راهکارهای اصلی برای تقویت امنیت شبکه

استراتژی جامع امنیت شبکه به ترکیب این رویکردها و روش‌های دیگر برای محافظت از شبکه در برابر تهدیدات مختلف تکیه می‌کند. امنیت شبکه نیازمند بروزرسانی مداوم است.در این مطلب قصد داریم شما را با انواع تهدیدات امنیتی شبکه و مدیریت این بحران بیشتر آشنا کنیم . پیشنهاد می‌کنم تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

مهم‌ترین تهدیدات امنیت شبکه

امنیت شبکه با تهدیدات مختلفی روبرو است که می‌تواند امنیت و عملکرد شبکه را به خطر بیندازد. برخی از تهدیدات امنیتی رایج عبارتند از:

۱. حملات نفوذ:

این حملات شامل تلاش برای نفوذ به سیستم‌ها یا شبکه‌ها با هدف دسترسی غیرمجاز به اطلاعات محرمانه، تخریب سیستم‌ها یا به‌خطر انداختن عملکرد شبکه هستند.

2. حملات تخریبی:

شامل حملاتی مانند حملات داس (DoS) و حملات تخریبی توزیع شده (DDoS) است که باعث مسدود شدن سرویس‌ها و بارگذاری بیش از حد سرورها می‌شوند.

3. جاسوسی و نفوذ:

این تهدیدات شامل دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حساس شبکه، جاسوسی در روند ارسال و دریافت اطلاعات و نفوذ به سیستم‌ها و دستگاه‌های شبکه می‌شوند.

4. کد مخرب و بدافزار:

شامل ویروس‌ها، کرم‌ها، تروجان‌ها و سایر نرم‌افزارهای مخرب است که برای تخریب سیستم‌ها، سرقت اطلاعات یا کنترل غیرمجاز استفاده می‌شوند.

5. نقض حریم خصوصی:

این تهدیدات شامل جمع‌آوری و سواستفاده از اطلاعات شخصی، نفوذ به حریم خصوصی کاربران و دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حساس می‌شوند.

6. ضعف‌های نرم‌افزاری:

شامل ثبت آسیب‌پذیری‌ها و ضعف‌ در نرم‌افزارها می‌شود که می‌تواند توسط مهاجمان برای نفوذ به سیستم‌ها استفاده شود.

7. حملات فیزیکی:

شامل دسترسی غیرمجاز فیزیکی به تجهیزات شبکه، سرقت دستگاه‌ها یا خرابی تجهیزات است.

8. خطای کاربران:

این قسمت شامل خطاهای کاربران، استفاده نادرست از ابزارها و عدم رعایت اصول امنیتی توسط کاربران است که می‌تواند امنیت شبکه را به خطر بیندازد.

این تهدیدات تنها چند مثال از مواردی هستند که امنیت شبکه را به خطر می‌اندازند. امنیت شبکه نیازمند تشخیص، پیشگیری و مقابله با این تهدیدات است که در ادامه به بررسی راهکارهای افزایش امنیت در شبکه می‌پردازیم.

راه‌های افزایش امنیت شبکه

برای افزایش امنیت شبکه، راه‌ها و تدابیر ویژه‌ای می‌توان اتخاذ کرد که در ادامه به چند مورد بسیار مهم اشاره می‌کنیم:

1-استفاده از رمزنگاری:

استفاده از رمزنگاری برای محافظت اطلاعات ارسالی در شبکه از دسترسی غیرمجاز می‌تواند مفید باشد. از رمزنگاری قوی برای ارتباطات شبکه و ذخیره سازی اطلاعات حساس استفاده می‌شود.

۲. احراز هویت و کنترل دسترسی:

پیاده‌سازی سیستم‌های احراز هویت قوی و مکانیزم‌های کنترل دسترسی محدود به افراد مجاز کمک می‌کند تا از دسترسی غیرمجاز به سیستم‌ها جلوگیری شود. مثلاً از روش‌هایی مانند تأیید هویت دو عامل (Two-Factor Authentication) استفاده می‌کنند.

۳. بروزرسانی نرم‌افزارها:

اطمینان حاصل کنید که تمام نرم‌افزارها و سیستم‌عامل‌ها در شبکه به روزرسانی شده و ثبت شده‌اند. بروزرسانی‌ها معمولاً ضعف‌های امنیتی را برطرف می‌کنند و از حملات احتمالی جلوگیری می‌کنند.

۴. راه‌اندازی دیواره آتش (Firewall):

استفاده از دیواره آتش به عنوان یک نقطه ورود/خروج برای ترافیک شبکه می‌تواند کمک کند تا دسترسی غیرمجاز را محدود شده و ترافیک مشکوک فیلتر شود.

۵. مانیتورینگ و لاگ‌گیری:

رصد فعالیت‌های شبکه و ثبت لاگ‌ها برای تشخیص و پیگیری تهدیدات امنیتی بسیار مهم است. با نظارت بر شبکه و تجزیه و تحلیل لاگ‌ها، می‌توانید به سرعت واکنش نسبت به حملات احتمالی را افزایش دهید.

۶. آموزش و آگاهی‌بخشی:

کارکنان باید آموزش ببینند که چگونه با تهدیدات امنیتی برخورد کنند و اصول امنیت سایبری را رعایت کنند. آگاهی‌بخشی در مورد فراهم کردن رمزهای قوی، اجتناب از سایت‌های مشکوک می‌تواند کمک کند.

۷. پشتیبانی از نرم‌افزارهای امنیتی:

استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی مانند آنتی‌ویروس و سیستم‌های تشخیص نفوذ (Intrusion Detection Systems) می‌تواند به شناسایی و محافظت از سیستم‌ها در برابر حملات کمک کند.

۸. رمزگذاری و رمزنگاری ارتباطات شبکه:

برای ارتباطات بین دستگاه‌ها در شبکه از پروتکل‌های امنیتی مانند HTTPS برای وب و VPN برای اتصالات راه دور استفاده کنید. این پروتکل‌ها ارتباطات را رمزگذاری کرده و از تهدیدات نفوذ و جاسوسی جلوگیری می‌کنند.

۹. نظارت بر دسترسی فیزیکی:

دسترسی فیزیکی به تجهیزات شبکه باید محدود  و کنترل شود و شامل محدود کردن دسترسی به سرورها، سوئیچ‌ها و دستگاه‌های شبکه است.

۱۰. پشتیبانی و بازیابی:

سیستم مناسبی برای پشتیبان‌گیری از داده‌ها و اطلاعات حساس راه‌اندازی کنید تا در صورت بروز حملات یا خرابی، بتوانید اطلاعات را بازیابی کنید.

۱۱. آزمون امنیتی:

انجام آزمون‌های امنیتی منظم در شبکه، اسکن امنیتی و آزمایش ضعف‌های موجود را ممکن می‌سازد. با شناسایی نقاط ضعف، می توانید امنیت شبکه را افزایش دهید.

چه تکنولوژی‌های امنیتی معمولاً در مدیریت امنیت شبکه استفاده می‌شود؟

در مدیریت امنیت شبکه، از چندین تکنولوژی امنیتی استفاده می‌شود تا امنیت شبکه و داده‌ها را تضمین کند. برخی از تکنولوژی‌های امنیتی معمولاً استفاده شده عبارتند از:

1-فایروال (Firewall):

فایروال‌ها به عنوان یک نقطه کنترل مرزی بین شبکه داخلی و شبکه بیرونی، ترافیک شبکه را بررسی و مانیتور می‌کنند و بر اساس سیاست‌های تعیین شده، ترافیک غیرمجاز را مسدود می‌کنند.

2. نظارت بر ورودی و خروجی (Intrusion Detection/Prevention System):

سیستم‌های تشخیص و جلوگیری از نفوذ نظارتی بر روی ترافیک شبکه انجام می‌دهند و در صورت تشخیص فعالیت مشکوک یا نفوذ، اقدامات لازم را انجام می‌دهند.

3. سیستم‌های تشخیص تهدیدات پیشرفته (Advanced Threat Detection Systems):

این سیستم‌ها با استفاده از الگوریتم‌ها و روش‌های پیشرفته، تهدیدات امنیتی ناشناخته و پیشرفته را تشخیص می‌دهند و اقدامات لازم را برای مقابله با آنها انجام می‌دهند.

4. سیستم‌های تشخیص و پاسخ به حملات (Intrusion Detection and Response Systems):

این سیستم‌ها به صورت مستقل یا به عنوان بخشی از سیستم‌های نظارتی، فعالیت‌های مشکوک و حملات را تشخیص می‌دهند و اقدامات لازم را برای مقابله با آنها انجام می‌دهند.

5. وی پی ان (Virtual Private Network):

این تکنولوژی برای ایجاد ارتباط امن بین شبکه‌ها یا دستگاه‌ها، از جمله اتصال از راه دور، استفاده می‌شود. وی پی ان از اطلاعات رمزنگاری شده استفاده می‌کند تا ارتباطات از دسترسی‌های غیرمجاز محافظت شود.

6. آنتی‌ویروس (Antivirus):

نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس برای شناسایی، مسدودسازی و حذف برنامه‌های مخرب و نرم‌افزارهای آلوده به ویروس استفاده می‌شوند.

7. رمزنگاری (Encryption):

رمزنگاری برای محافظت از اطلاعات حساس در طول انتقال و ذخیره سازی استفاده می‌شود. با استفاده از رمزنگاری، اطلاعات در طول انتقال در شبکه به صورت رمز شده قرار می‌گیرند و تنها با استفاده از کلید رمزگشایی، قابل خواندن خواهند بود.

8. تحلیل رویدادها (Security Information and Event Management – SIEM):

سیستم‌های SIEM اطلاعات و رویدادهای امنیتی را از منابع مختلف جمع‌آوری و تحلیل می‌کنند تا به طور خودکار تهدیدات امنیتی را تشخیص داده و به آنها پاسخ دهند.

9. مدیریت هویت و دسترسی (Identity and Access Management – IAM):

سیستم‌های IAM برای مدیریت هویت‌ها، مجوزها و دسترسی‌ها به منابع شبکه و سیستم‌ها استفاده می‌شوند تا مطمئن شوند فقط کاربران مجاز به منابع مورد نیاز دسترسی داشته باشند.

چه تفاوتی بین سیستم‌های تشخیص و پاسخ به حملات و سیستم‌های جلوگیری از نفوذ وجود دارد؟

سیستم‌های تشخیص و پاسخ به حملات (Intrusion Detection and Response Systems – IDRS) و سیستم‌های تشخیص و جلوگیری از نفوذ (Intrusion Detection/Prevention Systems – IDS/IPS) دو نوع سیستم امنیتی متفاوت هستند که هر یک وظایف و عملکردهای خاص خود را دارند. در ادامه، تفاوت‌های اصلی بین این دو را توضیح می‌دهیم:

1-سیستم‌های تشخیص و جلوگیری از نفوذ (IDS/IPS):

– وظیفه اصلی سیستم‌های IDS/IPS، تشخیص فعالیت‌های مشکوک و حملات در شبکه است.

– IDS همچنین به صورت مانیتورینگ عمل می‌کند و به طور پیوسته ترافیک شبکه را بررسی می‌کند تا الگوهای ترافیک غیرعادی و حملات را تشخیص دهد.

– IDS اطلاعات جمع‌آوری شده را بررسی کرده و هشدارهای لازم را به مدیران ارسال می‌کند.

– IPS همچنین از تکنیک‌های جلوگیری استفاده می‌کند و در صورت تشخیص یک حمله، اقدامات اتوماتیک مانند مسدود کردن یک آدرس آی‌پی مشکوک یا ایجاد قوانین فایروال جدید را برای جلوگیری از آن انجام می‌دهد.

– IDS/IPS ممکن است به صورت راه‌اندازی شده در نقاط استراتژیک شبکه قرار گیرند تا ترافیک را به صورت محلی بررسی کنند.

سیستم‌های تشخیص و پاسخ به حملات (IDRS):

– IDRS نیز وظیفه اصلی تشخیص فعالیت‌های مشکوک و حملات در شبکه را دارند، اما با تفاوت اینکه علاوه بر تشخیص، برای پاسخ و مقابله با حملات نیز اقدام می‌کنند.

– IDRS به صورت سیستمی عمل می‌کند و می‌تواند وظایفی مانند تشخیص حملات، جمع‌آوری اطلاعات، تحلیل رویدادها و اتخاذ اقدامات پاسخ را ترکیب کند.

– IDRS به صورت پاسخگو بوده و علاوه بر ارسال هشدار به مدیران، اقدامات فعالی را برای مقابله با حملات انجام می‌دهد. مثلاً می‌تواند بلافاصله اقدام به مسدودسازی یک حمله‌کننده یا قطع ارتباط با یک شبکه مشکوک کند.

– IDRS معمولاً به صورت متمرکز در مرکز داده یا مکانی قرار می‌گیرد و به عنوان یک سیستم مرجع امنیتی برای شبکه عمل می‌کند.

بنابراین، اصلی‌ترین تفاوت بین سیستم‌های تشخیص و پاسخ به حملات (IDRS) و سیستم‌های تشخیص و جلوگیری از نفوذ (IDS/IPS) در عملکرد آن‌ها است. در حالی که IDS/IPS تشخیص حملات را انجام می‌دهند و در برخی موارد می‌توانند اقدامات جلوگیری نیز انجام دهند، IDRS علاوه بر تشخیص، پاسخ و مقابله فعال با حملات را نیز در بر می‌گیرد. هر دوی این سیستم‌ها جهت بهبود امنیت شبکه‌ها و جلوگیری از حملات مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما در حوزه عملکرد و وظایف متفاوتی فعالیت می‌کنند.

دسته بندی تهدیدات امنیت شبکه

حملات وتهدیدات امنیت شبکه بر اساس نوع حمله و هدفی که دنبال می‌کنند می‌توانند  به چند دسته تقسیم شوند:

1-حملات نفوذی (Intrusion Attacks):

این نوع حملات با هدف حمایت کننده‌های داخلی و خارجی به شبکه نفوذ می‌کنند و دسترسی غیرمجاز به منابع و اطلاعات حساس می‌دهند.

۲. حملات نفوذی نسبی (Reconnaissance Attacks):

این نوع حملات شامل تلاش برای جمع‌آوری اطلاعات، شناختن محیط شبکه و شناسایی نقاط ضعف در سیستم‌ها و سرویس‌های شبکه است. مثال‌هایی از حملات نفوذی نسبی شامل اسکن شبکه (Network Scanning) و جستجوی اطلاعات از منابع عمومی (Open Source Intelligence) می‌شود.

۳. حملات سرویس‌دهی (Denial of Service Attacks):

این حملات می‌توانند به شبکه آسیب رسانده و باعث قطعی ارتباطات شوند. مثال‌هایی از حملات سرویس‌دهی شامل حملات اشغال پهنای باند (Bandwidth Exhaustion) و حملات اشغال منابع (Resource Exhaustion) می شود.

۴. حملات جاسوسی (Eavesdropping Attacks):

در این نوع حملات، هدف اصلی جمع‌آوری ورودی و خروجی‌های شبکه و دسترسی به اطلاعات حساس است. حمله‌کنندگان می‌توانند از طریق مشاهده ورودی و خروجی‌های شبکه، اطلاعات محرمانه را ردیابی یا آن را تغییر دهند.

۵. حملات نفوذی فیزیکی (Physical Attacks):

در این نوع حملات، هکرها به صورت فیزیکی به تجهیزات شبکه و سیستم متصل می‌شوند و تلاش می‌کنند تا با دسترسی مستقیم به دستگاه‌ها و منابع فیزیکی، کنترل کامل بر شبکه را به دست آورند.

این تقسیم‌بندی تنها چند نمونه از دسته‌بندی‌های ممکن حملات به شبکه است و در عمل می‌تواند بیشتر و جزئی‌تر باشد. همچنین، در برخی موارد حملات مختلف ممکن است ترکیبی از این دسته‌بندی‌ها باشند و گاهی نیز حملات به شبکه ممکن است به صورت ترکیبی با حملات به سیستم‌های مرتبط باشند.

سخن پایانی

امنیت شبکه در هر مکانی که داده ها، اطلاعات یا ارتباطات از طریق شبکه های کامپیوتری انتقال می‌یابد، استفاده می‌شود و شامل شرکت ها، سازمان ها، دولت ها، بانک ها، مراکز پزشکی، دانشگاه ها، و حتی استفاده شخصی و خانگی می‌شود. امنیت شبکه برای محافظت از اطلاعات حساس، جلوگیری از دسترسی غیرمجاز و حفظ حریم خصوصی افراد و سازمان ها بسیار اهمیت دارد.