استفاده ایرانی‌ها از فیلترشکن ۳۰ درصد افزایش یافت اختلالات اینترنت و فیلترینگ الگوی استفاده از اینترنت را عوض کرده است

به گزارش پیوست، در این گزارش به وضوح آمده است پلتفرم واتس‌اپ و اینستاگرام از ساعت ۱۲ روز جمعه ۱ مهر تا تاریخ ۱۷ مهر، به مدت ۱۷ روز و ۲۰ ساعت از دسترس خارج بوده‌اند و جالب است که واتس‌اپ به مدت ۴ دقیقه و اینستاگرام به مدت ۱۶ دقیقه فرصت تنفس دوباره در ایران داشته‌اند. بنا به گزارش ابر دراک در این مدت هم مکانیزم فیلترینگ لحظاتی از کار افتاده است: وصل شدن‌های مقطعی هم احتمالاً به دلیل تغییر مسیرهای ایجاد شده در شرکت ارتباطات زیرساخت و تامین‌کنندگان اینترنت و به صورت مقطعی انجام شده ‌است.

در همین گزارش توضیح داده شده که چگونه از یکم مهرماه ناگهان مسیرهای دسترسی به اینستاگرام و واتس‌اپ دستخوش اختلال شده است و سپس قطع شده. گزارش ابر دراک از جایی ترسناک‌تر می‌شود که در لابه‌لای داده‌ها نشان می‌دهد چگونه حلقه محاصره فیلترشکن‌ها تنگ‌تر شده: «از تاریخ جمعه ۱ مهر ماه ۱۴۰۱ اختلال‌های گسترده بر روی دو پلتفرم پرطرفدار واتس‌اپ و اینستاگرام آغاز شد که در ابتدا برای تمامی پلتفرم‌ها با استفاده از بازنویسی رکوردهای DNS برای دامنه‌های اصلی این سرویس‌ها صورت پذیرفت. کمتر از ۲۴ ساعت از شروع اختلال‌ها قطع ارتباط در لایه TLS برای دسترسی به پلتفرم‌های فوق و همچنین سایر پلتفرم‌ها در تمامی مسیرهای بین‌المللی و با اختلاف زمانی چند ساعت اعمال گردید و در حال حاضر درصد قابل توجهی از سرویس‌های خارج از دسترس کاربران ایرانی در شبکه همراه و یا ثابت با روش قطع ارتباط مسیر در تمامی مسیرهای بین‌الملل از دسترس خارج می‌باشند».

گزارش جمع‌وجور ابر دراک که یک شرکت دانش‌بنیان شیرازی بیرون آمده از دل جامعه آکادمیک این شهر است روایتی مختصر ولی به شدت ملموس و دردناک از مهر تاریک اینترنت ایران دارد. برای مثال برآورد می‌شود حداقل ۳۰ درصد میزان استفاده کاربران به ناچار زیاد شده است. ردپایش در گزارش واضح است: تعداد کاربران غیر ایرانی که از وب‌سایت‌های بر بستر اَبر دِراک بازدید کرده‌اند، بعد از تاریخ ۱ مهر ماه حدوداً ۳۰ درصد افزایش داشته است. این افراد اغلب کسانی هستند که برای بازدید از وب‌سایت‌ها و یا پلتفرم‌های فیلتر شده از VPN استفاده می‌کنند که با توجه به همین موضوع احتمال دارد در زمان بازدید از وب‌سایت‌های ایرانی هم از VPN استفاده کرده‌اند.

در ایران روش‌های فیلترینگ رایجی که به‌طور معمول استفاده می‌شود روش‌هایی مانند DNS Spoofing و همچنین خروج از دسترسی از طریق قطع و یا کند کردن پروتکل‌های امن مانند TLS هستند اما گزارش ابر دراک نشان می‌دهد این بار به نظر می‌رسد در مورد سرویس‌هایی که در چند هفته گذشته از دسترس خارج شده‌اند روش سیاهچاله یا همان BlackHole مورد استفاده قرار گرفته که این روش خودش عامل ایجاد مشکل برای کاربران سایر سرویس‌ها به صورت مقطعی نیز شده است.

حتی رفتار کاربران ایرانی هم در اثر موج گسترده اختلالات به نحو گسترده دستخوش تغییر شده است برای مثال نمودارهای گزارش نشان می‌دهد وقتی دیوارهای فیلترینگ در ساعت چهار عصر بالا می‌رود ساعت اوج مصرف کاربران ایرانی از هفت عصر به حوالی هفت صبح تغیر پیدا کرده است. برای کسانی هم که می‌گفتند اعمال فیلترینگ تاثیری بر حجم کاربران ندارد گزارش ابر دراک جواب مشخصی دارد. رتبه بازدید از سایت‌های ابر دراک در این مدت از سمت واتس‌اپ و اینستاگرام به نحو محسوسی سقوط کرده است؛ یعنی مرورگر اینستاگرام که پیش از فیلترینگ رتبه هفتم را داشت و واتس‌اپ که رتبه چهاردهم را داشت حالا به ترتیب ۱۸ و ۲۰ جدول شده‌اند.

متن کامل گزارش ابر دارک را از اینجا دریافت کنید