۱۲۰ همت کالاهای اساسی در سامانه رهتاب با امکان نظارت هوشمند توزیع شده است

کیوان توکلی، مدیرعامل شرکت رهتاب درباره خدمات سامانه رهتاب می‌گوید: در اوایل سال ۹۸ مسئولان اجرایی حوزه تنظیم بازار در استان‌ها با مشکلاتی از جمله فقدان داده‌ها و اطلاعات معتبر از بازار و همچنین نبود ابزارهای نظارتی لازم در جهت تصمیم‌گیری در حوزه تنظیم بازار مواجه بودند، که پس از برگزاری جلسات و کمک دستگاه‌های اجرایی سامانه رهتاب شکل گرفت و شروع به فعالیت کرد.

او در مورد روال همکاری سامانه رهتاب با بخش خصوصی و دولتی فعال در این اکوسیستم گفت: بخش خصوصی شامل سامانه رهتاب و تشکل‌های استان با یکدیگر قرارداد منعقد کردند و سازمان جهاد کشاورزی استان به عنوان ناظر قرارداد شناخته شد. فعالیت‌های ما در هر استان بنا به  تصویب نهایی جهاد کشاورزی همان استان آغاز می‌شود.

توکلی ادامه می‌دهد: در آن زمان با فعالیت سامانه رهتاب، امکان نظارت بر جریان توزیع کالاهای تنظیم بازاری مانند برنج، شکر، روغن، تخم مرغ، آرد خانگی و غیره در سطح خرده فروشی مهیا شد. پس از مدتی اما با وقوع بحران‌های بازار مرغ به این نتیجه رسیدیم که در بلندمدت، مدیریت بازار صرفاً در سطح خرده‌فروشی جوابگو نیست و در نتیجه اقدام به ارائه راهکار‌های هوشمند برای مدیریت کل زنجیره تامین کالاهای اساسی کردیم که این راهکار ابتدا با زنجیره تامین مرغ گوشتی آغاز شد.

توکلی درباره دلیل ورود رهتاب به زنجیره تامین مرغ می‌گوید: یکی از دلایلی که رهتاب کار خود را با زنجیره مرغ آغاز کرد این بود که کالای مرغ اهمیت بالایی هم برای دولت و هم برای مردم دارد. از طرفی دولت حساسیت زیادی روی نحوه تامین و توزیع مرغ دارد؛ همچنین صنعت مرغ دارای گردش مالی بالایی است و از منظر رونق تولید و استمرار چرخه اقتصادی جامعه اهمیت بالایی برای دولت دارد.

او در ادامه توضیح می‌دهد: وزارت جهاد کشاورزی طرحی موسوم به «هوشمندسازی فرایندهای تامین، تولید و توزیع محصولات کشاورزی» را با تمرکز بر بازار مرغ به کلیه استان‌های کشور ابلاغ کردند. به عبارتی، مأموریت اصلی ما همان زمانی محقق شد که رهتاب به عنوان اولین محصول دانش بنیان در حوزه تنظیم بازار در کشور شناخته شد و این ایده  توانست آغازی بر ورود بحث هوشمندسازی در مدیریت زنجیره‌های تامین کالاهای اساسی در سطح کشور شود.

او همچنین درباره چگونگی درآمدزایی رهتاب هم می‌گوید: مانند سایر بازارگاه‌های فعال در کشور، در ازای خدمات سامانه مبلغ کوچکی روی هر کیلوگرم کالای معامله شده دریافت می‌کنیم که عدد دقیق و محل تامین آن در هر استانی متفاوت است و بر اساس توافق با عوامل آن استان و در چارچوب نظارت جهاد کشاورزی تعیین می‌شود.

میزکار راهبران

توکلی در مورد جدیدترین قابلیت سامانه رهتاب، یعنی میزکار راهبران، که به تازگی توسعه یافته و در اختیار مدیران کشور قرار گرفته است توضیح می‌دهد: فقدان داده‌های معتبر و شفاف مسئولان را به ناچار وادار کرده بود که در این حوزه از روش‌هایی مانند بازرسی‌های میدانی استفاده کنند. این روش‌ها هم شامل هزینه‌های بالا می‌شد و هم اطمینانی نسبت به صحت اطلاعات وجود نداشت. بنابراین همواره وجود یک داشبورد اطلاعاتی که بتواند کلیه داده‌های مورد نیاز را به صورت جامع و یکپارچه ارائه دهد و مبنای تصمیم‌گیری برای مدیریت بازار باشد، احساس می‌شد.

به همین منظور از اواخر سال ۱۴۰۲ شروع به طراحی و توسعه «میزکار راهبران» کردیم. این میزکار ابزاری است که کلیه داده‌ها و اطلاعات مربوط به تولید، عرضه و توزیع کالاهای اساسی را به صورت جامع و یکپارچه در اختیار سازمان‌های دولتی، نظارتی و تشکل‌های خصوصی استان‌ها قرار می‌دهد و نه تنها این داده‌ها به صورت خام و دستی جمع‌آوری نمی‌شوند، بلکه با علوم تحلیل داده به صورت دقیق فرآوری شده و مدیران می‌توانند تصمیمات لازم برای بازار را به صورت هوشمندانه اتخاذ کنند.

توکلی درباره چالش‌هایی که در این مسیر با آن‌ها مواجه بوده‌‎اند می‌گوید: به صورت کلی هوشمندسازی، مفهوم جدیدی در حوزه تنظیم بازار کالاهای اساسی بود و همواره مقاومت‌هایی از همان ابتدا با این سیستم وجود داشت.اما یکی دیگر از چالش‌ها قدرتمند بودن واسطه‌هایی است که در هر استان وجود دارند و سامانه‌های هوشمند در تضاد با منافع ایشان است؛ البته سامانه تلاش می‌کند نقش این واسطه‌ها در بازار را ساماندهی کند تا به شیوه ای صحیح در زنجیره فعالیت داشته باشند. علاوه بر اینکه در برخی استان‌ها هوشمندسازی را صرفا در حد خوداظهاری عوامل و ایجاد یک سامانه مجازی برای ثبت اطلاعات محدود می‌کنند و گاه راضی می‌شوند تا سامانه‌ای بدون قابلیت‌هایی مانند انجام مستقیم معاملات، انجام تراکنش های مالی در این استان‌ها فعالیت کند.

متاسفانه در حال حاضر استان‌های مهمی از جمله استان تهران از این امکان بی بهره مانده‌اند و سامانه‌ای برای پوشش دهی بازار مرغ این استان از حلقه مرغداری تا خرده فروشی فعالیت نمی‌کند؛ که این همت و درخواست مسئولین بخش دولتی و خصوصی آن استان ها از جمله سازمان جهاد کشاورزی را طلب می‌‎کند تا از این سیستم هوشمند بهره ببرند.