توسعه صنایع خلاق نیازمند صندوقی فراتر از صندوق‌های خطرپذیر است

سید صادق پژمان، مدیرعامل موسسه کمک به توسعه فرهنگ، در نشست خبری نمایشگاه صنایع خلاق که در تاریخ چهاردهم و پانزدهم آبان ماه در مرکز همایش‌های رایزن برگزار می‌شود، توسعه فرهنگ صنایع خلاق را یکی از پایه‌های اقتصاد نوین، در جهان امروز دانست و گفت: صنایع خلاق جایگزینی برای صنایع سنتی و سنگین شده‌اند. امروزه فکر و خلاقیت جای صنایعی که زمانی محور سرمایه‌گذاری بوده‌اند را گرفته است. سرمایه حاصل از صنایع فرهنگی کشورهای جهان امروزه در سطحی قرار دارند که قابل مقایسه با سرمایه حاصل از صادرات نفتی کشور است. این موضوع نشان می‌دهد مسیر توسعه اقتصادی باید به‌سوی خلاقیت و نوآوری تغییر کند.

او در پاسخ به پیوست درباره  برنامه‌های تشویقی این صنایع برای ورود سرمایه‌گذاران خطرپذیر (VCها) با توجه به مقیاس‌ناپذیر بودن صنایع خلاق گفت: به خوبی می‌دانیم وابستگی به نیروی انسانی خلاق، مقیاس پذیری، مالکیت فکری کار سرمایه‌گذاران خطرپذیر را برای سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق سخت کرده است اما یکی از محورهای مهم رویداد ما، تامین مالی صنایع فرهنگی است. نمونه‌های موفق جهانی را بررسی و به‌عنوان الگو در اختیار سیاست‌گذاران قرار داده‌ایم. در حال حاضر صندوق نوآوری و شکوفایی به دلیل تمرکز بر شرکت‌های دانش‌بنیان، حوزه صنایع فرهنگی را در بر نمی‌گیرد و بخش قابل‌توجهی از کسب‌وکارهای فرهنگی از منابع این صندوق بی‌بهره‌اند. باید یا قوانین اصلاح شود تا این صندوق‌ها بتوانند از صنایع فرهنگی حمایت کنند، یا صندوق ملی تازه‌ای برای این حوزه شکل گیرد.

مدیرعامل موسسه کمک به توسعه فرهنگ با تاکید بر اهمیت اقتصاد خلاق در جهان اضافه کرد: ایده و اندیشه، مزیت رقابتی کشور است و برای تحقق آن، پشتوانه فرهنگی و علمی باید تقویت شود. آینده کشور در گروی سرمایه‌گذاری در حوزه‌های خلاق است و این موضوع نیازمند تغییر گفتمان سیاست‌گذاری نخبگانی است تا بتوان از مفاهیم نو در جهت رشد پایدار اقتصادی بهره برد.

به گفته پژمان، «تخریب خلاق» مفهومی است که به اصلاح روش‌های اشتباه گذشته از طریق نوآوری و تفکر تازه اشاره دارد. در همین چارچوب، صنایع فرهنگی نظیر بازی‌های دیجیتال، انیمیشن، موسیقی، کتاب و حتی نوآوری‌های اجتماعی، بخشی از اقتصاد جدید محسوب می‌شوند که بازدهی اقتصادی بالایی دارند.

او ادامه داد: بر اساس پیمایش بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در سال ۱۴۰۲، مردم ایران  حدود ۷۰ همت در حوزه بازی‌های رایانه‌ای هزینه کرده‌اند. همچنین مجموع هزینه فرهنگی خانوارها حدود ۵۷۰ همت برآورد می‌شود که بخش قابل‌توجهی از آن به صنایع خلاق اختصاص دارد.

طبق گفته مدیرعامل موسسه کمک به توسعه فرهنگ چالش اصلی همچنان در نبود آموزش، مهارت و برنامه‌ریزی برای تربیت نیروی انسانی در این حوزه است. او اضافه کرد: در نظام آموزشی رسمی کشور، هنوز دوره مشخصی برای آموزش مهارت‌های مرتبط با صنایع خلاق وجود ندارد. از مدرسه تا دانشگاه، آموزش‌های لازم برای پرورش نیروی انسانی خلاق ارائه نمی‌شود و همین موضوع مانع رشد این بخش شده است.

او همچنین نبود متولی مشخص برای صنایع خلاق را از دغدغه‌های اصلی این رویداد دانست و گفت: تعیین نهاد مسئول برای این حوزه، یکی از گام‌های ضروری در مسیر توسعه زیست‌بوم صنایع خلاق است.

به گفته پژمان همچنین، در رویداد امسال پنل‌هایی با محوریت «تامین مالی نوآورانه»، «برندینگ»، «صادرات صنایع خلاق» و «نقش فناوری در اقتصاد خلاق» برگزار می‌شود. تمرکز این نشست‌ها بر آموزش نیروی انسانی، اصلاح قوانین مالکیت فکری و توسعه زیرساخت‌های فرهنگی است. همچنین در این رویداد ۳۰ شرکت از حوزه‌های مختلف صنایع خلاق حضور دارند و جدیدترین دستاوردهای خود را به نمایش می‌گذارند. محورهای این رویداد را نقش فناوری‌های نو چون واقعیت افزوده (AR)، واقعیت مجازی (VR) و هوش مصنوعی (AI) در ارتقای سطح تولیدات فرهنگی و اقتصادی را دربر می‌گیرد.