اختصاص انرژی‌ تجدیدپذیر به ماینینگ خیال باطل است

به گزارش پیوست، طبق دستورالعمل وزارت نیرو مراکز استخراج رمزارز، با هر میزان قدرت می‌توانند برق مورد نیاز خود را از محل تولید مولدهای تجدیدپذیر تامین کنند. در این حالت تخصیص تمام انرژی تولیدی نیروگاه تجدید پذیر برای استخراج رمزارز بلامانع است. در عین حال چناچه انرژی مورد نیاز متقاضی بیش از تولید مولد تجدیدپذیر متعلق به متقاضی باشد انرژی مازاد مورد نیاز توسط شرکت برق تامین می‌شود. انرژی دریافت شده از شبکه توسط متقاضی باید در سایر اوقات با شبکه تهاتر شود.

زمانی که سال گذشته محمد ساتکین، مدیرعامل «ساتبا» سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران اعلام کرد از امسال اختصاص برق حاصل از انرژی‌های تجدیدپذیر به استخراج رمزارز را جدی‌تر دنبال خوهد کرد این تصور ایجاد شد که هزینه سرمایه‌گذاری برای ایجاد نیروگاه‌های تجدیدپذیر و همچنین نرخ خرید برق تضمینی از آنان به صورتی خواهد بود که تولید این نوع انرژی به صرفه خواهد بود اما هزینه‌های ایجاد این مدل نیروگاه و همچنین نرخ خرید تضمینی برق از نیروگاه‌ها به صورتی است که در عمل این پیش‌بینی محقق نمی‌شود.

رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی‌ ایران، سید هاشم اورعی، به پیوست گفت که در سال ۹۹ سهم انرژی‌های تجدید پذیر یعنی انرژی باد و خورشیدی از کل برق مصرفی کشور نزدیک به ۲۳ صدم درصد بوده است. در چنین شرایطی آیا می‌توان انتظار داشت که برق دستگا‌های استخراج رمزارز از انرژی تجدید پذیر تامین شود؟

به نظر می‌رسد این تصمیم بیش از آن‌که یک تئوری قابل تحقق باشد و منطبق با وضعیت فعلی کشور، الگوگیری از برخی شیوه‌های در حال اجرا در دنیاست؛ چرا که براساس سومین مطالعه‌ رتبه‌بندی جهانی رمزارزها از سوی دانشگاه کمبریج، 76 درصد از ماینرها برق خود را از منابع تجدیدپذیر تامین می‌کنند. این مطالعه نشان داده که بیش از 39 درصد از کل انرژی مصرف‌شده توسط رمزارزهایی که براساس«PoW» کار می‌کنند، مثل بیت‌کوین، اتر و… را انرژی‌های تجدید‌پذیر تشکیل می‌دهند.

همچنین مطالعاتی دیگر توسط این دانشگاه نشان می‌دهد که برق هیدروالکتریک، متداول‌ترین منبع انرژی ماینرهاست و حدود ۶۲ درصد از ماینرها از برق هیدروالکتریک استفاده می‌کنند. این درحالی‌ست که منابع زغال‌سنگ و گاز طبیعی به ترتیب با ۳۸ و ۳۶ درصد در رتبه‌ دوم و سوم قرار دارند و باد، نفت و انرژی خورشیدی سه منبع انرژی دیگر ماینرها هستند.

با این همه اما نظر کارشناسان با وجود وضعیت فعلی ایران گویای آن است که انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور ما به قدر و شکلی نیستند که بتوان در زمینه اختصاص آن‌ها به تولید رمزارز از دیگر کشورهای جهان الگوگیری کنیم.

اورعی، استاد دانشگاه شریف و رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران درخصوص ظرفیت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تولید رمزارز گفت: «در حال حاضر به گفته توانیر، به طور حداقلی حدود دو درصد از میزان مصرف برق به استخراج رمزارز با مجوز اختصاص دارد، اما می‌دانیم میزان استخراج رمزارز بدون مجوز خیلی بیش از این است. اما با توجه به میزان برق تولیدی از انرژی‌های تجدید پذیر چیزی در حدود ۲۳ صدم درصد کل برق مصرفی کشور در عمل نمی‌توان برنامه‌ای برای استفاده از این نوع انرژی برای استخراج رمزارز داشت.»

او سپس اختصاص انرژی‌های تجدیدپذیر به استخراج رمزارز را به پر کردن استخر با استکان تشبیه و بیان کرد: «دوستان این آمار را می‌دانند. امروزه میزان تولید انرژی‌های تجدیدپذیر دیگر با میزان برق مصرفی ماینیگ قابل مقایسه نیست و کسانی که این حرف‌ها را می‌زنند فقط می‌خواهند توجیه و رفع تکلیف کنند چون این حرف در عمل هیچ ارزشی ندارد.»

رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران در ادامه با بیان این‌که برق مصرفی برای تولید رمزارزها به شدت و به سرعت رو به افزایش و در عین حال میزان تولید انرژی‌های تجدیدپذیر ناچیز است، با طرح این پرسش که آیا می‌شود یک شبه برای تولید رمزارز نیروگاه انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص داد، گفت: «معلوم است که نه؛ راه‌اندازی و افزایش قابل توجه نیروگاه‌های انرژی‌های تجدید پذیر قبل از هر چیز باید توجیه اقتصادی داشته باشد تا سرمایه‌گذار به سمت آن برود و این تدریجی اتفاق می‌افتد و یک شبه به بازار نمی‌آید.»

طبق برآوردهای صورت گرفته در سال ۹۷ هزینه احداث نیروگاه خورشیدی بالاتر از ۱۰۰ کیلووات برای استفاده از تجهیزات متوسط از ۵/۸ میلیون تومان به ازای هر کیلووات شروع می‌شود و با افزایش توان احداثی هزینه آن در نیروگاه‌های یک مگاوات به ۵/۴ میلیون تومان به ازای هر کیلووات کاهش می‌یابد. هر چند که طبق گفته معاون توسعه بخش غیردولتی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) با وجود افزایش نرخ ارز در این دوره اما به دلیل تولید داخل تجهیزات نیروگاه‌های تجدید پذیر هزینه ایجاد نیروگاه نه تنها افزایش نیافته است بلکه به صرفه‌تر نیز شده است اما با این وجود هنوز سرمایه‌گذاران علاقه‌ای به ایجاد این نیروگاه‌ها ندارند.

اورعی یکی از دلایل این امر را قیمت خرید تضمینی برق تولیدی از سوی نیروگاه‌های تجدید پذیر می‌داند چرا که با وجود اینکه در خواست شده بود طی سال جاری قیمت خرید برق تضمینی برق از نیروگاه‌های تجدید پذیر ۲ تا ۲ و نیم برابر شود اما قیمت فقط ۴۰ درصد در مقایسه با سال گذشته افزایش یافته است. طبق گفته او این ارقام موجب می‌شود که سرمایه‌گذاران اصلا علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در این بخش نشان ندهند و اگر هم کسی بخواهد در این بخش سرمایه‌گذاری کند، حداقل دو تا سه سال طول می‌کشد تا به محصول برسد.

سیدهاشم اورعی معتقد است که با چنین وضعیتی آن هم وقتی مصرف رمزارزها هر روز افزایش پیدا می‌کند، این دو (تولید انرژی‌های تجدیدپذیر برای استخراج رمزارز) با هم جفت و جور در نمی‌آید و این خیال باطل است.

این استاد دانشگاه شریف همچنین در پاسخ به پرسشی درخصوص استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای استخراج رمزارز در دنیا گفت: «در دنیا به سرعت انرژی‌های تجدیدپذیر را توسعه می‌دهند اما نه برای رمزارز. در واقع مصارف را از هم جدا نمی‌کنند چون اصلا امکان‌پذیر نیست.»

او گفت: «برق با هندوانه فرق می‌کند؛ هندوانه را در جایی تولید می‌کنند، کامیون بار می‌زند و به جای دیگری می‌فرستند. اما این دوستان توجه نمی‌کنند که برق به این شکل نیست و چند مسئله دارد؛ یکی این است که باید برق را روی شبکه ریخت، در واقع باید در اختیار وزارت نیرو قرار داد تا آنها آن را در اختیار ماینر قرار دهند. من در هیچ نقطه از دنیا ندیده‌ام تولید مشخصی برای مصرف مشخصی انجام شود، هیچ‌کس این کار را انجام نداده و یک چیز من‌در‌ آوردی‌ست.»

او با اشاره به اینکه شبکه برق ما کاملا دولتی است گفت در یک مجموعه دولتی نمی‌توان یک تولید کننده برق را کاملا مجزا کرد و تولید او را به صورت جداگانه به یک مصرف کننده اختصاص داد. اگر دولت می‌خواهد از انرژی تجدید پذیر استفاده کند آن هم برای شبکه سراسری برق نه فقط نیاز خاص، باید به تولید کننده و سرمایه‌گذار انگیزه کافی بدهد.