آشنایی با ابزارهای اتوماسیون و ارکستراسیون شبکه؛ هماهنگ و خودکار

ابزارهای اتوماسیون و ارکستراسیون شبکه جزو روندهای جدید فناوری‌­های نوظهور محسوب می‌­شوند که پیکربندی‌های دستگاه‌های شبکه فیزیکی و مجازی را خودکار می‌کنند و فرصتی برای کاهش هزینه‌ها، کاهش خطای انسانی و بهبود انطباق با سیاست‌های پیکربندی فراهم می‌کنند.

اتوماسیون شبکه در طول سال‌ها در سازمان‌های کاربر فناوری اطلاعات رشد کرده و رشد آن همچنان رو به افزایش است. طبق تحقیقات بازار اخیر شرکت Meticulous Research، انتظار می‌رود بازار اتوماسیون شبکه از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۸ با نرخ رشد سالانه ۲۲.۸ درصدی رشد کند. این رشد عمدتاً به دلیل افزایش پیچیدگی شبکه است که توسط مشاغل خواهان چابکی و قابلیت اطمینان بالاتر ایجاد شده است. همه این رشد نیاز شرکت‌ها به توسعه استراتژی‌های اتوماسیون شبکه را افزایش داده است.

تعریف خودکارسازی (اتوماسیون) شبکه

اتوماسیون شبکه روشی است که در آن یک نرم‌افزار به طور خودکار دستگاه‌های شبکه را پیکربندی، آماده فعالیت، مدیریت و آزمایش می‌­کند. مطابق این تعریف، هیچ تعامل انسانی‌ای در کار نخواهد بود مگر اینکه خطایی رخ داده باشد و این خطا پیامدهایی را که نیاز به اقدام اصلاحی توسط کارشناس شبکه دارد به وجود بیاورد. در بسیاری از موارد، اتوماسیون می‌تواند با راه‌اندازی زیرفرایندها (Sub process)، که برای رسیدگی به موارد خطای شناخته‌شده تعریف شده‌اند، مشکلات و پیامدهای ناشی از آنها را برطرف کند. توجه به این نکته حائز اهمیت است که اتوماسیون شبکه موثر تا حدی فروشنده (Vendor) را نادیده می‌­گیرد تا بتواند تمام تجهیزات را به طور کامل مدیریت کند.

چرا اتوماسیون شبکه مهم است؟

• محدودیت‌های منابع انسانی: شبکه‌های امروزی پیچیده بوده و از بخش‌های مختلفی شامل شبکه­‌های فیزیکی و مجازی در سراسر کشور و جهان تشکیل شده‌اند. مدیریت این بخش‌ها بسیار سنگین و پیچیده است و نمی‌­توان آنها را با تعاملات مستقیم انسانی حفظ و مدیریت کرد. مثلاً یک شرکت بیمه متشکل از ۱۸ هزار کاربر (و تعداد بیشتری ابزار) یا یک سیستم حمل‌ونقل درون‌شهری با بیش از ۹ هزار کاربر (و تعداد بیشتری ابزار) دارای شبکه‌­ای بسیار پیچیده است که مدیریت آن را مشکل می‌کند.
• تکامل شبکه‌­ها: شبکه‌­ها دائم در حال تکامل‌اند. فناوری‌­های جدید که موجب ترکیب اجزای قدیمی و جدید و در نتیجه، افزایش پیچیدگی می‌­شوند. در این میان، مهاجرت از یک فناوری به فناوری دیگر اغلب می‌تواند سال‌ها کار دستی که نیازمند تعداد زیادی از کارشناسان است را به سازمان تحمیل کند.
• کاهش هزینه: اتوماسیون امکان کاهش هزینه­‌ها را از طریق افزایش کارایی فراهم می­کند.
• کاهش خطای انسانی: با توجه به پیچیدگی ذکرشده در بالا، خطای انسانی بر کیفیت شبکه تاثیر می‌گذارد.

تعریف ارکستراسیون شبکه

ارکستراسیون یا هماهنگ‌­سازی شبکه به خودکار کردن تعاملات بین انواع مختلف دستگاه­‌ها، دامنه‌­ها و حتی سایر سیستم­‌های مرتبط بالقوه در شبکه اشاره دارد. هماهنگ‌سازی معمولاً به توانایی تعامل با بسیاری از انواع دستگاه‌ها و فروشندگان و دامنه‌های متعدد و سیستم‌های مدیریتی نیاز داشته و به این منظور به API نیاز دارند.

در واقع هماهنگ‌سازی شبکه مرحله بعدی اتوماسیون شبکه است که می‌­توان آن را به عنوان اتوماسیون مبتنی بر سیاست یا رویداد­محور توصیف کرد. در حالی که اتوماسیون شامل «اجرای یک کار به تنهایی بدون دخالت انسان» است. ارکستراسیون با خودکار کردن کل «فرایندها»، یعنی توالی از وظایف به هم مرتبط گام‌های زیادی را فراتر می‌گذارد. مکانیسم ارکستراسیون توسط مجموعه‌ای از قوانین یا سیاست­‌ها از سوی سازمان تعریف می‌شود.

انواع ارکستراسیون شبکه

• Intend-Based Networking
• Software-Defined Networking
• Policy-Based Automation
• Intelligence

انواع ارکستراسیون بر اساس میزان هوشمندی و خودکار بودن تعریف می‌­شوند. در واقع این دسته‌بندی از انواع ارکستراسیون، سطوح مختلف از میزان هوشمندی شبکه را نشان می‌­دهد.

• خودکارسازی مبتنی بر سیاست یا Policy-Based Automation (PBA): در واقع سطحی پایه از ارکستراسیون است. این سطح، نوعی پیکربندی را امکان‌پذیر می‌­کند که هر دستگاه را بر اساس سیاست‌های مشخصی بتوان به صورت متمرکز کنترل کرد. رویکرد خودکارسازی مبتنی بر سیاست (PBA) نسبت به رویکرد اتوماسیون شبکه بهبود یافته است، اما اغلب سیاست‌ها به صورت قالب‌های پرمصرف تعریف می‌شوند.
• شبکه مبتنی بر نرم‌افزار یا Software-Defined Networking (SDN): سطح بالاتری از ارکستراسیون شبکه است. SDN یک لایه Controller را معرفی می‌­کند که عملکردهای مدیریتی مانند تهیه، نظارت و مدیریت پیکربندی را ارائه می‌­دهد. آنها همچنین یک API را برای اتوماسیون و تعامل با سایر سیستم‌های مدیریتی مهیا می‌­کنند.
• شبکه قصدمحور یا Intend-Based Networking (IBN): این سیستم‌ها از نظر فناوری پیشرفته‌ترین نوع ارکستراسیون است که می‌تواند تغییرات پیکربندی مورد نیاز شبکه را استخراج و پیاده‌سازی کرده یا در صورت عدم نیاز به تغییر، ادامه فعالیت شبکه را تایید کند.

تفاوت اتوماسیون و ارکستراسیون شبکه

مهم‌ترین تفاوت اتوماسیون و ارکستراسیون شبکه در میزان هوشمندی آنهاست که موجب تفاوت در توانمندی بیشتر ارکستراسیون می­‌شود. اجرای چندین وظیفه یا فرایندهای متوالی سطح بالا (بدون دخالت انسان)، امکان خودکارسازی بین دستگاه‌ها و پلتفرم‌های مدیریتی متفاوت از طریق API، در بر گرفتن خدمات، فروشندگان و محیط‌های متعدد، گردش کار آگاهانه و اجرای پیکربندی بر اساس وضعیت شبکه و دستگاه‌ها از برتری‌­های ارکستراسیون و تفاوت آن با اتوماسیون شبکه است.

ابزارهای اتوماسیون و ارکستراسیون شبکه

در حال حاضر شرکت‌های متعددی به ارائه ابزارهای اتوماسیون و ارکستراسیون شبکه مشغول هستند. برای انتخاب هر یک از ابزارهای اتوماسیون یا ارکستراسیون شبکه، توجه به مطابقت با اهداف مورد نظر، جزئیات فنی محصولات و بلوغ عملیاتی آنها لازم است.

محصولات شرکت‌های Ansible، Puppet، Appviewx و SaltaStack جزو پرکاربردترین، محصولات Bluecat و سیسکو جزو محصولات تخصصی و محصولات Natpalm، GO، Netmiko جزو محصولات اپن سورس در این حوزه هستند.

با توجه به نیاز هرچه بیشتر به گسترش شبکه‌­ها در سازمان‌­های کشور و همچنین افزایش تعداد ابزارهای متصل به شبکه‌­ها، حفظ سرعت، امنیت و کیفیت خدمات شبکه در آینده نزدیک با چالش مواجه خواهد شد که این چالش، اهمیت خودکارسازی و هوشمندسازی مدیریت شبکه­ را نمایان می‌­کند. یکی از بهترین راهکارهای فناورانه که جزو روندهای رو به رشد است، پذیرش فناوری‌­های اتوماسیون و ارکستراسیون شبکه در واحدهای فناوری اطلاعات در سازمان‌های بزرگ کشور است. از این رو مناسب است که سازمان‌­ها با مطالعه اقدامات شرکت‌­های بزرگ دنیا و ابزارهای موجود در دنیا، آمادگی‌­های لازم برای پذیرش این فناوری­‌ها را کسب کنند.