مدیرعامل دیجی‌کالا: ما بزرگترین وارد کننده موبایل در ایران هستیم

امسال را می‌توانیم به‌نوعی سال دیجی‌کالا بنامیم. در هر فصل خبری از دیجی‌کالا منتشر شده که به نوبه خود از اهمیت برخوردار بوده است. شما فصل بهار را با افتتاح شعبه فیزیکی دیجی‌کالا شروع کردید. علت افتتاح فروشگاه فیزیکی چه بود؟ آیا از توسعه بازار دیجیتالی ناامید شده بودید؟ خیر. در واقع نتیجه افکارشناسی‌ای که پایان سال ۱۴۰۱ انجام دادیم این بود که نقاط تعامل جدیدی برای مشتریان دیجی‌کالا ایجاد کنیم و آن را توسعه ببخشیم. بر اساس اینکه با این اقدام علاوه بر توسعه دیجی‌کالا، تجربه‌های متفاوتی رقم می‌خورد پروژه فروشگاه فیزیکی را آغاز کردیم. در حال حاضر پروژه را برای کسب تجربه یک فروشگاه شروع کرده‌ایم و ممکن است در سال‌های آینده آن را توسعه دهیم. به‌هرحال در دنیای امروز مرز فروشگاه‌های آنلاین و آفلاین رو به نزدیکی است. در نهایت آنچه اهمیت زیادی دارد تجربه‌ای است که مشتری به‌ دست می‌آورد. بر این اساس امیدوار بودیم با استفاده از فروشگاه‌‌های فیزیکی تجربه بهتری برای آن قشر از جامعه که ترجیح می‌دهند کالا را قبل از خرید ببینند یا پیش از خرید مشاوره دریافت کنند رقم بزنیم.

این اقدام به دلیل اینکه دیجی‌کالا معتقد بود نمی‌تواند سهم خرده‌فروشی خود را از چهار درصد بیشتر کند صورت گرفته است؟ در اصل سعی کرده به‌جای به دست آوردن سهم خرده‌فروشی آنلاین به سمت خرده‌فروشی آفلاین حرکت کند؟نمی‌توان گفت چنین هدفی وجود نداشته، اما تمام هدف ما از پروژه این نبود. فروشگاه‌داران با بررسی قیمت‌های پایین دیجی‌کالا به مشتری می‌گفتند کالا فیک یا دست‌دوم است تا از آن طریق بتوانند گران‌فروشی خود را برای مشتری توجیه کنند. این مساله سال‌های زیادی ‌است که در میان است و من به عنوان یکی از کاربران دیجی‌کالا به‌تکرار با آن مواجه شدم. بر این اساس یکی از اهداف فروشگاه‌های فیزیکی راهی برای دفاع از حضورمان بود. از سوی دیگر هر مشتری بعد از تجربه موفق خود در خرید قطعاً مجددا خرید می‌کند.

بنابراین ما با فکر به اینکه بتوانیم از طریق ارائه خدمات در فروشگاه‌های آفلاین مشتری را به سمت آشنایی با فروشگاه آنلاین ببریم، فروشگاه فیزیکی را افتتاح کردیم. هرچند تعداد فروشگاه‌های فیزیکی در حال حاضر به اندازه‌ای نیست که بتوانیم آن را توسعه‌دهنده سهم آنلاین بدانیم.

برای فروشگاه‌های فیزیکی بعدی در تهران یا شهرستان‌ها پروژه داریم اما عجله‌ای برای این کار نداریم. سعی ما بر این است که آن تجربه دلخواه خود را برای مشتری طراحی کنیم. نمی‌توان گفت آنچه فکر می‌کردیم با آنچه اتفاق افتاده به یکدیگر نزدیک بوده است. زیرا موضوعات و تجربیات جدیدی یاد گرفتیم و متوجه شدیم صرفاً از طریق ورود تمام محصولات به فروشگاه با همان قیمت قرار نیست به نتیجه دست پیدا کنیم.

یعنی فروشگاه‌های فیزیکی با فروشگاه‌‌های آنلاین متفاوت است؟منظور من این است که استفاده از یک روش مشابه فروش در هر دو فروشگاه نتیجه‌بخش نیست. شاید در فروشگاه‌های فیزیکی نسبت به برخی از محصولات انتظار بیشتری وجود داشته باشد. در حال بررسی این موضوعات هستیم. فروشگاه‌های فیزیکی به صورت تجربه‌محور طراحی شده‌اند، با این حال همچنان راه زیادی برای تحقق تجربه دلخواه خود برای مشتری در پیش داریم.

چه تعداد از مشتریان آفلاین خود را به مشتری آنلاین تبدیل کردید؟به دلیل اینکه تعداد فروشگاه‌ها محدود است نمی‌توان عدد درخور توجهی ارائه کرد. با وجود این، بنا بر آمار، بیشتر افرادی که تجربه فروشگاه آفلاین را داشته‌اند به مشتری آنلاین تبدیل می‌شوند.

فروشگاه‌های فیزیکی بر سودآوری دیجی‌کالا تاثیر گذاشته‌اند؟هنوز خیر. این سود در ابعاد دیجی‌کالا بسیار کم است‌.

یکی دیگر از اخبار پرحاشیه خروج سرآوا از دیجی‌کالا و ورود همراه اول به هلدینگ و تغییر سهامداری بود. این تغییر مدیریت یا حاکمیت شرکتی تا چه حد بر مارکت‌پِلِیس و اندازه دیجی‌کالا تاثیر گذاشت؟من هیچ‌گاه در تحلیل‌های خود به چنین مساله‌ای برنخوردم که میان تغییر سهامداری و کوچک یا بزرگ شدن مارکت‌پلیس دیجی‌کالا رابطه‌ای وجود داشته باشد. چون تغییر سهامداری برای دیجی‌‌کالا حداقل تا امروز که صحبت می‌کنیم تاثیری روی دیجی‌کالا نگذشته است هرچند قرار است قابلیت‌هایی در آینده ایجاد کند. ‌اکنون در حال تجربه، طراحی و شناخت آن هستیم. یکی از مهم‌ترین اهداف این سرمایه‌گذاری این بوده که قابلیت‌های موجود در همراه‌ اول و دیجی‌کالا توانایی کمک به یکدیگر را بیابند و بتوانند با نزدیک شدن به یکدیگر منفعت دوسویه ایجاد کنند.

خروج سرآوا به این شکل بود که شرکتی در دیجی‌کالا سرمایه‌گذاری می‌کند و بعد از چندین سال که سرمایه این شرکت به‌شدت رشد کرد برای استفاده از منافع خود سهامش را از شرکت خارج می‌کند. این خروج برای ما به این شکل بود که سهامدار خارج‌شده یک تجربه موفق در دیجی‌کالا ساخته است و بر آن اساس توانسته برنامه‌های جاه‌طلبانه‌تری برای آینده خود تدارک ببیند.

تاکنون به این فکر کرده‌اید که در زنجیره ارزش همراه ‌اول قرار بگیرید؟بله قطعاً. در جهان تجربه‌های زیادی وجود دارد که اپراتور‌ها در حوزه تجارت الکترونیکی یا حوزه‌های اکوسیستم استارت‌آپی سرمایه‌گذاری و از منافع یکدیگر استفاده‌ کنند. بر این اساس پروژه‌هایی طراحی کردیم. مدتی است تیم مشترکی شکل داده‌ایم و طراحی کرده‌ایم که آنها در حال بررسی قابلیت‌های مشترک همراه اول و دیجی‌کالا برای یکدیگر هستند. پروژه‌های کوچکی را نیز شروع کرده‌ایم که همچنان در سطح کوچک باقی مانده‌اند؛ به عنوان مثال ما بزرگ‌ترین فروشنده موبایل در کشور هستیم و همراه اول بزرگ‌ترین اپراتور کشور است. بر این اساس، حوزه موبایل یکی از حوزه‌هایی است که می‌توانیم به یکدیگر در آن کمک کنیم.

یکی از مهم‌ترین اتفاقات مرتبط پس از خرید سهام دیجی‌کالا از سوی همراه ‌اول، ورود این شرکت به بورس بود. سال گذشته آقای محمدی گفته بودند تا زمانی که ورود به بورس برای دیجی‌کالا ارزشی به همراه نداشته باشد، وارد آن نمی‌شود. حالا پس از سال‌ها دیجی‌کالا از جانب هیات پذیرش، در بورس پذیرفته شده است. ارزشی برای دیجی‌کالا خلق شده است؟ما همچنان نیازمند سرمایه‌گذاری هستیم و در خرید سهام سرآوا از سوی حرکت اول و شرکت‌های گروه همراه اول سرمایه جدیدی به دیجی‌کالا تزریق نشد و تنها سهامی که از قبل وجود داشت خریده شد. دیجی‌کالا فضای رشد زیادی دارد و برای تحقق این رشد نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر هستیم. یکی از روش‌های مناسب برای جذب سرمایه، بورس است؛ با وجود این، کماکان در خصوص اینکه چه زمانی سهام دیجی‌کالا در آن عرضه شود تصمیم قطعی گرفته نشده است. هرچند این موضوع مربوط به هلدینگ است و در گروه دیجی‌کالا تصمیم‌گیری می‌شود، اما به عنوان کسی که با تیم پیش‌برنده پروژه در تعامل است، شرایط اکنون به این شکل است که ما آنچه را تاکنون نمی‌توانستیم دریافت کنیم، امروز از هیات پذیرش دریافت کرده‌ایم. بر این مبنا، هیات پذیرش قانع شده است که دیجی‌کالا با توجه به شرایط سازگار با بورس خود، به عنوان اولین شرکت اقتصادی دیجیتالی ایران صلاحیت پذیرش در بورس تهران را دارد.

یک بازه زمانی مشخص از تایید هیات پذیرش تا درج نماد و در نهایت عرضه سهام وجود دارد که باید بر اساس آن اقداماتی مانند تبدیل شرکت به سهامی عام را انجام داد. با این حال، اینکه چه زمانی سهام بر تابلو عرضه می‌شود به شرایط دیجی‌کالا، نیازمندی‌های آن و این مساله بستگی دارد که چقدر از نیازمندی‌ها از سمت بورس تهران پذیرش می‌شوند. با تحقق این اتفاق‌ها، بورس برای ما ابزاری به منظور تامین سرمایه می‌شود، جدا از آن ابزارهای سرمایه دیگری نیز در بازار سرمایه وجود دارد که می‌توان از آنها استفاده کرد.

۱۰ شرکت زیرمجموعه هلدینگ وارد بورس شده‌اند که یکی از آنها مارکت‌پلیس است. آیا به این فکر کرده‌اید که فروشگاه دیجی‌کالا را به صورت مجزا وارد بورس کنید؟ بله می‌تواند از جمله برنامه‌های آینده باشد اما در حال حاضر نیازی به این کار احساس نمی‌شود. ما فکر می‌کنیم دیجی‌کالا بهتر است به صورت گروهی در بورس عرضه شود.

بدین خاطر این سوال را مطرح کردم که در شرایط فعلی و پس از ورود هلدینگ به بورس، در اصل تامین مالی صورت‌گرفته برای گروه دیجی‌کالا فقط مختص فروشگاه دیجی‌‌کالا نیست؟بله طبیعتاً هنگامی که بر فرض ورود به بورس با افزایش سرمایه همراه باشد، بعد از ورود پول در گروه تصمیم‌گیری می‌شود که بسته به اولویت‌های موجود در کدام قسمت هزینه شود. در گروه، دیجی‌کالا و چند شرکت دیگر وجود دارند و هر یک طرح‌های خود را ارائه کرده‌اند. در نهایت نیز هیات‌مدیره گروه تجارت الکترونیکی دیجی‌کالا تصمیم می‌گیرد که سرمایه در کجا صرف شود.

گفتید زمان عرضه سهام دیجی‌کالا در بورس همچنان مشخص نیست؟بله، دست‌کم من هنوز نمی‌دانم.

دیجی‌کالا ۳۴ درصد از سهام شرکت میاره را خریده و روی آن سرمایه‌گذاری کرده است؛ دیجی‌کالا خودش لجستیک دارد، دلیل این سرمایه‌گذاری چیست؟آنها کاملاً با یکدیگر متفاوت‌اند. ما یک شرکت لجستیک به نام دیجی‌اکسپرس داریم که نزدیک به صد درصد تحویل دیجی‌کالا را از طریق شبکه توزیع خود انجام می‌دهیم. تقریباً سه تا چهار درصد توزیع نیز در نقاط خیلی خاص از طریق شرکت پست صورت می‌گیرد. ما این نوع ارسال کالا را برنامه‌ریزی‌شده می‌نامیم. به این معنا که از قبل آگاهیم قرار است دو روز آینده، مقدار مشخصی از کالاها ارسال شود. دیجی‌اکسپرس در ارسال از نوع برنامه‌ریزی‌شده از مهارت کافی و کیفیت مناسبی برخوردار است و قطعاً در آینده نیز بهتر از امروز خواهد شد. اما آنچه میاره به دیجی‌کالا اضافه کرد، ارسال کالا بر اساس تقاضا در زیر یک ساعت بود. این شبکه با شبکه‌ای که ما در اختیار داشتیم متفاوت است. ما در دیجی‌اکسپرس از خودروهای سواری، وانت یا ون و در ارسال‌های بین‌شهری از کامیون استفاده می‌کنیم. اما در مدل ارسال پلتفرم میاره میان مشتری و تامین‌کننده کالا فاصله کمی وجود دارد ‌و به همین دلیل کالا به وسیله موتور توزیع می‌شود.

دو راه پیش روی ما بود. یکی اینکه سرمایه‌گذاری را در دیجی‌اکسپرس شروع کنیم. سرمایه‌گذاری در آن انجام شد اما گسترش کمی داشت. راه دیگر این بود که با یکی از بازیگران بازار شریک شویم تا از آن طریق به بخش تجارت سریع (Q- commerce) دیجی‌کالا و ارسال سریع کالا از طریق آن کمکی کرده باشیم. این برنامه از اواخر سال ۱۴۰۱ وجود داشت، در سال ۱۴۰۲ جدی شد و در نهایت سال ۱۴۰۳ به نتیجه رسید.

گفت‌وگو برای اجرای این برنامه طولانی بود. ورود همراه اول به سهام دیجی‌کالا نیز شاید در این پروسه طولانی نقش داشت زیرا این شرکت یکی از سهامداران اصلی شرکت میاره است.

از آنجا که به مدل‌های توزیع سریع کالا اشاره کردید، بسیاری از مواقع شرکت‌هایی مانند شما به عنوان مثال با دوچرخه یا حتی پیاده کالا را توزیع می‌کنند. آیا برای این نوع روش‌های توزیع برنامه‌ای دارید یا پیشنهادی به میاره داده‌اید؟بله فکر کرده‌ایم اما باید موقعیت جغرافیایی را در این روش توزیع در نظر گرفت. بخش بزرگی از این بازار در استان تهران است. شاید در شهری مانند آمستردام با توجه به ترافیک پویا و مسطح بودن شهر بهترین روش توزیع کالا استفاده از دوچرخه باشد. اما این روش در تهران با توجه به شیب موجود سخت است و نمی‌توان انتظار داشت دوچرخه بتواند از سربالایی بالا برود. در مجموع به این موضوعات فکر کرده‌ایم و برای تجربه برنامه‌هایی طراحی کرده‌ایم اما این کار به‌سادگی قابل اجرا نیست.

یکی دیگر از اتفاقات مهم دیجی‌کالا بعد از ورود به بورس، ورود به بازار طلا بود. قبل از آن شما به صورت مارکت‌پلیس شمش‌های طلا و انواع آن را می‌فروختید، اما ورود به بازار طلای دیجی‌کالا این بار متفاوت و در قالب طراحی پلتفرم فروش شمش طلای آب‌شده تحقق یافت. چرا به فکر ورود به بازار طلا افتادید؟‌طی دو سه سال گذشته دیجی‌کالا در حجم زیادی به فروش طلا و زیورآلات مشغول بود و به‌نوعی یکی از دسته‌بندی‌های جدی دیجی‌کالا بوده است. بنابراین با توجه به جلب اعتماد مردم و قیمت‌های شفاف دیجی‌کالا، طلا در این پلتفرم فروخته می‌شد. برخی از مردم بر اساس شرایط اقتصادی کلان کشور طلا را صرفاً به منظور سرمایه‌گذاری از دیجی‌کالا خریداری می‌کردند. بر این مبنا، یکی از دغدغه‌های مشتریان این بود که وقتی دیجی‌کالا طلا را فروخته است خودش بتواند طلا را دوباره از مشتری بخرد. یکی از راه‌حل‌ها این بود که دیجی‌کالا، مکان‌هایی برای خرید طلایی که قبلاً فروخته بوده راه‌اندازی کند. این راه‌حل از این نظر که باید نقطه تعامل فیزیکی افزایش پیدا کند یا الزام بر توسعه بازگشت کالا از مسیرهای لجستیکی، اقدامی سخت و پیچیده بود. یکی دیگر از راه‌حل‌ها مربوط به پلتفرم‌های طلای دیجیتالی بود. این پلتفرم برای دسته‌ای از کاربران دیجی‌کالا، که تعدادشان چشمگیر است، راه‌اندازی شد. در سه ماه اخیر که این پلتفرم راه‌اندازی شد تاکنون با استقبال و رشد زیادی همراه شده است. دیجی‌کالا یک برند با قدمت ۱۷ تا ۱۸ ساله است و از سوی دیگر به دلیل تجربه‌های خوب، کاربران به این پلتفرم اعتماد کردند. به همین دلیل در حال حاضر پلتفرم طلای دیجیتال به جایگاه بسیار خوبی رسیده که بشخصه انتظار آن را نداشتم. سعی ما بر این بوده است که نیاز مردم را شناسایی کنیم و بر اساس آن سرویس را بسازیم.

حجم فروش طلای دیجی‌کالا به صورت مارکت‌پلیس چقدر است؟دیجی‌کالا در سال چندین همت طلا می‌فروشد و حجم فروش طلای آن بسیار زیاد است. فروشندگان طلا و کسانی که مجوز فروش طلا دارند، طلای خود را در دیجی‌کالا به صورت زیورآلات و شمش‌های گرمی قرار می‌دهند. این کار از قبل در دیجی‌کالا رواج داشت و آن قشر کار خود را در دیجی‌کالا پیش برده و تعداد آنها سالانه افزایش پیدا می‌کند. بخشی از مردم نیز هستند که طلا را صرفاً برای سرمایه‌گذاری در وضعیت کنونی اقتصاد کلان کشور خریداری می‌کنند. از سوی دیگر بازار جهانی طلا روند رو به رشدی را طی می‌کند. بر این اساس خرید طلا یکی از روش‌هایی است که می‌توان از طریق آن از سرمایه خود ارزش خلق کرد.

گفتید از زمانی که پلتفرم راه افتاده دیجی‌کالا رشد کرده است. این رشد در حجم فروش بوده است یا تعداد کاربران؟هر دو. همان‌طور که گفتم بشخصه انتظار این حجم استقبال از پلتفرم طلای دیجیتال را نداشتم. تیم ما بسیار خوب کار کرده است. محصول با وجود اینکه ساده به نظر می‌رسد اما پیچیدگی‌های زیادی دارد؛ از جمله تامین آن‌همه طلای فروخته‌شده.

با توجه به اینکه در گذشته به عنوان مارکت‌پلیس طلا را می‌فروختید اما اکنون به‌نوعی تامین‌کننده طلا هستید، این حجم طلا از کجا تامین می‌شود؟ما طلا را از تامین‌کنندگان طلا، که آنها نیز طلا را از مرکز مبادله طلا تهیه می‌کنند، دریافت می‌کنیم. اوایل فکر می‌کردیم نیازی نیست طلا را در نقطه‌ای نگهداری کنیم اما بعد از افزایش حجم طلا و مطالعه دستورالعمل‌های موجود دریافتیم که باید طلای مردم را در جای مشخصی نگه داریم. بنابراین طلا را از همان روز اول در بانک کارگشایی و سایر بانک‌هایی بردیم که اجازه نگهداری از طلا را دارند. به‌جرأت می‌توان گفت بیش از معادل طلای مردمی که از ما طلای دیجیتالی خریداری کردند، در بانک کارگشایی طلا وجود دارد. این خدمات برای آن قشر مردمی است که تمایلی به دریافت فیزیکی طلای خود ندارند. تعداد کمی از افرادی که طلای آنلاین خریداری می‌کنند نیز درخواست ارسال طلای خود را دارند که ما طلای آنها را ارسال می‌کنیم.

از طریق طلای موجود در بانک کارگشایی فرایند ارسال را انجام می‌دهید یا راه دیگری دارد؟صرفاً همان طلا را ارسال نمی‌کنیم. معادل طلای خریداری‌شده در شمش‌های پنج گرمی که با قواعد مشخصی تولید شده‌اند و دارای تگ NFC هستند تحویل داده می‌شود. بر اساس این تگ‌ها تشخیص داده می‌شود که طلا را دیجی‌کالا فروخته و اگر کسی بخواهد در بازار آفلاین طلای خود را بفروشد عیارسنجی آن تعیین می‌شود. بنابراین با برخی از خریداران معتبر در بازار قرارداد بستیم که مشتریان بتوانند طلای خود را بفروشند.

کاربران پلتفرم طلا، بیشتر طلا را به عنوان سرمایه‌گذاری خریداری می‌کنند یا آن را تحویل می‌گیرند؟ بیشتر به چشم سرمایه‌گذاری به آن نگاه می‌کنند.

در حال حاضر خرید طلا در مارکت‌پلیس دیجی‌کالا بیشتر است یا دیجی‌گلد؟ همچنان در مارکت‌پلیس با فاصله بسیار زیادی نسبت به پلتفرم، طلا خریداری می‌شود. پلتفرم طلای دیجیتال حدود سه ماه است راه افتاده. از ۲۹ آبان این محصول را بدون هیچ اطلاع‌رسانی‌ای راه‌اندازی کردیم.

یکی از موضوعاتی که بازگو کردید این بود که برخی از مشتریان تقاضا دارند طلای خریداری‌شده از شما را مجدداً به خود دیجی‌کالا بفروشند. اما در حال حاضر نمی‌توانید طلای فروخته‌شده را در پلتفرم خود خریداری کنید. در نتیجه می‌توان گفت پاسخی به نیاز مشتری نداده‌اید؟‌بخشی از طلای عرضه‌شده در مارکت‌پلیس دیجی‌کالا به صورت فیزیکی تحویل مشتری داده می‌شود. این نوع طلای فروخته‌شده فاکتور رسمی دارد و قیمت و عیار آن کاملاً مشخص است. بر این اساس می‌توانید طلای خود را در هر نقطه‌ای از کشور به فروش برسانید. اینکه دیجی‌کالا بتواند طلای فروخته‌شده به مشتری را دوباره خریداری کند موضوعی است که همچنان روی آن کار می‌کنیم اما هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم. با وجود این، طلای فروخته‌شده در پلتفرم طلای دیجیتال را می‌توان تا قبل از تحویل در پلتفرم به فروش رساند.

یکی از موضوعاتی که این اواخر دوباره انتقاد از دیجی‌کالا را افزایش داد موضوع پیش‌فروش آیفون بود، فعالان اکوسیستم می‌گویند شما اجازه پیش‌فروش نداشته‌اید یا حتی خالی‌فروشی و زیرفروشی کرده‌اید.بر اساس قراردادی که دیجی‌کالا با شرکت‌های مختلف مانند سامسونگ دارد، سالانه در فرایند معرفی یک پرچمدار طبق همکاری‌های شکل‌گرفته، محصول در تاریخی مشخص وارد کشور می‌شود. پس از آن نیز مانند تمام پیش‌فروش‌هایی که در سال‌های گذشته انجام داده‌ایم، اعلام می‌شود که مردم می‌توانند محصول را از تاریخی مشخص پیش‌خرید کنند. این اتفاق در تمام دنیا موضوعی مرسوم است و در سایت شرکت اپل، سامسونگ و غیره نیز دیده می‌شود. خالی‌فروشی با پیش‌فروش متفاوت است.

چرا پیش‌فروش‌ها تحویل داده نشد؟بار ما در شرایطی در گمرک بود که تنها ۲۴ ساعت تا زمان ترخیص آن باقی مانده بود. با توجه به اینکه کالا آماده ترخیص بود و تمام مراحل قانونی‌اش طی شده بود و مشکلی وجود نداشت، شروع به پیش‌فروش کالا با تحویل چند روز پس از پیش‌خرید کردیم. یعنی ما بازه زمانی هفت تا هشت‌روزه ترخیص کالا و ورود آن به انبارهای خود را در نظر گرفته بودیم تا از بروز هر مشکلی جلوگیری شود.

هنگامی که شروع به پیش‌فروش کالا در دیجی‌کالا کردیم بر اساس اینکه این محصول مانند تمام موبایل‌های عرضه‌شده در دیجی‌کالا (بنا بر تحقیق‌ها) با بهترین قیمت ممکن عرضه می‌شود، هجمه‌ای علیه دیجی‌کالا به راه افتاد. در آن زمان عده‌ای گفتند آیفون قانونی نیست و عده‌ای دیگر ادعای زیرفروشی را مطرح کردند. هجمه‌های راه‌افتاده نسبت به این مساله تا آنجا پیش رفت که حاکمیت نسبت به آن حساس شد. از همین رو فرایند ترخیصی که از منظر یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان موبایل باید ۲۴ ساعت زمان می‌برد، به حدود ۱۰ تا ۱۵ روز کشیده شد. دلیل آن نیز ورود نهادهایی به این مساله بود که لازم دیدند از ابتدا تمام فرایندها بررسی شود. در نتیجه کاربر و دیجی‌کالا هر دو آسیب دیدند.

هنگامی که مشخص شد بر اساس اتفاقات پیش‌آمده نمی‌توانیم کالا را در زمان موعد تحویل بدهیم، قرار بر این شد که تیم تجربه کاربری دیجی‌کالا، با تک‌تک کاربران تماس بگیرند و موضوع را برای آنها توضیح دهند؛ پس از آن نیز دو راهکار پیش پای مشتری بگذارند: لغو سفارش و بازگشت وجه به همراه درصدی از خسارت یا صبوری بیشتر برای ترخیص کالا که حدود هشت روز زمان می‌برد. به دلیل اینکه در فاصله زمان فروش تا زمانی که با مشتریان تماس می‌گرفتیم قیمت محصول افزایش پیدا کرده بود، تقریباً عده زیادی از مشتریان راه‌حل دوم را انتخاب و برای ترخیص کالا صبر کردند. پس از زمان مشخص‌شده در کنار محموله اول آیفون‌ها، دو محموله دیگر نیز به انبارهای دیجی‌کالا رسید و ما تمام آنها را تحویل مشتری‌ها دادیم.

شاید دلیل این حجم انتقاد از دیجی‌کالا این بود که برخی انتظار نداشتند دیجی‌کالا اولین جایی باشد که آیفون را به صورت تجاری عرضه می‌کند، وگرنه پیش‌فروش کالا روالی کاملاً مرسوم در جهان است. از زمان پیش‌‌خرید کالا تا رسیدن محصول به مشتری زمانی وجود دارد به نام لید تایم (Lead time). بر این مبنا از هنگام ثبت سفارش تا هنگام تحویل محصول یک بازه زمانی وجود دارد. نام این فرایند خالی‌فروشی نیست. خالی‌فروشی به اقدامات شرکت‌هایی گفته می‌شود که آیفون را با یک‌چهارم قیمت بازار پیش‌فروش می‌کردند و وعده تحویل ۶۰ روزه می‌دادند، در حالی که آیفونی وجود نداشت.

با تمام اینها شما بر چه اساس آیفون را با چنین قیمتی عرضه می‌کردید؟ هرچند به عنوان یک کاربر از این اتفاق خوشحال هستم اما بسیاری از فعالان بازار معتقدند نمی‌شود آیفون را با این قیمت عرضه کرد.همین حالا قیمت آیفون موجود در دیجی‌کالا نسبت به بازار، تفاوت هفت هشت میلیون تومانی دارد. تمام کالاها برای ما در نقش یک واردکننده قیمت مشخصی دارد. از سوی دیگر نرخ ارزی که به شرکت ما در مرکز مبادله داده شده یا پیشتر، همان نرخ ارزش نیمایی کاملاً مشخص است. پس ما به عنوان شرکت واردکننده تا سقف مشخصی اجازه کسب سود داریم. گذر از سقف سود مشخص‌شده به این معناست که شرکت از یارانه‌ای که دولت برای استفاده از ارز مبادله‌ای داده است به گونه‌ای دیگر استفاده می‌کند.

ما در دیجی‌کالا نمی‌توانیم این کار را انجام بدهیم. در شرکت ما مشخص است که چه کسی، با چه قیمت و نرخ ارزی کالا را تامین کرده است. بنابراین گرچه علاقه زیادی به کسب سود داریم، اما طبق قانون اجازه نداریم سود حاصل از فروش آیفون را بیش از حد تعیین‌شده دریافت کنیم. فروشندگان در بازار نیز برای اینکه بتوانند اختلاف قیمت را به‌نوعی توجیه کنند کالاهای موجود در دیجی‌کالا را غیراصل و دست‌دوم می‌نامند. در حالی که علت اصلی تفاوت قیمت دیجی‌کالا با بازار این است که این شرکت اجازه کسب سود بیشتر از مقدار تعیین‌شده را ندارد.

و در نهایت اینکه به افغانستان رفته‌اید؟ قرار است به افغانستان کالا ارسال کنید؟دیجی‌کالا به افغانستان نرفته است. سعی ما بر این است که بازار کشورهای دیگر را درک کنیم. بنابراین تلاش کردیم طبق تجربه بسنجیم که آیا در کشورهای دیگر چنین نیازی وجود دارد یا خیر. بله در حال حاضر این امکان وجود دارد که کاربران افغانستانی بتوانند آدرس مقصد خود را در چند نقطه محدود هرات انتخاب کنند. اما این پروژه به اندازه‌ای کوچک است که ممکن است فردا تعطیلش کنیم. بنابراین این نوع ورود را نمی‌توان رسمی تلقی کرد و به طور کلی نوعی آزمایش است تا به وسیله آن متوجه شویم آیا ممکن است یک مشتری در افغانستان بخواهد از دیجی‌کالا سفارشی را ثبت کند.

قطعاً یکی از اهداف آینده ما توسعه ارسال کالا به سایر کشورهاست. سازوکارهای ساخته‌شده دیجی‌کالا در ۱۸ سال گذشته در حوزه‌های تجارت الکترونیکی، لجستیک، فین‌تک، ادتک و سایر حوزه‌ها بسیار ارزشمند است. در بسیاری از نقاط دیجی‌کالا چرخ شروع کار را از ابتدا اختراع کرده و توسعه تکنولوژی در شرایطی که بسیاری از تکنولوژی‌های جهان را نمی‌توانستیم در ایران داشته باشیم، اقدامی مهم است. اگر ایران درگیر تحریم نبود دیجی‌کالا می‌توانست حداقل در ۵۰ کشور سرویس عرضه کند. اما متاسفانه در این شرایط راه بسیار سختی در پیش است به همین خاطر برای ورود به بازار جهانی در حال تجربه و آزمایش هستیم.

به نظر من نقطه‌ضعف دیجی‌کالا در سالی که گذشت بازار FMCG یا کالاهای زودمصرف بود. به نظر می‌رسد رشدی که دیجی‌کالا برای این نوع بازار هدف قرار داده بود محقق نشد.تا اواخر امسال مجموعه‌ای به نام دیجی‌کالا جت داشتیم که به‌نوعی بازوی کوییک کامرس گروه دیجی‌کالا بود. امسال بر اساس تجربیات کسب‌شده در آن نقطه و نزدیکی تجارت سریع (کوییک کامرس) به تجارت الکترونیکی تصمیم گرفتیم این دو را با هم یکی کنیم. از این رو دیجی‌کالا جت به عنوان بازوی تجارت سریع وارد دیجی‌کالا شده است. بر این اساس در نسخه‌های جدید اپلیکیشن، بخش سوپرمارکتی و ارسال ۴۵ دقیقه‌ای هر دو در اپلیکیشن دیجی‌کالا تعبیه شده است. یعنی دیگر اپلیکیشن مجزا برای آنها وجود نخواهد داشت.

در یک سال اخیر چه زمانی که در دیجی‌کالا جت بود و چه زمانی که به دیجی‌کالا اضافه شده، رشد بسیار خوبی کرده است. هرچند ضعف‌های زیادی داشته، اما من بسیار به آن خوش‌بین هستم. با بررسی اعداد می‌توان دریافت که فضای تجارت سریع توسعه زیادی پیدا کرده است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال آینده به نقطه بسیار خوبی برسد.