فعالان اقتصاد دیجیتالی: اگر به سمت خودروهای برقی حرکت نکنیم، عقب می‌مانیم

به گزارش پیوست، میلاد اصانلو، مدیر تجاری‌سازی هلدینگ فناپ، در چهادهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت فناوری و نوآوری گفت: پیش از مساله خودروی هوشمند، باید به موضوع گسترده‌‌تر انقلاب صنعت 4.0 به‌عنوان کلید محرک توسعه پایدار اشاره کرد. چون هوشمندسازی در گرو سه اصل اولیه‌ی آن یعنی، اتصال (کانکتیویتی)، محاسبات ابری و هوش مصنوعی است. در این چارچوب، خودروهای هوشمند نقشی کلیدی دارند اما برای عملکرد صحیح خود به زیرساخت‌هایی وابسته‌اند که باید بر پایه‌ی فناوری 5G ساخته شده باشد. حتی با استفاده از فناوری 4G، محدودیت‌های بسیاری در این حوزه وجود دارد و تنها با توسعه زیرساخت‌های 5G، اکوسیستم مورد نیاز به‌صورت کامل قابل تحقق است.

اصانلو گفت:‌ برای خودروهای هوشمند، پردازش داده‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد و این پردازش می‌تواند در دو سطح انجام شود. یکی از طریق سرورهای لبه (Edge Servers) و دیگری با استفاده از محاسبه در فضای ابری (Cloud Computing) پردازش داده‌‌ها در حجم بزرگ اجرا شود. زمانی که الگوریتم‌ها پیچیده‌تر و چندعاملی شوند، این پردازش‌ها معمولاً به لایه‌های کلاد و محاسبات مبتنی بر هوش مصنوعی منتقل می‌شوند.

او اضافه کرد: تمام داده‌های عظیمی که توسط این سیستم‌ها تولید می‌شود، خوراک اصلی برای هوش مصنوعی هستند و این سیستم‌ها به‌مرور قابلیت پیش‌بینی رفتارهای شهری را فراهم می‌کنند. با پیشرفت این فناوری در مقیاس وسیع، شهرها نیز به‌سمت هوشمندی حرکت می‌کنند و این تغییرات به پیش‌بینی رفتارهای شهری و هماهنگی زیرساخت‌ها برای بهبود زندگی در شهرها کمک می‌کند.

مدیر تجاری‌سازی هلدینگ فناپ گفت:‌ در نهایت، توسعه‌ی خودروهای هوشمند تنها به خود خودرو محدود نمی‌شود، بلکه شامل توسعه‌ی اکوسیستم گسترده‌ای است که محاسبات ابری، فناوری‌های ارتباطی و دیگر زیرساخت‌های مرتبط را در بر می‌گیرد. این اکوسیستم باید به گونه‌ای توسعه پیدا کند که شهرها نیز بتوانند با این تغییرات سازگار شوند و شرایط زندگی هوشمندانه‌تر را برای ساکنین فراهم کنند.

حسن کمالو، مدیرعامل هوش ران خودرو آریان، بیان کرد: همانطور که تغییر نرم‌افزارها و ظهور اپلیکیشن‌ها، تعریف جدیدی از گوشی‌های هوشمند ارائه داد، هوشمندسازی وسایلی مانند خودرو نیز تعریف جدیدی از آنها ارائه خواهد داد. اکنون، با پیشرفت تکنولوژی، فناپ به‌عنوان یک بازیگر کلیدی با زیرساخت‌ها، فناوری‌های مرتبط با موبیلیتی و پتانسیل‌های گوناگون در این حوزه، به دنبال ایجاد یکپارچگی بین این پتانسیل‌ها است تا بتواند ارزش افزوده‌ای ویژه در سطح کشور ایجاد کند.

او همچنین به مدل‌های کسب‌وکاری مرتبط با خودروهای هوشمند اشاره کرد که شامل حوزه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری، تأمین قطعات و سرویس ارائه خدمات به کاربران است. این بیزنس پلن‌ها در دسته‌ی “Emerging Business Plans” یا برنامه‌های تجاری نوظهور قرار می‌گیرند و هدف آن‌ها بهره‌برداری از فرصت‌های جدید در بازار خودروهای هوشمند و ارائه راهکارهای نوآورانه برای توسعه پایدار در این صنعت است.

حسن محمد قاسمی، مدیرعامل جتکو، درمورد اینکه آیا با وجود کمبود برق، سرمایه‌گذاری خودروهای برقی کار درستی است؛ پاسخ داد:‌ با توجه به کمبود برق در کشور، پرسش درباره حرکت به سمت تولید خودروهای برقی یک دغدغه‌ی جدی است. اگرچه ناترازی انرژی و چالش در تأمین برق وجود دارد، اما این مسائل نباید مانعی برای توسعه‌ی خودروهای برقی باشد. ناترازی در حال حاضر به معنای کمبود منابع برق نیست، بلکه نشان‌دهنده عدم تناسب بین تولید و مصرف است.

او گفت:‌ به‌طور مثال، بیش از یک‌سوم روزهای سال تولید برق مازاد بر نیاز وجود دارد، اما مدیریت ناکارآمد موجب ایجاد هزینه‌های اضافی در خارج کردن نیروگاه‌ها از مدار و بازگرداندن آن‌ها شده است.

قاسمی گفت:‌ در کشورهای همسایه، مانند ترکمنستان با سرمایه‌گذاری ۱۴۵ میلیون دلاری، امارات با برنامه راهبردی ۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری و قرقیزستان که درنظر دارد  ۳۰ درصد از خودروهای خود را برقی کند، حرکت به سمت خودروهای برقی به یک روند جهانی تبدیل شده است. می‌توان تغییرات چشم‌گیری در کشورهای کوچک اطراف نیز مشاهده کرد. اگر ایران در این مسیر حرکت نکند، در رقابت جهانی عقب خواهد ماند.

او اشاره کرد: هدف‌گذاری حاکمیتی شامل تولید و استفاده از ۵ درصد خودروهای برقی و رسیدن به ۲ میلیون خودروی برقی در کشور است، که نیازمند زیرساخت‌هایی مانند ایستگاه‌های شارژ سریع است.

مدیرعامل جتکو اضافه کرد: با وجود ۷۰ هزار مگاوات ظرفیت برق و ۱۵ هزار مگاوات ناترازی، تخمین زده می‌شود که اضافه کردن خودروهای برقی تنها ۱۲ مگاوات ناترازی ایجاد کند. بنابراین، ارتباط مستقیمی بین ناترازی برق و توسعه خودروهای برقی وجود ندارد. در این میان، مساله فرهنگی نیز مطرح است، زیرا خودروهای برقی هنوز جذابیت کافی برای عموم مردم ندارند.

از منظر اقتصادی، زیست‌محیطی و حتی سیاسی، توسعه خودروهای برقی می‌تواند یک بیزنس پلن مثبت باشد و از سوی حاکمیت به‌عنوان راه‌حلی برای کاهش آلودگی و وابستگی به سوخت‌های فسیلی مورد حمایت قرار گیرد. در نهایت، چالش‌های موجود در تأمین برق باید حل شوند، نه اینکه بهانه‌ای برای توقف تولید خودروهای برقی شوند.

منوچهر منطقی، مشاور وزیر صمت در حوزه   نوآوری، در ادامه برنامه‌ریزی برای پروژه‌هایی مثل خودرو هوشمند گفت:‌ سیاست‌گذاری صنعتی و نوآوری دو مفهوم متفاوت هستند و پیاده‌سازی و یکپارچه‌سازی رویکردهای نوآورانه در صنایع، به‌ویژه در سیاست‌گذاری‌های داخلی کشور، با چالش‌های بسیاری همراه است. در حالی که دنیا به سمت صنعت نسل ۴ حرکت کرده است، ما هنوز به‌طور جدی در این مسیر پیش نرفته‌ایم.

منطقی گفت:‌ کشورهایی مانند چین سرمایه‌گذاری‌های وسیعی در حوزه خودروهای هوشمند انجام داده‌اند و قصد دارند به بازیگر اصلی این صنعت تبدیل شوند. این کشورها با بهره‌گیری از همه فناوری‌های موجود، تسلط خود را بر بازار تثبیت کرده‌اند. از جمله این فناوری‌ها می‌توان به توسعه میکروالکترونیک اشاره کرد که با جدیت در حال پیگیری است.

او اشاره کرد:‌ در داخل کشور، ضعف در نیروی انسانی متخصص و بی‌توجهی به شرکت‌های دانش‌بنیان از چالش‌های اساسی به شمار می‌رود. ما نتوانسته‌ایم از نیروهای متخصص و ایده‌های نوآورانه به‌درستی بهره‌برداری کنیم، این در حالی است که دارایی‌های ارزشمند ما در همین نیروها و ایده‌ها نهفته‌اند. برای رسیدن به جایگاهی مناسب در این صنعت، لازم است رویکردی جدی‌تر و بهره‌وری بهتری از این دارایی‌ها داشته باشیم.

منطقی گفت:‌ پروژه‌های نوآورانه باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شوند که بتوانند صنایع سنتی ایران را، چه در ساختار دولتی و چه خصوصی، تحت تأثیر قرار دهند و به‌عنوان راه‌حل‌هایی برای رفع چالش‌های موجود در این صنایع عمل کنند. برای دستیابی به این هدف، سیاست‌هایی باید تدوین شوند که توسعه و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نوآورانه را در اولویت قرار دهند، حتی اگر به معنای صرف هزینه‌های بیشتری باشد.

او در راستای سیاست‌گذاری‌های دولت، اضافه کرد:‌ گام‌های مثبتی برداشته شده است. به‌طور مشخص، در برنامه هفتم توسعه مقرر شده است که ۵۰۰ هزار دستگاه محصول برقی یا هیبریدی تولید شود و ۱۰ درصد تولید موتورسیکلت‌ها نیز به مدل‌های برقی اختصاص یابد. این اهداف در قالب قوانین و برنامه‌های ملی تعریف شده‌اند و نشان‌دهنده تعهد به توسعه فناوری‌های نوین و پایدار در صنعت حمل‌ونقل هستند.

منطقی گفت: با این حال، لازم است بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان نیز به این مسیر بپیوندند و در راستای این سیاست‌ها فعالیت کنند. این اقدامات نباید تنها به خودروهای برقی محدود شود؛ بلکه باید در حوزه‌های مرتبط با فناوری‌های نوظهور نیز تحول ایجاد شود. همچنین منطقی گفت: در زمینه اتصال‌پذیری، شرکت فناپ با عملکردی پیشرفته‌تر از بسیاری رقبا وارد عمل شده و در حوزه‌هایی مانند میکروکنترلرها و الکترونیکال، نقشه راه دقیقی طراحی و اجرا کرده است. این برنامه‌ریزی به‌عنوان یک مسیر روشن برای توسعه فناوری‌های مرتبط با خودروهای هوشمند و برقی در حال پیگیری است.

مشاور وزیر صمت در حوزه خودروهای هوشمند، گفت:‌ نمونه‌های آزمایشگاهی نیز ارائه شده‌اند که نشان‌دهنده پیشرفت در تحقیق و توسعه این فناوری‌ها است. از سوی دیگر، در روند برقی‌سازی، بهره‌برداری از ظرفیت‌های مازاد انرژی نیز مورد توجه قرار گرفته است. این برنامه‌ریزی هوشمندانه در زمانی که مازاد ظرفیت استفاده از انرژی وجود دارد می‌تواند اجرا شود.

از طرفی دیگر میلاد اصانلو درمورد اقتصاد دیجیتال گفت: ایران در این حوزه همچنان در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و بر اساس آمار، تنها ۷ درصد از اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهد. از این میزان، بیش از ۵ درصد مربوط به خدمات اینترنت و مخابرات ارائه‌شده توسط همراه اول و ایرانسل است. سهم کسب‌وکارهایی که بتوانند نقشی اساسی در تعریف جهانی اقتصاد دیجیتال ایفا کنند، تنها ۲ تا ۳ درصد است. این در حالی است که متوسط جهانی اقتصاد دیجیتال حدود ۳۰ درصد از کل اقتصاد است، و این شکاف نشان‌دهنده ضعف‌های جدی در این حوزه است.

یکی از دلایل این وضعیت، عدم سرمایه‌گذاری کافی و برنامه‌ریزی ضعیف است. تنها با دو همت بودجه، امکان اجرای برنامه‌های مؤثر و تحول‌زا در این حوزه وجود ندارد. در مقایسه، شرکت‌های بزرگ بین‌المللی مانند مایکروسافت و گوگل به سرمایه‌گذاری‌های کلان در فناوری‌های نسل ۵ (5G) و محاسبات ابری پرداخته‌اند و این فناوری‌ها را به‌عنوان راه‌حلی برای افزایش بهره‌وری و حل مسائل واقعی در صنعت و جامعه معرفی کرده‌اند.