سلامت دیجیتال حوزه منتخب سرمایه‌گذاری؛ نوش دارو به ساخت هوش مصنوعی
انتخاب حوزه سرمایه‌گذاری از سمت VCها و CVCها متاثر از عوامل و دلایل مختلفی است…
۲۶ آبان ۱۴۰۳
«جوانه» از طریق صحت‌سنجی می‌خواهد ریسک سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها را شناسایی کند
۲۷ دی ۱۴۰۰
زمان مطالعه : ۱۰ دقیقه
تاریخ به‌روزرسانی: ۲۸ دی ۱۴۰۰
شرکت سرمایه‌گذاری جوانه، به عنوان یک شرکت سرمایه‌گذاری در هلدینگ هزاردستان، نحوه صحت‌سنجی خود برای سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها در مراحل مختلف را به صورت شفاف و عمومی منتشر کرده است تا از طریق آن استارتآپهایی که به دنبال یافتن سرمایه‌گذار و سرمایه هستند بتوانند از این طریق ساده‌تر اقدام به جذب سرمایه کنند.
به گزارش پیوست، جوانه برای سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها و صحت‌سنجی یا بررسی موشکافانه آنها به منظور سرمایه‌گذاری در آنها و کنترل ریسک سرمایه خود اقدام به بررسی گزارش بخش‌های فنی، بازار و توسعه کسبوکار، منابع انسانی، مالی و حسابداری، اطلاعات شرکتی و اطلاعات حقوقی هر کدام از استارت‌آپ‌ها می‌کند و فاکتورهای مورد نظر خود را در هر کدام از این بخش‌ها مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
طبق گفته مدیران جوانه، هرچند تاکنون هیچ‌کدام از شرکت‌های سرمایه‌گذاری و VCها فاکتورهای خود در خصوص چگونگی بررسی عملکرد استارت‌آپ‌ها برای سرمایه‌گذاری و انتخاب آنها در مراحل مختلف را اعلام نکرده‌اند اما به طور معمول تمامی‌شان برای بررسی شرکت‌هایی که متقاضی سرمایه‌گذاری در آنها هستند فاکتورهایی را که از سوی جوانه مورد بررسی قرار می‌گیرد مورد بررسی قرار می‌دهند. آنان معتقدند که استارت‌آپ‌ها با شناخت فاکتورهای مورد نظر شرکت‌های سرمایه‌گذاری ساده‌تر می‌توانند خود را برای جذب سرمایه آماده کنند.
البته گرچه تاکنون هیچ‌کدام از VCهای ایرانی فاکتورهای مورد نظر خود برای سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها را اعلام نکرده‌اند اما اعلام فاکتور برای بررسی همه‌جانبه از سوی شرکت‌های بین‌المللی مرسوم است.
صحت‌سنجی چیست؟
بنا بر تعریف جوانه، صحت‌سنجی فرایند تایید حقایق است که سرمایه‌گذاران بر پایه آن تصمیم خواهند گرفت که آیا روی یک کسبوکار سرمایه‌گذاری بکنند یا خیر؛ به عنوان مثال، اگر قصد خرید یک خودرو جدید را داشته باشید، بررسی‌های آنلاین را چک و از دوستان و آشنایان و متخصصان پرس‌وجو می‌کنید تا مطمئن شوید که این خودرو ارزش پول پرداختی را داشته باشد.
وقتی نوبت به خرید یا سرمایه‌گذاری در اقلام بزرگ‌تر از یک خودرو می‌رسد برای مثال سرمایه‌گذاری در یک کسبوکار فرایند این پرسش و جست‌وجو دقیق‌تر و بسیار پیچیده‌تر می‌شود. در واقع، این یک فرایند بسیار استاندارد است که طی آن اگر کسی بخواهد بودجه استارتآپ را تامین کند، قبل از امضای قراردادها، آن را انجام می‌دهد.
تعدد فاکتورهای اعلام‌شده برای بررسی موشکافانه یا صحت‌سنجی استارت‌آپ‌ها در هر کدام از بخش‌ها می‌تواند این تصور را ایجاد کند که فرایند جذب سرمایه ساده نیست و استارت‌آپ‌های زیادی نمی‌توانند موفق به جذب سرمایه شوند اما واقعیت آن است که مدیران جوانه می‌گویند تاکنون فقط یک استارتآپ موفق به جذب سرمایه نشده است.
استارت‌آپ‌ها چگونه انتخاب می‌شوند؟
آرین افشار، مدیر سرمایه‌گذاری جوانه، در خصوص چگونگی ورود و انتخاب استارت‌آپ‌ها از سوی این شرکت سرمایه‌گذاری می‌گوید: «اگر استارت‌آپ‌ها با استراتژی‌های صندوق سرمایه‌گذاری همخوان باشند، برای تصمیم‌گیری درباره سرمایه‌گذاری، وارد کمیته بررسی و صحت‌سنجی می‌شوند.»
او با این مقدمه در پاسخ به این سوال که اگر تیم‌ها با معیارهای جوانه منطبق نباشند، آیا به آنها پیشنهادی برای بازسازی داده می‌شود، ادامه می‌دهد: «به صورت عمومی، سعی نمی‌کنیم تیم‌ها را بر اساس استراتژی سرمایه‌گذاری خودمان تغییر دهیم. چون عموماً اعتقادمان بر این است که یک تیم وقتی وارد فرایند سرمایه‌پذیری می‌شود، خودش یک استراتژی دارد و اگر با استراتژی صندوق سرمایه‌گذاری همخوان نباشد، سراغ صندوق دیگری می‌رود که با آن همخوان باشد.»
او در عین حال تاکید کرد که «جوانه» در صورت رد یک استارتآپ دلایل خود را به آن استارتآپ اعلام می‌کند. او می‌افزاید: «خیلی وقت‌ها این تیم‌ها هستند که تصمیم می‌گیرند تغییری در ساختار خود ایجاد کنند یا خیر. تیم‌هایی بوده‌اند که در مراحل اول فیدبک ما را پذیرفته‌اند و تغییرانی ایجاد کرده‌اند. اما ما صرفاً به عنوان بازخورد به تیم‌ها اطلاع می‌دهیم.»
افشار، مدیر سرمایه‌گذاری جوانه، در پاسخ به این سوال که آیا از ابتدای فعالیت جوانه همین ساختار صحت‌سنجی برای سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها مدنظر بود یا این ساختار به مرور زمان تغییر کرده است می‌گوید: «این ساختار از ابتدا مد نظر مدیران جوانه بود اما به مرور کار صحت‌سنجی تکمیل شده است و در سه ماه اخیر در این خصوص به یک ساختار مشخص رسیده‌اند.»
افشار می‌گوید تاکنون حدود پنج شش صحت‌سنجی در مورد استارت‌آپ‌ها انجام شده که فقط یکی از آنها به دلیل عدم موفقیت در ارزیابی رد شده است.
کسب‌وکارها نگران نشوند
شاید این شبهه ایجاد شود که صحت‌سنجی استارت‌آپ‌ها در نهایت منجر به آن می‌شود که سرمایه‌گذاری از سوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری فقط روی تعداد محدودی از استارت‌آپ‌ها صورت گیرد و بسیاری از شرکت‌های استارت‌آپی از این قافله عقب بمانند حال آنکه طبق گفته مدیرمالی «جوانه»، عطا افتخاری، هدف از صحت‌سنجی استارت‌آپ‌ها این نیست که در آن استارتآپ سرمایه‌گذاری صورت نگیرد بلکه هدف شناخت نقاط ضعف یا تاریک آن کسبوکار و یافتن راهکاری برای آن است.
او در پاسخ به این سوال که جوانه به عنوان یک شرکت سرمایه‌گذاری چگونه از نتایج صحت‌سنجی استفاده می‌کند می‌گوید: «ممکن است نتیجه بررسی نشان دهد که کسبوکار با ریسکی مواجه نیست و طبیعی است که چراغ سبز سرمایه‌گذاری به سادگی روشن می‌شود اما زمانی نیز می‌رسد که نقاط تاریک و ابهام آن‌قدر زیاد است که نمی‌توان برآورد کرد کسبوکار چه میزان ریسک دارد.»
او با بیان اینکه هم شدت و هم پیامد ریسک مهم است ادامه می‌دهد: «اگر ریسک خیلی زیاد باشد، ناچاریم اعلام کنیم که حاضر به قبول این میزان از ریسک به خاطر غیرشفاف بودن نیستیم. اما آنچه بیشتر اتفاق می‌افتد، حالت سوم است که هیچ کسب‌وکاری ایده‌آل نیست؛ در بیشتر مواقع نقاط تاریک آن ریسک‌ها شناسایی می‌شوند تا ما راهکارهایی را برای آن در نظر بگیریم یا در فرایندهای پس از سرمایه‌گذاری مراقبت بیشتری انجام دهیم.»
به گفته افتخاری، بر این اساس «جوانه» نمی‌خواهد به این نتیجه برسد که ریسکی در یک کسبوکار وجود ندارد بلکه ماهیت سرمایه‌گذاری خطرپذیر ریسک است.
او در عین حال بر این باور است که آنها می‌خواهند از میزان ریسک آگاه باشند و آن را مدیریت کنند.
مدیر مالی شرکت سرمایه‌گذاری جوانه همچنین به کسب‌وکارها توصیه می‌کند وقتی چکلیست صحت‌سنجی را می‌بینند خیلی نگران نباشند. هدف مچ‌گیری نیست؛ هدف این است که با آگاهی این فرایند طی شود.
افتخاری در ادامه در خصوص اینکه «جوانه» در فرایند صحت‌سنجی دقیقاً چه مواردی را بررسی می‌کند توضیح می‌دهد: «چند چیز مهم است؛ نخست اینکه خوب است استارت‌آپ‌ها چکلیست ما را بخوانند و برای آن آماده باشند، چون چارچوب خوبی است برای اینکه کسبوکار آماده پاسخگویی به موضوعات باشد. اما معمولاً صحت‌سنجی در چند بعد اتفاق می‌افتد: یکی بعد فنی و محصول آن استارتآپ است، دیگری بعد تیم و منابع انسانی است. ما معمولاً وقتی در مراحل اولیه با یک استارتآپ مواجه می‌شویم، فقط همین موارد را بررسی می‌کنیم. اما موضوع بعدی، بازار و میزان رقابت‌پذیری، و توسعه کسبوکار است که محصول چطور می‌تواند به کمک این تیم در بازار موفق شود. این ترکیب سه‌گانه‌ای برای استارتآپهایی است که در مرحله قبل از تطابق بازار و محصول هستند و اهمیت ویژه‌ای دارند.»
او در مورد بررسی موضوعات مالی و حقوقی می‌گوید: «در مباحث مالی و حسابداری بیشتر تمرکز بر اتفاقات گذشته آن کسبوکار است. منظورمان فرایندهای حسابداری است؛ اینکه وضعیت صورت‌های مالی آنها چگونه است و غیره. بحث دیگر هم مربوط به بحث مالی و سرمایه‌گذاری است؛ اینکه برنامه آنها برای آینده چیست، سرمایه مورد نیازشان چقدر است، این منابع را کجا می‌خواهند هزینه و مصرف کنند.»
مدیر مالی شرکت سرمایه‌گذاری جوانه اضافه می‌کند: «بحث حقوقی نیز دو‌جنبه دارد؛ یکی بحث‌های مربوط به اسناد داخل شرکت است و بخش دیگر مربوط به موضوعات شرکت با اشخاص ثالث یا محیط بیرون شرکت است. مانند قراردادهای شرکت با تامین‌کننده‌ها، مجوزها، شکایت‌ها و دعاوی حقوقی و غیره. با این حال وقتی در مورد مراحل اولیه خیلی ارزیابی موشکافانه انجام می‌دهیم، دیگر نه محصولی وجود دارد، نه تیم بزرگی و نه اتفاقات مالی و حقوقی. اینجاست که به سراغ بررسی طرز فکر افراد کلیدی می‌رویم.»
به گفته افتخاری، آنچه به عنوان فرایند صحت‌سنجی از سوی «جوانه» منتشر شده یک موضوع همه‌گیر نیست و بسته به سطح کسبوکار متفاوت است و ورژن شخصی‌سازی‌شده آن آماده می‌شود.
آرین افشار نیز در این باره می‌گوید: «گاهی پیش می‌آید که ارزیابی ما از کسبوکار خوب است اما در بحث تکنیکال به این نتیجه می‌رسیم که تیم توانمندی توسعه را ندارد. در ارزیابی اولیه در این موضوع ریز نمی‌شویم اما ممکن است در انتهای کار منفی دربیاید.»
با این حال، مدیران بر این باورند که بهتر است تیم‌ها به موارد لازم برای سرمایه‌گذاری توجه کنند این شامل تمامی تیم‌ها می‌شود چه آنان که بخواهند جذب سرمایه کنند چه آنها که قصد جذب سرمایه ندارند. چون در این صورت اصولاً کسبوکار سالم‌تری خواهند داشت و عموماً کسب‌وکارهای سالم‌تر که طبعاً توانایی مدیریت کردن خود آن تیم را هم نشان می‌دهد، تیم را برای سرمایه‌گذاری ارزشمندتر می‌کند و ریسک‌های توسعه را برای خود تیم کمتر می‌کند. از همین رو این موارد و فاکتورها نباید به تنهایی برای سرمایه‌گذار مهم باشد، بلکه باید برای خود تیم مهم باشد.
صحت‌سنجی با اطلاعات نادرست چه می‌کند؟
شاید روند صحت‌سنجی برخی کسب‌وکارها را وادار به اغراق در ارائه اطلاعات خود کند.
افتخاری درباره مواجهه با چنین اطلاعاتی با بیان اینکه اطلاعات غلط چند جنبه دارند می‌گوید: «یک مساله این است که برخی از اطلاعات نمی‌توانند اشتباه باشند؛ مثل موضوعات حقوقی چراکه اطلاعات شرکت‌ها در روزنامه رسمی ثبت می‌شود و چون نهاد ثالثی آن را بررسی می‌کند خیال ما از این بابت که اطلاعات درست است، راحت است. اما زمانی یکسری اطلاعات در مورد داده‌های تاریخی کسبوکار وجود دارد که انعکاس این اطلاعات در صورت‌های مالی یا فایل‌های رسمی شرکت‌ها نیست و ممکن است ما را با تهدید یا ریسک جدی مواجه کند.»
مدیر مالی «جوانه» در ادامه در خصوص نحوه برخورد با این ریسک‌ها توضیح می‌دهد: «گاهی باید اعتماد کرد؛ یعنی در وهله اول باید با DNA طرف مقابل ارتباط برقرار کنیم و به آنها اعتماد کنیم. بالاخره سرمایه‌گذاری خطرپذیر نوعی اعتماد کردن است، ما تعهدی مبنی بر موفقیت دریافت نمی‌کنیم. اما در این سطح، اعتماد کردن با شناخت خوب ممکن است امیدوارکننده باشد ولی نمی‌توان به این اکتفا کرد. از دل یکسری تحلیل‌ها و محاسبات ممکن است تناقضاتی دیده شود که با نگاه عمیق‌تری می‌توان فهمید برخی داده‌ها دستکاری شده یا اغراق‌آمیز است. به خصوص در مورد اینکه شکایت حقوقی دارد یا نه، مجبوریم به خوداظهاری اکتفا کنیم و برای شفافیت، اظهارات را در قرارداد سهامداران بیاوریم. وگرنه کم نداشته‌ایم مواردی که مشکل حقوقی داشته‌اند.»
عطا افتخاری در عین حال تاکید می‌کند که بازی سرمایه‌گذاری در فضای استارت‌آپی نمی‌تواند برد و باخت باشد، برد و باخت سرمایه‌گذار و استارتآپ با هم اتفاق می‌افتد.
«جوانه» و امنیت داده‌های استارت‌آپ‌ها
شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای اینکه روی یک استارتآپ سرمایه‌گذاری کنند اطلاعات کاملی از آنها در اختیار دارند از همین رو شاید این نگرانی برای استارت‌آپ‌ها پیش آید که اطلاعات‌شان لو برود حال آنکه مدیر مالی جوانه، افتخاری، می‌گوید در جوانه با تمام اشخاصی که در معرض این اطلاعات قرار می‌گیرند قراردادهای حفظ محرمانگی اطلاعات امضا می‌شود.
او همچنین تاکید می‌کند: «گاهی در صورت درخواست، بین کسب‌وکارها و «جوانه» هم قرارداد محرمانگی امضا می‌شود. اما به طور کلی حفظ محرمانگی در اشل سازمانی هزاردستان است.»
افشار در پایان در پاسخ به پرسشی در مورد امنیت اطلاعات کسب‌وکارها در برابر حملات احتمالی سایبری می‌گوید، احتمال هیچ چیز صفر نیست اما هیچ وقت چنین چیزی در خصوص کسب‌وکارهایی مثل کسبوکار آنها پیش نیامده است. و با توجه به تدابیر امنیتی آنها هم حتی چنین چیزی ممکن نیست.
ارسال دیدگاه