استکینگ (Staking) چیست؟ با سپرده‌گذاری ارز دیجیتال آشنا شوید

در ازای قفل کردن دارایی خود، مشارکت‌کنندگان در استکینگ پاداش دریافت می‌کنند. این پاداش به صورت درصدی از نرخ سالانه (APR یا Annual percentage rate) محاسبه می‌شود و می‌تواند عواملی مانند میزان ارز دیجیتال سپرده‌گذاری شده، مدت زمان قفل شدن و کارمزد‌های پلتفرم را شامل شود.

استکینگ (Staking) یا سپرده‌گذاری ارز دیجیتال فرایندی است که در آن کاربران با نگهداری یا بلوکه کردن مقدار مشخصی از ارز دیجیتال خود در یک کیف پول یا پلتفرم خاص، به امنیت و عملکرد صحیح شبکه بلاکچین آن ارز کمک می‌کنند و در ازای این مشارکت، پاداش دریافت می‌کنند. این فرایند معمولاً در بلاکچین‌هایی که از الگوریتم اجماع اثبات سهام (Proof of Stake یا PoS) یا نسخه‌های مشابه آن مانند Delegated Proof of Stake (DPoS) استفاده می‌کنند، انجام می‌شود.

جزئیات استکینگ (Staking)

در الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS)، اعتبارسنج‌ها (Validators) یا گره‌ها (Nodes) بر اساس میزان ارز دیجیتالی که در شبکه قفل کرده‌اند، انتخاب می‌شوند. این ارز‌های قفل شده به عنوان وثیقه عمل می‌کنند و اعتبارسنج‌ها تراکنش‌ها را تأیید و بلاک‌های جدید را به بلاکچین اضافه می‌کنند. پاداش‌ها بر اساس میزان و مدت زمان قفل شدن ارز‌ها بین اعتبارسنج‌ها توزیع می‌شوند.

الگوریتم اثبات سهام (PoS) مکانیسمی برای رسیدن به اجماع در شبکه‌های بلاک چینی است که در آن اعتبارسنجی‌ها به جای حل معماهای پیچیده ریاضی، با قفل کردن مقدار مشخصی از ارز دیجیتال خود در شبکه، برای تأیید تراکنش‌ها و تولید بلوک‌های جدید انتخاب می‌شوند.

کاربرانی که در استکینگ شرکت می‌کنند، به ازای مشارکت خود پاداش‌هایی دریافت می‌کنند. این پاداش‌ها معمولاً به صورت همان ارز دیجیتال یا توکن‌های دیگر پرداخت می‌شوند. میزان پاداش بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله

• مقدار ارز دیجیتال قفل شده
• مدت زمان استکینگ
• نرخ تورم شبکه

برای افزایش شانس انتخاب شدن به عنوان اعتبارسنج، کاربران می‌توانند به استخر‌های استکینگ (Staking Pools) بپیوندند. در این استخر‌ها، کاربران ارز‌های خود را تجمیع می‌کنند و به صورت گروهی در فرایند استکینگ شرکت می‌کنند. پاداش‌های حاصل از استکینگ به نسبت میزان مشارکت هر کاربر بین اعضای استخر توزیع می‌شود.

مراحل استکینگ (Staking)

انتخاب ارز دیجیتال مناسب برای استکینگ

تحقیق و بررسی: قبل از انتخاب ارز دیجیتال برای استکینگ، باید تحقیق کاملی درباره آن انجام دهید. مطالعه وایت‌پیپر (Whitepaper)، بررسی نقشه راه پروژه (Roadmap)، تیم توسعه‌دهنده، میزان پذیرش و استفاده از آن ارز و جامعه کاربری آن می‌تواند اطلاعات مفیدی فراهم کند.

الگوریتم اجماع: مطمئن شوید که ارز دیجیتال مورد نظر از الگوریتم اثبات سهام (PoS) یا نسخه‌های مشابه آن مانند DPoS استفاده می‌کند. برخی از ارز‌های معروف برای استکینگ شامل Cardano (ADA)، Polkadot (DOT)، Ethereum 2.0 (ETH)، Tezos (XTZ) و Cosmos (ATOM) هستند.

تهیه کیف پول مناسب

انتخاب کیف پول: کیف پول‌های مختلفی برای استکینگ وجود دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از:

Trust Wallet: یک کیف پول موبایلی که از بسیاری از ارز‌های دیجیتال و توکن‌ها پشتیبانی می‌کند و امکانات استکینگ را نیز ارائه می‌دهد.

Ledger و Trezor: کیف پول‌های سخت‌افزاری که امنیت بسیار بالایی دارند و برای استکینگ ارز‌های مختلف استفاده می‌شوند.

Atomic Wallet: یک کیف پول چندارزی که امکان استکینگ مستقیم از داخل کیف پول را فراهم می‌کند.

نصب و پیکربندی: پس از انتخاب کیف پول، آن را نصب و پیکربندی کنید. برای کیف پول‌های سخت‌افزاری نیاز به اتصال به کامپیوتر و نصب نرم‌افزار مربوطه خواهید داشت.

خرید ارز دیجیتال

انتخاب صرافی: از یک صرافی معتبر برای خرید ارز دیجیتال استفاده کنید. صرافی‌های معروف شامل بایننس، Coinbase، کراکن، Bitfinex و دیگر صرافی‌ها هستند. توجه داشته باشید که اگر می‌خواهید از ایران در این صرافی‌ها سپرده‌گذاری کنید احتمال دارد حساب شما مسدود شود و امکان دسترسی به دارایی‌های خود را نداشته باشید.

ثبت‌نام و احراز هویت: در اکثر صرافی‌ها نیاز به ثبت‌نام و احراز هویت (KYC) خواهید داشت. این فرایند شامل ارائه مدارک شناسایی و اطلاعات شخصی است.

خرید ارز دیجیتال: پس از ثبت‌نام و احراز هویت، می‌توانید با استفاده از روش‌های پرداخت مختلف (کارت اعتباری، انتقال بانکی و غیره) ارز دیجیتال مورد نظر خود را خریداری کنید.

انتقال ارز به کیف پول

آدرس کیف پول: برای انتقال ارز‌های دیجیتال به کیف پول خود، به آدرس کیف پول نیاز دارید. این آدرس در بخش دریافت (Receive) کیف پول شما قابل مشاهده است.

واریز ارز: از داخل صرافی، ارز دیجیتال خود را به آدرس کیف پول منتقل کنید. دقت کنید که آدرس را به درستی وارد کنید تا ارز‌های شما به مقصد صحیح برسند.

شروع فرایند استکینگ (Staking)

استکینگ خودکار: برخی کیف پول‌ها به صورت خودکار استکینگ را انجام می‌دهند. برای مثال، در Trust Wallet کافی است ارز‌های دیجیتال خود را نگه دارید و کیف پول به طور خودکار عملیات استکینگ را انجام می‌دهد.

استخر استکینگ: در برخی موارد نیاز به عضویت در استخر استکینگ دارید. این استخر‌ها گروهی از کاربران را که ارز‌های خود را برای استکینگ ترکیب می‌کنند، شامل می‌شود تا شانس بیشتری برای کسب پاداش داشته باشند. برای مثال، می‌توانید از پلتفرم‌هایی مانند Staked، Stake Capital، و Figment استفاده کنید.

فعال‌سازی استکینگ: در برخی کیف پول‌ها و پلتفرم‌ها نیاز به فعال‌سازی دستی استکینگ دارید. برای این کار به بخش استکینگ مراجعه کرده و گزینه مربوطه را انتخاب کنید.

استکینگ در پلتفرم‌ها و صرافی‌ها

پلتفرم‌های استکینگ: صرافی‌ها و پلتفرم‌های مختلفی خدمات استکینگ ارائه می‌دهند. از جمله این پلتفرم‌ها می‌توان به Binance Staking، Kraken Staking و Coinbase Staking اشاره کرد.

فعال‌سازی استکینگ در صرافی‌ها: پس از واریز ارز دیجیتال به حساب صرافی، به بخش استکینگ مراجعه کرده و ارز دیجیتال مورد نظر را انتخاب کنید. معمولاً باید مقدار و مدت زمان استکینگ را تعیین کنید.

استکینگ ثابت و انعطاف‌پذیر: برخی صرافی‌ها گزینه استکینگ ثابت (با مدت زمان مشخص) و استکینگ انعطاف‌پذیر (بدون مدت زمان مشخص) را ارائه می‌دهند. استکینگ ثابت معمولاً پاداش بیشتری دارد اما ارز‌های شما برای مدت زمان مشخصی قفل می‌شوند.

دریافت پاداش

بررسی پاداش‌ها: پاداش‌های استکینگ معمولاً به صورت دوره‌ای (روزانه، هفتگی یا ماهانه) به حساب شما واریز می‌شوند. می‌توانید این پاداش‌ها را در بخش مربوطه در کیف پول یا حساب صرافی خود مشاهده کنید.

برداشت پاداش‌ها: پاداش‌های دریافتی معمولاً قابل برداشت هستند. می‌توانید آن‌ها را به کیف پول شخصی خود انتقال دهید یا برای معاملات دیگر استفاده کنید.

نکات مهم

حداقل میزان استکینگ: برخی ارز‌های دیجیتال برای استکینگ (Staking) نیاز به حداقل مقدار مشخصی دارند. برای مثال، در شبکه Ethereum 2.0 نیاز به حداقل ۳۲ اتریوم برای استکینگ دارید.

مدت زمان استکینگ (Staking): در استکینگ ثابت، ارز‌های شما برای مدت زمان مشخصی قفل می‌شوند و نمی‌توانید آن‌ها را برداشت کنید. این مدت زمان معمولاً از چند روز تا چند ماه متغیر است.

ریسک‌ها و امنیت: همیشه از کیف پول‌ها و پلتفرم‌های معتبر استفاده کنید. کلید‌های خصوصی خود را به دقت نگه دارید و آن‌ها را با کسی به اشتراک نگذارید. از پروژه‌های معتبر و با سابقه برای استکینگ (Staking) استفاده کنید تا ریسک‌های احتمالی کاهش یابد.

با رعایت این مراحل و نکات، می‌توانید به صورت ایمن و مؤثر در فرایند استکینگ (Staking) شرکت کنید و از مزایای آن بهره‌مند شوید.

ارزهای دیجیتال مناسب برای استکینگ

درآمد غیر فعال:

با استکینگ، کاربران می‌توانند بدون نیاز به فعالیت روزانه مستمر و معاملات، درآمد کسب کنند. به عنوان مثال، با قفل کردن تعداد مشخصی از توکن‌ها در یک کیف پول، کاربر به شبکه کمک می‌کند و به صورت منظم پاداش دریافت می‌کند که می‌تواند به صورت همان ارز دیجیتال یا دیگر توکن‌ها باشد. این نوع درآمد به خصوص برای کسانی جذاب است که به دنبال روش‌های کم‌ریسک‌تر و پایدارتر برای کسب درآمد از دارایی‌های دیجیتال خود هستند.

حمایت از شبکه:

شبکه‌های بلاکچینی که از الگوریتم اجماع اثبات سهام (Proof of Stake) استفاده می‌کنند، برای امنیت و عملکرد صحیح به مشارکت کاربران نیاز دارند. افرادی که ارز‌های دیجیتال خود را استک می‌کنند، به عنوان اعتبارسنج عمل می‌کنند و تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند. این فرایند موجب افزایش امنیت و جلوگیری از حملات سایبری می‌شود و پایداری شبکه را تضمین می‌کند.

افزایش ارزش دارایی‌ها:

زمانی که تعداد زیادی از کاربران تصمیم به استکینگ ارز دیجیتالی خاص می‌گیرند، میزان عرضه در بازار کاهش می‌یابد. با کاهش عرضه و افزایش تقاضا، ارزش آن ارز دیجیتال ممکن است افزایش یابد. این امر باعث می‌شود که افرادی که ارز‌های خود را استک کرده‌اند، علاوه بر پاداش‌های دریافتی، از افزایش قیمت نیز بهره‌مند شوند.

کاهش نوسانات بازار:

استکینگ باعث می‌شود که کاربران ترغیب به نگه داشتن دارایی‌های خود برای مدت طولانی‌تر شوند. این امر می‌تواند از فروش‌های ناگهانی و بزرگ که منجر به نوسانات شدید قیمتی می‌شوند، جلوگیری کند. به عبارت دیگر، استکینگ (Staking)به پایداری بیشتر قیمت‌ها در بازار کمک می‌کند.

سهولت و دسترسی:

استکینگ به تجهیزات خاصی مانند ماینینگ نیاز ندارد. کافی است که کاربر ارز‌های خود را در یک کیف پول یا پلتفرم خاص قرار دهد. بسیاری از کیف پول‌ها و صرافی‌های دیجیتال خدمات استکینگ (Staking)را به صورت خودکار ارائه می‌دهند که استفاده از آن‌ها بسیار ساده و بی‌دردسر است.

تنوع در پاداش‌ها:

برخی از پروژه‌های بلاکچین پاداش‌های متنوعی ارائه می‌دهند. این پاداش‌ها می‌توانند شامل ارز‌های دیجیتال مختلف، توکن‌های حاکمیتی (Governance Tokens) که به کاربران حق رأی در تصمیم‌گیری‌های مربوط به پروژه را می‌دهد، و یا حتی مزایای دیگری مانند تخفیف‌ها و امکانات ویژه باشند. این تنوع باعث جذابیت بیشتر استکینگ برای کاربران می‌شود.

تقویت تمرکززدایی:

استکینگ به مشارکت تعداد بیشتری از کاربران در فرایند اعتبارسنجی و ایجاد بلوک‌های جدید منجر می‌شود. این امر موجب تمرکززدایی بیشتر شبکه و جلوگیری از تسلط چند نهاد یا فرد بر آن می‌شود. با افزایش تعداد اعتبارسنج‌ها، شبکه بلاکچین امن‌تر و مقاوم‌تر در برابر حملات می‌شود.

معایب استکینگ (Staking)

استکینگ (Staking) مزایای زیادی دارد، اما همانند هر روش سرمایه‌گذاری دیگر، معایب و ریسک‌هایی نیز به همراه دارد. در ادامه به بررسی معایب و ریسک‌های استکینگ به طور کامل و آموزنده پرداخته می‌شود:

ریسک قفل شدن دارایی‌ها

مدت زمان قفل شدن: در برخی از پروژه‌ها، استکینگ نیازمند قفل کردن دارایی‌ها برای مدت زمان مشخصی است. در این مدت، شما نمی‌توانید ارز‌های دیجیتال خود را برداشت کنید یا معامله کنید. این موضوع می‌تواند مشکل‌ساز باشد اگر به طور ناگهانی به دارایی‌های خود نیاز پیدا کنید یا قیمت ارز دیجیتال مورد نظر کاهش یابد.

دوره قفل‌شدگی (Lock-up Period): برخی ارز‌های دیجیتال دوره‌های قفل‌شدگی طولانی دارند که ممکن است تا چند ماه یا حتی بیشتر طول بکشد. برای مثال، در شبکه Ethereum 2.0، استکینگ نیاز به دوره قفل‌شدگی بلندمدتی دارد که ممکن است برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جذاب نباشد.

ریسک کاهش ارزش ارز دیجیتال

نوسانات بازار: ارز‌های دیجیتال به طور کلی دارای نوسانات قیمتی بالایی هستند. اگر ارزش ارز دیجیتالی که در استکینگ قرار داده‌اید کاهش یابد، پاداش‌های استکینگ ممکن است نتواند ضرر ناشی از کاهش قیمت را جبران کند. این موضوع می‌تواند به از دست دادن سرمایه منجر شود.

نوسانات نامطلوب: در صورتی که بازار کریپتوکارنسی دچار نوسانات شدید شود، ارزش دارایی‌های قفل‌شده ممکن است به شدت کاهش یابد و شما قادر به فروش آن‌ها نخواهید بود.

ریسک‌های امنیتی

کیف پول‌های ناامن: استفاده از کیف پول‌های نامعتبر یا ناامن می‌تواند به از دست رفتن دارایی‌ها منجر شود. اگر کیف پول شما هک شود یا به دلیل مشکلات امنیتی از دسترس خارج شود، دارایی‌های شما در خطر هستند.

پلتفرم‌های نامعتبر: برخی پلتفرم‌های استکینگ ممکن است قابل اعتماد نباشند و امکان کلاه‌برداری وجود دارد. همواره باید از پلتفرم‌های معتبر و با سابقه استفاده کنید.

ریسک‌های فنی و عملیاتی

مشکلات شبکه: مشکلات فنی در شبکه بلاکچین می‌تواند بر روی پاداش‌های استکینگ تأثیر بگذارد. برای مثال، اگر شبکه به دلیل حملات سایبری یا مشکلات فنی دیگر دچار اختلال شود، ممکن است پاداش‌ها به درستی توزیع نشوند.

ارتقاء شبکه: تغییرات و ارتقاء در پروتکل‌های بلاکچین می‌تواند موجب تغییر در فرایند استکینگ و پاداش‌ها شود. برای مثال، تغییرات در قوانین استکینگ ممکن است باعث شود که شما نیاز به تطبیق با شرایط جدید داشته باشید.

ریسک‌های مربوط به قوانین و مقررات

تغییرات قانونی: مقررات و قوانین مرتبط با ارز‌های دیجیتال ممکن است تغییر کند. این تغییرات می‌تواند بر روی فرایند استکینگ و پاداش‌های آن تأثیرگذار باشد. برای مثال، اگر کشوری تصمیم به ممنوعیت استکینگ بگیرد، ممکن است شما نتوانید به فعالیت خود ادامه دهید.

مالیات: در برخی کشور‌ها، پاداش‌های استکینگ ممکن است مشمول مالیات شوند. باید از قوانین مالیاتی کشور خود مطلع باشید و پاداش‌های دریافتی را به درستی گزارش دهید.

ریسک تورم و کاهش پاداش‌ها

تورم ارز دیجیتال: برخی از ارز‌های دیجیتال دارای نرخ تورم بالایی هستند، به این معنی که تعداد ارز‌های جدیدی که به شبکه اضافه می‌شوند زیاد است. این موضوع می‌تواند باعث کاهش ارزش کلی ارز شود و پاداش‌های استکینگ نتواند به طور مؤثری ارزش سرمایه شما را حفظ کند.

کاهش پاداش‌ها: با افزایش تعداد کاربران و استکینگ‌کنندگان، میزان پاداش‌ها ممکن است کاهش یابد. برای مثال، اگر تعداد زیادی از افراد در یک شبکه بلاکچین خاص استکینگ کنند، سهم هر فرد از پاداش‌های کلی کاهش می‌یابد.

نیاز به دانش و تخصص

پیچیدگی‌های فنی: استکینگ به دانش و تخصص فنی نیاز دارد. شما باید با نحوه عملکرد شبکه بلاکچین، الگوریتم‌های اجماع و کیف پول‌های دیجیتال آشنا باشید. بدون داشتن دانش کافی، ممکن است در معرض خطرات بیشتری قرار بگیرید.

پیگیری مستمر: برای موفقیت در استکینگ، نیاز به پیگیری مستمر و آگاهی از تغییرات شبکه و بازار دارید. بدون پیگیری دقیق، ممکن است فرصت‌های مهمی را از دست بدهید یا در معرض ریسک‌های ناخواسته قرار بگیرید.