جدایی ۵ ساله استارت‌آپ‌ها از سرمایه‌گذاران خارجی

به گزارش پیوست، سرمایه خارجی همواره چرخ‌دنده اقتصاد در کشورهاست، اکوسیستم استارت‌آپی ما نیز مانند هر حوزه دیگر برای رشد، توسعه و پویایی بیشتر به سرمایه خارجی نیازمند است، چراکه با جذب سرمایه‌گذار خارجی این فقط پول نیست که به کشور وارد می‌شود بلکه پای تجربه، دانش فنی، اطلاعات روز دنیا و غیره نیز به کشور باز خواهد شد. با وجود این، متاسفانه دست استارت‌آپ‌ها از سفره سرمایه خارجی هر روز کوتاه‌تر از دیروز است.

یونس حمیدی، دبیر انجمن سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر کشور، در این باره به پیوست می‌گوید: طبق آخرین آمار مربوط به سال ۹۹، از کل سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر جذب‌شده توسط استارت‌آپ‌ها تنها یک درصد مربوط به خارج از ایران بود، این یک درصد نیز مربوط به یک استارت‌آپ ایرانی مستقر در خارج از کشور است.

او ادامه می‌دهد: در حال‌حاضر سرمایه‌گذار خارجی در ایران حضور ندارد و فقط برخی به صورت انجل در مراحل ابتدایی و در برخی از حوزه‌ها وارد شده‌اند. یکی دو استارت‌آپی که از خارج سرمایه جذب کرده‌اند نیز به طور کامل پلتفرم خود را از ایران خارج کرده‌اند.

به گفته حمیدی، آخرین سرمایه‌گذاری‌های خارجی قابل توجه مربوط به سال‌های ۹۰ تا ۹۲ و مبلغی حدود ۳۰۰ میلیون دلار بود و بعد از آن کم‌کم پروسه جذب سرمایه متوقف شد. پس از آن مجموعه‌هایی که سرمایه‌گذاری خارجی انجام داده بودند و تمایل به خروج داشتند نیز چون نمی‌توانستند پول خود را به دلیل تحریم و مشکلات بانکی خارج کنند، معادل سرمایه خود از برخی از استارت‌آپ‌های بزرگ سهام گرفتند. آخرین سرمایه‌گذاری خارجی به طور رسمی در سال ۹۶ انجام شده و بعد از آن مبالغ تقریباً هیچ بوده است.

او در مورد سرمایه‌گذاری داخلی نیز می‌گوید: در حال حاضر بسیاری از سرمایه‌گذاران ما به دلیل موضوعاتی از قبیل صیانت، اینماد و غیره در همان مرحله اولیه قفل شده‌اند. از طرفی بازار ایران برای حضور برخی از استارت‌آپ‌ها دیگر جذاب نیست، چراکه اغلب تیم‌های خود را از دست داده‌اند یا پیشنهادهای خوبی از کشورهای دیگر داشته و رفته‌اند. فروش برخی از استارت‌آپ‌ها نیز به دلیل مشکلاتی که در درگاه پرداخت خود داشته‌اند کاهش یافته و بعضاُ از بین رفته‌اند.

حمیدی در مورد تاثیر برجام در جذب سرمایه‌های خارجی می‌گوید: در دولت قبل که برجام امضا شد نیز کشور پذیرش جذب سرمایه‌گذار خارجی نداشت، در حال حاضر هم با توجه به شرایط مبهم برجام برآورد من این است که حداقل در میان‌مدت سرمایه‌گذاری خیلی بزرگی در ایران اتفاق نمی‌افتد. با این حال حصول توافقات برجام مهم‌ترین اتفاقی است که در این حوزه رخ خواهد داد.

دبیر انجمن سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر کشور می‌افزاید: با امضای برجام ثبات ارزی خواهیم داشت و برخی از استار‌ت‌آپ‌ها نیز شاید بتوانند درآمدهای ارزی کسب کنند. از این نظر توافقات برجام شاید بتواند مفید باشد.

دبیر انجمن سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر کشور معتقد است در حال حاضر دو چالش بزرگ پیش روی سرمایه‌گذاری خطرپذیر در اکوسیستم استارت‌آپی کشور است؛ یکی اینکه بازارهای موازی جذابیت بیشتری دارند و دوم اینکه منابع و بودجه‌ای که الآن سرمایه‌گذاران خطرپذیر داخلی کنار گذاشته‌اند بسیار محدود است. برای مثال در حال حاضر اگر ۱۰۰ عضو انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر را در نظر بگیریم، یعنی ۱۰۰ نهاد مالی به عنوان سرمایه‌گذار اعلام آمادگی کرده‌اند اما میزان سرمایه‌گذاری انجام‌شده محدود است. برخی از سرمایه‌گذاران داخلی نیز به سازمان‌های دولتی، دانشگاه‌ها و غیره وابسته‌اند که بودجه‌های محدودی دارند یا عملاً بودجه‌ای ندارند.

حمیدی در پایان درباره عملکرد صندوق‌های جسورانه بورسی توضیح می‌دهد: تعداد صندوق‌های جسورانه از سال گذشته ۵۰ درصد رشد کرده است و در این زمینه دو اتفاق خوب افتاده: اوراق نوآور و تامین مالی برخی از پروژه‌ها از سوی مردم. در نهایت اما خروجی مهم است و اینکه کشور و اکوسیستم استارت‌آپی ما به کدام سمت حرکت می‌کند.