد.

حسن بان، کارشناس ارشد تامین مالی خرید و ساخت عرضه گواهی سپرده توکن را مسیری قانون‌پذیرتر از سایر روش‌ها قلمداد کرد که عرضه آن از نگاهی می‌تواند روی افکار مخاطبان برای گسترش بازار آن موثر باشد. از نظر او این شیوه، بوروکراسی و تشریفات اداری خاص خود را دارد که در بورس کالا انجام می‌پذیرد. به گفته بان، اخذ مجوز این روند زمان‌بر است و معاملات آن در بازار ثانویه با‌ انتشار توکن روی پلتفرم‌ها و سایت‌های مرتبط صورت می‌گیرد. از نظر او این روش ذهنیت متقاضیان و مخاطبان بازار را برای استقبال و تسهیل ترغیب می‌کند.

طبق گفته او در حالت کلی شورای فقهی با این شیوه و روند معاملاتی موافق است و به‌نظر می‌آید مشکل و زیانی از بابت این شکل از فعالیت مالی متوجه بازار نخواهد شد که مخالفتی صورت بگیرد.

طبق گفته بان، شرایط توکن کردن گواهی سپرده‌ها بدین صورت‌ است که به‌جای توکنایز انواع دارایی‌ها مانند فولاد و خودرو گواهی این دارایی‌ها توکنایز می‌شود. به‌عبارتی به پشتوانه آن گواهی‌های سپرده‌گذاری، توکنایز اتفاق میفتد.

ریسک امانت

یکی از مهم‌ترین علامت‌ سوال‌هایی که ایجاد می‌شود این است که در این زمین بازی، نقش کاستودی به کدام نهاد خواهد رسید؟ هم‌اکنون گزینه‌های مختلفی برای این سمت وجود دارد اما احتمال زیاد خود بورس کالا عهده‌دار این نقش خواهد بود. به‌عبارتی انبار یا خزانه‌ای که تعریف می‌شود ناشی از حساسیت و ریسک‌ بالای نگهداری این کلاس از دارایی مشخصا متعلق به خود بورس کالا خواهد بود.

همچنین بورس کالا می‌تواند با همکاری و مشارکت دیگر بازیگران حوزه کریپتو از زیرساخت‌های آنها به‌منظور توسعه انبار و خزانه استفاده کند. در حالت‌های دیگر، صرافی‌ها و نهادهای مالی هم می‌توانند کاستودی باشند و قطعیت این موضوع به طرح کلی که هنوز ابلاغ نشده برمی‌گردد. باتوجه به سند رمزدارایی‌های بانک مرکزی، صرافی‌ها قابلیت این را دارند که تا حدودی نهاد امین باشند. از طرفی دیگر، نهادهای مالی با اخذ مجوز و ارائه تضامین ملزوم نیز شاید بتوانند در این جایگاه جای بگیرند.

از نظر بان، کارشناس ارشد تامین مالی خرید و ساخت، کاستودی اصلی بورس کالا و ارکان زیرمجموعه بورس و سپرده‌گذاری مرکزی خواهد بود.

میری، کارشناس حوزه کرپیتو نیز معتقد است حداقل در تست اولیه و شروع کار نقش کاستودی برعهده بورس کالاست اما گزینه‌های دیگری مانند صرافی‌ها و نهادهای مالی که صادرکننده گواهی و عرضه‌کننده بیت‌کوین هستند می‌توانند به پشتوانه اعتبار و با ارائه تضامین موردنیاز در این نقش قرار بگیرند. در ادامه این بررسی‌ها نقشی که صرافی‌ها دارند شاید در مراحل اولیه به‌عنوان عرضه‌کننده و بازاریاب باشد.

البته که موارد حائز اهمیتی چون امنیت زیرساخت کاستودی، تسویه و تحویل مطرح است که جزئیات آن را باید در طرح کلی جست‌وجو کرد.

با این رویکرد، می‌توان گفت که بورس کالا و ارکان زیرمجموعه بورس، صرافی‌ها با نقش‌های تامین‌کننده وعرضه و تسویه دارایی، نهادهای مالی، سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی بازیگران اصلی این صحنه جدید مالی خواهند بود. البته در صورت وجود معاملات ثانویه، برای لیکوئیدتر شدن بازار احتمالا بازارگردان‌ها هم بین دوبازار بورس و کریپتو نقش پررنگی ایفا کنند.

اعتدال عرضه و تقاضا

یکی دیگر از نقش‌هایی که بدان اشاره شده مربوط به ماینرها و شرکت‌های استخراج‌کننده بیت‌کوین است. باتوجه به تجربه این شرکت‌ها در این سال‌ها و سهم از بازاری که برای خود کسب کردند شاید تمایلی برای حضور در این چارچوب را نداشته باشند.

از طرفی متخصصان این حوزه معتقدند اگر گشایش بازار با استقبال چشمگیری مواجه باشد و این علاقه‌مندی تداوم بیابد ماینرهای داخلی توانایی تامین این میزان از تقاضا را ندارند. بنابراین پیشنهاد می‌شود که سمت تامین و عرضه با حضور چندین بازیگر مختلف تشکیل شود. برخی از کارشناسان معتقدند صرافی‌ها برای این نقش گزینه مناسب‌تری به‌شمار می‌آیند.

میری، کارشناس حوزه کریپتو در ارتباط با این موضوع عنوان کرد: علاوه‌بر احتمال تمایل نداشتن ماینرها و شرکت‌های استخراج‌کننده ماینر برای عرضه و تامین، چالش دیگر متوازن نبودن عرضه و تقاضا در صورت استقبال از بازار خواهد بود.

چندین سال است که زمزمه‌های ورود صنعت کرپیتو به بازارهای اصلی و بزرگ مالی کشور شنیده می‌شود و اکنون عرضه گواهی سپرده بیت‌کوین قوی‌ترین احتمالی است که بیش از گذشته به واقعیت نزدیک شده است. بازدهی و نتیجه‌بخشی این مسیر مستلزم جلوگیری از ایجاد اختلاف قیمتی به‌دلیل کمبود و عرضه یا بازارگردانی یا هر دلیل دیگر است. نگاهی به تجربه‌ها و روندهای جهانی می‌تواند در تعیین مسیر و الگوی موثر نقش داشته باشد.