شهر فرنگ ویدئو در ایران

کیمیاگران سال‌ها به دنبال اکسیر حیات و جاودانگی بوده‌اند و البته هنوز هم این جست‌وجو ادامه دارد و انسان در عطش جاودانگی است. اما اکسیر جاودانگی شاید سال‌ها پیش نه در شکلی که انسان در جست‌وجوی آن است، یافته و ساخته شده است. انسان با ضبط صدا و تصویر خود، سال‌هاست که جاودانه شده و ما امروز صداها و تصاویری داریم که ماندگار و جاودان مانده‌اند. در این مسیر، انسان فناوری و هنر (شاید امروز محتوا واژه‌ای بهتر باشد) را به‌ کار گرفته و علم کیمیاگری و شیمی تنها بخشی از این جاودانه‌ شدن بوده است. اگر بخواهیم به تاریخ فناوری در ارتباط با صوت و تصویر در جهان و در قرن اخیر بپردازیم، نه تنها این مطلب کوتاه بلکه شاید چندین و چند جلد کتاب هم کافی نباشد و در اندازه‌ این مطلب تنها می‌توان به مهم‌ترین اتفاقات اشاره کرد. در کشور ما هم در قرن اخیر بسیار اتفاقات در این زمینه افتاده است که در این مطلب سعی کرده‌ایم مهم‌ترین آنها را برشمریم. اتفاقاتی که از عشق و علاقه‌ پادشاهان به هنر و جلوه‌های ترقی فرنگ تا کشف نفت تا ممنوعیت و ممیزی، همه و همه را با هم دارد و از این چشم‌انداز شاید کمتر حوزه‌ای در فناوری تا این اندازه داستان برای گفتن داشته باشد. البته این عجیب نیست چراکه این فناوری بدون محتوا جایگاهی نداشته و محتوا یعنی تنیده شدن با فرهنگ و جامعه و همه‌ آنچه زندگی انسان به مثابه یک موجود اجتماعی دارد. پادشاه شیفته سفر مظفرالدین‌شاه قاجار در سال ۱۲۷۹ شمسی به فرانسه و اشتیاق بی‌وصف او به تماشای کارناوال‌های فرانسوی، دلیلی شد که دستور خرید سینماتوگراف و ثبت تصاویر متحرک این کارناوال‌ها را به میرزا ابراهیم خان صحاف‌باشی بدهد. اختراع برادران لومیر در ۱۸۹۱ که اولین تصاویر متحرک را در ۲۸ دسامبر ۱۸۹۵ در جهان پخش کرد، به فاصله چند سال...