نبود قوانین حفاظت از داده کاربران چالش اخلاقی هوش‌مصنوعی در ایران است

به گزارش پیوست، محورهای بخش نخست دومین روز کنفرانس IRAN AI 2025 بر کاربردهای عملی AI در دو صنعت کلیدی انرژی و تبلیغات متمرکز بود. دو حوزه‌ای که نه‌تنها با زندگی روزمره مردم ارتباط مستقیم دارند، بلکه آینده اقتصادی و صنعتی کشور را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند.

هوش مصنوعی در مدیریت مصرف انرژی

ولی‌ الله فاطمی بنیان‌گذار توسن سخنان خود را با نقد وضعیت مصرف انرژی در ایران آغاز کرد. او توضیح داد که ارزان ‌بودن انرژی باعث شده مردم و صنایع انگیزه‌ای برای بهینه‌سازی مصرف نداشته باشند، در حالی‌که همین موضوع سال‌هاست کشور را با بحران ناترازی و اتلاف منابع روبه‌رو کرده است.

او در مورد نقش داده در هوش مصنوعی گفت: بزرگ‌ترین مانع توسعه AI در ایران کمبود داده باز و شفاف است. به گفته فاطمی، بسیاری از صنایع و سازمان‌ها حاضر به اشتراک‌گذاری داده نیستند و همین موضوع باعث می‌شود مدل‌های هوش مصنوعی قدرت پیش‌بینی و تصمیم‌گیری خود را از دست بدهند.

بنیان‌گذار توسن با اشاره به اپلیکیشن مهام توسن که به صورت پایلوت در یزد فعالیت می‌کند گفت: کاربران با ارسال روزانه اطلاعات مصرف برق و گاز خود، پیش‌بینی شخصی‌سازی‌شده‌ای از الگوی مصرف دریافت می‌کنند و در صورت صرفه‌جویی، مشوق‌هایی همچون گواهی‌های قابل معامله در بازار انرژی به آنها داده می‌شود.

همچنین فاطمی با اشاره به فرآیندهای سنتی در صنایع بزرگ کشور گفت: در صنعت فولاد و در بسیاری از صنایع ایران تصمیم‌های حیاتی به‌جای ابزارهای دقیق داده‌محور، صرفاً بر اساس تجربه اپراتورها گرفته می‌شود. که این رویکرد منجر به خطا، ضایعات و کاهش بهره‌وری می‌شود.

فاطمی در مورد ضرورت تغییر نگاه به داده گفت: تا زمانی‌که داده در ایران به‌عنوان تهدید دیده شود و دسترسی به آن محدود بماند، امکان بهره‌گیری کامل از ظرفیت‌های هوش مصنوعی وجود نخواهد داشت.

او در جمع‌بندی تأکید کرد: هوش مصنوعی بدون داده بی‌معناست. اگر داده‌ها باز شوند، می‌توان ظرف مدت کوتاهی تغییرات بزرگی در مصرف و بهره‌وری کشور رقم زد.

کاربردهای هوش مصنوعی در بازاریابی و تبلیغات دیجیتال

امیرعلی دهقان، مدیر ارشد بازاریابی کیلوس با اشاره به تجربه‌های این شرکت توضیح داد که دیجیتال مارکتینگ اساساً با هدف کاهش هزینه‌ها و افزایش اثربخشی به وجود آمد و حالا هوش مصنوعی می‌تواند این مأموریت را با قدرتی چند برابر پیش ببرد. به گفته او، ابزارهای هوشمند با تحلیل انبوه داده‌ها امکان سگمنتیشن دقیق‌تر و نمایش پیام‌های شخصی‌سازی‌شده به هر مخاطب را فراهم می‌کنند.

امین شریفی، مدیرعامل پیام‌رسان سروش پلاس از ظرفیت‌های داده در این پیام‌رسان گفت. او توضیح داد که با تحلیل جست‌وجوها و محتوای مصرفی کاربران، می‌توان رفتار تبلیغاتی آنها را پیش‌بینی کرد و پیام مناسب را در زمان مناسب نمایش داد. او همچنین به ظهور ابزارهای تولید محتوا با کمک هوش مصنوعی اشاره کرد؛ ابزارهایی که به برندها اجازه می‌دهند بدون صرف زمان و هزینه زیاد، ویدیوها و تصاویر تبلیغاتی متناسب با هر مخاطب تولید کنند.

مسعود کاویانی، مدیر فنی VLM شرکت AfiA تجربه آپارات را مثال زد. او توضیح داد که پیش‌تر تیمی انسانی وظیفه داشت کامنت‌ها و محتوای ویدیوها را بررسی و مدیریت کند، اما این فرآیند اکنون با مدل‌های زبانی هوش مصنوعی انجام می‌شود. به گفته او، حتی قابلیت جدید تبدیل خودکار ویدیوهای بلند به ویدیوهای کوتاه (Shorts) نیز در آپارات پیاده‌سازی شده است. نتیجه این تغییرات آن بوده که نیروهای انسانی به‌جای انجام کارهای تکراری، فرصت پیدا کرده‌اند به تولید محتوای خلاقانه‌تر بپردازند.

نیما محمدحسنی، مدیر ارشد بازاریابی تپسل، ضمن اشاره به ظرفیت‌های AI در بهینه‌سازی کمپین‌های تبلیغاتی هشدار داد که سوگیری داده‌ها و ابهام در منطق تصمیم‌گیری الگوریتم‌ها می‌تواند برای کسب‌وکارها مشکل‌آفرین شود. او همچنین به دغدغه‌های حریم خصوصی کاربران پرداخت و گفت: نبود قوانین مشابه GDPR در ایران باعث شده کاربران نسبت به استفاده تبلیغاتی از داده‌هایشان بی‌اعتماد باشند. شفافیت در اطلاع‌رسانی و محدودکردن ذخیره داده به اطلاعات ضروری، به باور او، می‌تواند اعتماد عمومی را تقویت کند.