علوم انسانی حلقه مفقوده میان صنعت و فناوری در ایران است

به گزارش پیوست، هلدینگ فناپ به همراه موسسه حامی، اجرای طرح «فناپ‌رج» را با هدف کمک به بازگشت نخبگان حوزه علوم انسانی و اجتماعی به کشور، آغاز کرده است.

طبق گفته کارشناسان این رویداد مهاجرت دانشجویان ایرانی سالانه ۵۰ میلیارد دلار ضرر مالی برای ایران به همراه داشته است، رقمی که حتی بیش از ارزش صادرات نفتی کشور طی چند سال گذشته ارزیابی شده است. دانشجویان ایرانی ابتدا آمریکا و سپس کانادا، انگلیس و فرانسه را برای ادامه تحصیل انتخاب می‌کنند.

علوم انسانی جامعه را مسئولیت‌پذیرتر می‌کند

حسین عبده‌تبریزی مدرس دانشگاه و رئیس هیات مدیره شرکت تابان خرد در ابتدای رویداد تاثیر علوم انسانی در اقتصاد دیجیتال با رویکرد بازگشت نخبگان به موضوع بازگشت نخبگان علوم انسانی، ظرفیت‌های فرا ملی و نقش نهادهای غیردولتی پرداخت و گفت: پیوند میان علوم انسانی و صنعت نه تنها به ارتقای کیفیت محصولات و خدمات منجر می‌شود بلکه به ارتقای مشروعیت اجتماعی صنعت نیز کمک می‌کند. علوم انسانی واسط میان منافع اقتصادی و فرهنگی در جامعه می‌شود و جامعه صنعتی را مسئول‌تر اخلاقی‌تر و ریشه‌دارتر می‌کند، اما تا زمانی که این پیوند در ذهن سیاست‌گذاران مدیران و دانشگاهیان جدی گرفته نشود نخبگان علوم انسانی همچنان احساس انزوا خواهند کرد.

او ادامه داد:  بخش دیگر ماجرا به نگاه سیاست‌گذار بر می‌گردد، آنجا که سیاست‌گذار اندیشه علوم انسانی را در چارچوب ایدئولوژی مهار کند کار دشوار می‌شود. علوم انسانی اگر قرار است موثر باشد باید بتواند بپرسد، اگر به علوم انسانی تنها از منظر همسویی نگاه شود عملاً ظرفیت آن از بین می‌‌رود چون خلاقیت را نمی‌توان به خط تولید ایدئولوژیک پیوند زد. از سوی دیگر موضوع غربت یکی از مهمترین وجوه این بحث است. غربت صرفاً جغرافیایی نیست بلکه صحبت از غربت اندیشه است. در این میان نهادهای غیر دولتی همچون موسسه حامی به رغم منابع مالی کم می‌توانند انگیزه و امید بیافریند. حمایت از چند دانشجوی ممتاز اگرچه از نظر عددی محدود است اما از نظر نمادین بسیار پر معناست. اگر همین تعداد محدود را جدی بگیریم، اگر به جای عدد بر معنا تمرکز کنیم شاید فردا بتوانیم شاهد بازگشت اندیشه و امید باشیم.

محمد وصال رئیس هیات مدیره حامی هم در ادامه به موضوع ارتقا جایگاه علوم انسانی و اجتماعی در ایران پرداخت و از فعالیت‌های این مجموعه در راستای حمایت از نخبگان ایرانی مهاجرت کرده، صحبت کرد.

وصال توضیح داد: اگر می‌گوییم وضعیت علوم انسانی در کشور مطلوب نیست باید بدانیم که برای به دست آوردن این جایگاه باید ضرورت تعامل با دنیا را جدی بگیریم.

وصال حمایت‌های دلاری، ریالی، به کارگیری دانش و آگاهی بخشی عمومی را بخشی از فعالیت‌های موسسه حامی برشمرد و شبکه‌سازی را از مهم‌ترین دستاوردهای این مرکز دانست.

در ادامه رویداد هم شهاب جوانمردی مدیرعامل فناپ در این باره گفت: طی این چند روزی که تبلیغات این رویداد در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده از من مدام پرسیده می‌شود که بازگشت نخبگان به کشور یعنی اینکه بچه‌هایی که اینجا درس خوانده‌اند یا علوم انسانی‌هایی که در دانشگاه‌های کشور بوده‌اند، اهمیتی ندارند؟ من در پاسخ به آنها باید بگویم همه اینها در کنار هم مهم هستند و ما در فناپ همیشه به سرمایه‌های انسانی توجه ویژه کرده‌ایم. دانشجویان خارج از کشور و داخل کشور هر یک تجارب و آموخته‌های متفاوتی دارند. تاکید می‌کنم که پرداختن به هر موضوعی نفی ارزش موضوع دیگر نیست و هر کدام را باید در قالب و چارچوب خود برنامه‌ریزی کرد. جوانمردی ادامه داد: حتی خیلی از بنگاه‌های نسل جدید که خصوصی هم هستند به واسطه نوع شکل گیریشان ظرفیت و امکان بهره‌گیری از توانمندی خیلی از دانشجویان علوم انسانی را ندارند. باید روی این مشکل به شکل جدی کار کرد.

تکنولوژی‌ها نسبت به فرهنگ خنثی نیستند

در ادامه رویداد هم در پنلی با عنوان بازگشت نخبگان برای ساختن آینده ایران محمد مروتی مدیر موسسه تیاس گفت: تا چند سال قبل بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان شرکت‌های نفتی بودند اما حالا غول‌های تکنولوژی جای آنها را گرفته‌اند و اگر دیر بجنبیم بیش از این در مناسبات بین‌المللی به حاشیه رانده می‌شویم.

جواد درویش مدیرعامل موسسه حامی هم به نقش سیاست‌گذاری‌ها اشاره کرد و گفت: صرفا موضوع مالی باعث بازگشت نخبگان به کشور نمی‌شود و باید سرمایه‌گذاری‌های منطقی و درستی در این باره صورت بگیرد.

سید علی حسینی مدیر اجرایی کانکت هم از اهمیت ورود بخش خصوصی در چنین فعالیت‌هایی صحبت کرد و افزود فقط انگیزه‌های مالی موثر نیست و باید شبکه‌سازی‌های دقیقی در این باره انجام شود.

علی زواشکیانی مدیرعامل شرکت پمکو هم  به انواع هدررفت منابع در کشور اشاره کرد و گفت: آنچه امارات و عربستان در حوزه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری می‌کنند حدود ده تا صد برابر ماست. تکنولوژی‌ها نسبت به فرهنگ خنثی نیستند و همین عامل باید توجه دست‌اندرکاران را به اهمیت نقش علوم انسانی در تکنولوژی‌ها و صنایع بیشتر کند.

با رفتن نباید جنگید

مریم انصاری مدیر حقوقی شرکت ابر پردیس هم در سخنرانی خود با عنوان نگاهی به پدیده رفتن و مدیریت بازگشت، به بیان تجربه‌های خود از مهاجرت پرداخت و گفت: با رفتن نباید جنگید بلکه باید آن را مدیریت کرد.

سوگل سودبر وکیل پایه یک دادگستری هم در ارائه‌ای با عنوان تلاش برای ایجاد ادبیاتی نو در زمینه حقوق فناوری در بیان تجربه خود از مهاجرت به اهمیت علوم انسانی در توسعه کشورها پرداخت.

کاوه قادری استادیار دانشگاه شهید بهشتی هم در ارائه‌ای با عنوان تجربه‌ای در مسیر؛ هوش مصنوعی، روان انسان‌ها و نجات جان‌ها به بیان هجوم افسردگی در میان جوانان اشاره کرد و گفت: هوش مصنوعی جای انسان را نمی‌گیرد اما به عنوان ابزاری می‌تواند به انسان‌ها و جامعه پزشکی برای بهبود شرایط کمک کند.