رئیس ایرنیک: ما مسئول ثبت دامنه هستیم مشکلات هاستینگ و DNS به ما ربطی ندارد

امین صادقی، رئیس مرکز ثبت دامنه کشوری (ایرنیک)، در گفت‌وگو با پیوست تاکید کرد که ایرنیک به دنبال پشتیبانی هفت در ۲۴ است، اما اولویت اصلی آنها در این مرکز خودکارسازی فرایند پشتیبانی به وسیله هوش مصنوعی است، چراکه بسیاری از پرسش‌ها تکراری هستند. صادقی اضافه کرد: مشکلاتی که در شرکت‌های هاستینگ یا اپراتورهای ارائه‌دهنده DNS رخ می‌دهد، معمولاً به‌اشتباه متوجه مرکز ثبت می‌شود، در حالی‌که این اختلال‌ها خارج از حیطه مسئولیت ما است.

به باور او در مواردی به این شکل مرکز نمی‌تواند رضایت کامل مخاطب را جذب کند چراکه فعالیت اصلی مرکز ثبت دامنه کشوری بسیار مشخص و محدود بوده و شامل اختصاص و تمدید دامنه، مدیریت و به‌روزرسانی رکوردهای NS در سطح رجیستری به صورت ۲۴ ساعته است. صادقی در ادامه گفت: در نسخه جدید سایت نیز ابزارهای تخصصی تازه‌ای قرار داده شده تا کاربران بتوانند بخش زیادی از فرایند عیب‌یابی را خودشان انجام دهند.

رئیس مرکز ثبت دامنه کشوری با اشاره به وجود حدود یک میلیون و  ۸۰۰ هزار دامنه بر اساس آخرین آمار موجود گفت: روند رو به رشد و پایدار ایرنیک از سال ۱۳۹۰ آغاز شد و این رشد از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷ تقریباً ثابت ماند و تغییر محسوسی در آن دیده نشد. در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ جهش چشم‌گیری در دامنه‌ها اتفاق افتاد که به احتمال زیاد به دلیل گسترش استفاده از فضای دیجیتال و سایبری بود. در سال ۱۳۹۸، هم‌زمان با شیوع کرونا، بسیاری از فرایندهای تجاری تغییر کرد و بخش قابل‌توجهی از فعالیت‌های اقتصادی ناگزیر به محیط آنلاین منتقل شدند.

منع قانونی برای خرید عمده دامنه وجود ندارد

او همچنین در خصوص دامنه‌های پارک شده گفت: هر دامنه پس از ثبت می‌تواند در انواع سرویس‌ها و کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد و مرکز ثبت دسترسی یا اشرافی بر محتوای میزبانی‌شده روی دامنه ندارد؛ چراکه وظایف رجیستری محدود به مدیریت چرخه عمر دامنه و ثبت اطلاعات فنی مانند NS است. با توجه به نبود منع قانونی برای خرید عمده دامنه نیز ما در تلاش بوده‌ایم با در نظرگیری راه‌کارهایی مانند کاهش اولویت بررسی، از خرید عمده دامنه‌ها جلوگیری کنیم.

به گفته صادقی داده‌ها نشان می‌دهند بخشی از این رشد ناشی از مهاجرت کسب‌وکارهایی بود که فعالیت اصلی‌ آنها در اینستاگرام بود و پس از فیلتر شدن، برای ادامه فعالیت به سمت وب‌سایت‌ها رفتند. او اضافه کرد: این موضوع در کنار افزایش قابل‌توجه قیمت دامنه‌های ‎.com و همچنین اعتماد بیشتر کاربران به دامنه‌های ‎.ir،به‌واسطه فرایندهای احراز هویت و جایگاه آنها، بر تغییرات ایجادشده بی‌تاثیر نبوده است.

صادقی در خصوص رفتار امروز کاربران از وب‌سایت‌ها، به دنبال افزایش استفاده از پلتفرم‌ها نیز گفت: بر اساس آخرین گزارش‌ها رفتار کاربران نه تنها باعث کاهش ثبت دامنه نشده بلکه از سال ۱۴۰۲ دوباره رشد ثبت دامنه‌ها آغاز شده است. پلتفرم‌ها لزوما وبسایت نمی‌خواهند ولی میتوانند از دامنه در پلتفرم خود استفاده کنند.

او با تاکید بر اینکه وضعیت نمایش اطلاعات دامنه‌ها نسبت به گذشته تغییر کرده است، گفت: امروزه Whois Privacy در ایرنیک راه‌اندازی شده و بسیاری از کاربران از وجود آن بی‌اطلاع‌اند. این سیستم با درخواست مرکز ملی فضای مجازی فعال شد و ICAN نیز در سال‌ ۲۰۲۱ یا ۲۰۲۲ اجازه داد ccTLDها(دامنه سطح بالای کد کشوری) از این قابلیت استفاده کنند. هدف این سیستم حفظ حریم خصوصی کاربران است. به‌گونه‌ای که هنگام ثبت یک دامنه، اطلاعاتی مانند شماره تماس، ایمیل، آدرس محل سکونت یا کدپستی در معرض عموم قرار نگیرد.

به گفته صادقی این خدمت فعلاً به‌صورت رایگان در ایرنیک ارائه می‌شود و کاربران می‌توانند آن را روشن یا خاموش کنند. البته در بسیاری از gTLDها(دامنه‌های سطح بالای عمومی)، فعال‌سازی چنین قابلیتی یک سرویس مجزا محسوب می‌شود و هزینه جداگانه دریافت می‌کنند.

رئیس مرکز ثبت دامنه کشوری با اشاره به اینکه ایرنیک سعی دارد تا پایان امسال فرایندها را به‌سمت خودکارسازی ببرد، گفت: با راه‌اندازی سیستم احراز هویت تصویری، امکان تامین حداقلی الزامات امنیتی فراهم شده و این قابلیت می‌تواند پایه‌ای برای هوشمندسازی فرایندها باشد. هرچند حتی ممکن است این تغییرات زودتر از پایان سال و در ماه‌های آینده عملیاتی شود.

به گفته او برنامه‌‌های آینده ایرنیک شامل هوشمندسازی مراحل ثبت دامنه و استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی برای افزایش شفافیت می‌شود و این مساله، خصوصاً در مواردی که دامنه‌ها شامل واژه‌های حساس باشند و نیاز به اخذ مجوز داشته باشند بیشتر دنبال می‌شود.

رئیس مرکز ثبت دامنه کشوری همچنین اضافه کرد: واژه‌هایی مانند «بانک»، «پیمنت»، «کریپتوکارنسی»، «اکسچنج» یا «صرافی» به‌دلیل ماهیت مالی، نیازمند دریافت مجوزهای مشخص هستند. همچنین دامنه‌های رسانه‌ای مانند ‎.news نیازمند بررسی دقیق‌ترند تا از صحت هویت متقاضیان و جلوگیری از دلالی در این بخش اطمینان حاصل شود.

به باور صادقی هدف این است که در همان مرحله ثبت دامنه، سیستم بازخوردی هوشمند ارائه دهد، صادقی ادامه داد: در بخش امنیت نیز برنامه راه‌اندازی DNSSEC برای دامنه ‎.ir تا پایان سال در دستور کار قرار گرفته تا از این فناوری برای افزایش امنیت کل فضای سایبری مرتبط با دامنه‌های ایرانی استفاده شود.