داده چه مسیری را در تاریخ طی کرده است؛ دغدغه ثبت‌وضبط

ما در عصر داده زندگی می‌کنیم و به‌ طور روزانه به تولید، گزینش، جمع‌آوری، محاسبه و پاک‌سازی داده می‌پردازیم. داده غذای فناوری‌های هیجان‌انگیز مانند هوش مصنوعی است که به شخصی‌سازی تجربه آنلاین ما کمک می‌کند. اما داده یک مفهوم جدید نیست و به طرز غافلگیرکننده‌ای پیشینه طولانی دارد. توانایی ذخیره و تحلیل اطلاعات در طول تاریخ به‌ تدریج تکامل پیدا کرده است اما در اواخر قرن گذشته و بعد از اختراع حافظه دیجیتالی و اینترنت، این توانایی حیاتی با شتاب بیشتری رشد کرد. امروزه داده چنان پیشرفت کرده که بر همه مردم و همه صنایع تاثیر روزمره می‌گذارد. علاوه بر این، صاحب‌نظران معتقدند دوران اوج عصر داده هنوز فرا نرسیده است و باید منتظر تحولی سرنوشت‌ساز باشیم. در چنین شرایطی، آشنایی با تاریخ داده به درک اهمیت و جایگاه آن کمک می‌کند و پیش‌بینی و سرمایه‌گذاری روی تحول بعدی در دنیای داده را امکان‌پذیر می‌سازد. داده در دوران باستان: از چوب‌خط تا طومار اولین داده‌های تاریخ بشر را می‌توان لابه‌لای چوب‌خط‌های متعلق به ۱۹ هزار سال قبل از میلاد جست‌وجو کرد. انسان‌های دوران پارینه‌سنگی از چوب‌خط به‌عنوان حافظه برای ذخیره داده استفاده می‌کردند تا آمار فعالیت‌های تجاری و منابع را ثبت و حفظ کنند. نوشتن روی لوح رُسی ۹ هزار سال قبل از میلاد شروع شد و به ‌تدریج تکامل پیدا کرد. از طرف دیگر، مردم باستان برای انجام محاسبات ابتدایی و پیش‌بینی منابع غذایی، چوب‌خط‌ها را با یکدیگر مقایسه می‌کردند اما اختراع چرتکه در بابل در هزاره سوم قبل از میلاد، انجام محاسبات مبتنی بر داده‌های ثبت‌شده با چوب‌خط‌ها و لوح‌های رسی را ممکن ساخت. لوح رسی به مدت هزاران سال قالب اصلی تولید، جمع‌آوری و ذخیره داده‌های انبوه تبدیل بود اما عصر طومار در سده‌های پایانی قبل از میلاد فرا رسید. در این دوران بود که اولین کتابخانه‌ها به‌ عنوان مراکز داده تاسیس شدند. کتابخانه اسکندریه احتمالاً بزرگ‌ترین...