زیرساخت اختلال در اینترنت کشور را رد کرد؛ فیلترشکن‌های پرهزینه

کاربران در شبکه‌های اجتماعی طی چند هفته اخیر از کندی سرعت اینترنت و اختلال در سرویس‌های فیلترشکن و VPN گلایه‌های مختلفی را مطرح کرده‌اند. کاربران توئیتر و اینستاگرام با مخاطب قرار دادن وزیر ارتباطات و معاونان او، از آنها خواسته‌اند تا به صورت شفاف دلیل این حجم از اختلال‌هایی که باعث شده آنها در انجام کارهایشان با مشکل مواجه شوند را اعلام کنند.
به گزارش پیوست، تاکنون هیچ‌کدام از مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به کاهش سرعت اینترنت و اختلال دسترسی کاربران به فیلتر‌شکن‌ها پاسخ رسمی ارائه نکرده‌اند که با توجه به غیرقانونی بودن فروش فیلترشکن‌ها چندان هم عجیب نیست.

شرکت ارتباطات زیرساخت در واکنش‌ به تماس‌های متعدد پیوست اعلام می‌کند که شبکه اینترنت کشور در وضعیت مناسبی قرار دارد و این شرکت اختلالی در فیلتر‌شکن‌ها ایجاد نکرده؛ چرا که این نهاد مسئول مسدودسازی یا تصمیم‌گیری در این زمینه نیست. در حالی زیرساخت اختلال در شبکه اینترنت را رد می‌کند که گزارش‌های سایت map.internetintel.oracle نشان می‌دهد کشور در روزهای مختلفی از فروردین سال ۹۸ دچار قطعی و اختلال در شبکه ارتباطی خود بوده است.

براساس نقشه اوراکل که وضیعت ارتباطات اینترنتی در کشورهای مختلف را نشان می‌دهد، در تاریخ ۲۱ فروردین ماه، شبکه اینترنت کشور در ساعاتی از شبانه‌روز با اختلال‌های زیادی همراه بوده است:

این اختلالات در روزهای تعطیلات نوروز نیز براساس نقشه اوراکل دیده می‌شد. هرچند در آن زمان بسیاری وجود سیل را عامل ایجاد اختلال در شبکه زیرساختی کشور اعلام کردند: 

همچنین رد اختلال در شبکه اینترنت کشور و سرویس‌های VPN در حالی رخ می‌دهد که شنیده‌های غیر رسمی و تایید نشده پیوست از چند شرکت اینترنتی حکایت از این دارد که تغییرات فنی در سیستم فیلترینگ کشور در حال رخ دادن است؛ که این تغییرات فنی باعث بروز اختلال در شبکه اینترنت کشور و استفاده سرویس‌های فیلتر‌شکن از سمت کاربران شده است. از سمت دیگر نیز برخی شرکت‌های اینترنتی این ادعا را مطرح می‌کنند که مشکل شرکت ارتباطات زیرساخت در تامین پهنای باند بین‌الملل مورد نیاز کشور باعث اختلال‌های اخیر در شبکه اینترنت شده است. بر همین اساس نیز زیرساخت برای کنترل میزان مصرف پهنایباند کشور، پورت‌های مورد استفاده VPNها را محدود کرده تا از این طریق نیز جلوی استفاده بیش‌از حد پهنای باند بین‌المللی در کشور گرفته شود.

کمبود پهنای‌باند

بودن فیلترشکن‌ها در فضای سایه و روشن قوانین آنلاین ایران، گرفتن اظهار نظر رسمی درباره آنها را بسیار دشوار کرده است؛ اما تماس‌های پیوست با برخی فعالان اینترنت با تایید وجود اختلال‌های جدی در شبکه اینترنت کشور و همچنین سرویس‌های VPN که عموما به عنوان فیلترشکن توسط کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرند، این فرضیه را مطرح کرده‌اند که شرکت ارتباطات زیرساخت به دلیل مشکلات در تامین پهنای باند بین‌الملل، لینک‌های پهنای باندی که با قیمت بالا از تامین‌کنندگان خارجی تهیه کرده را پس داده و احتمالا لینک‌هایی اینترنتی ارزان‌تری را در اختیار شرکت‌های اینترنتی کشور گذاشته است.

از همین رو این احتمال مطرح شده که این ریاضت اقتصادی در تامین اینترنت کشور باعث شده تا کیفیت اینترنت در دو هفته اخیر با کاهش محسوسی روبه‌رو شود. از طرفی به گفته آنها زیرساخت برای کاهش میزان استفاده پهنای باند کشور دست به محدودسازی پورت‌های مورد استفاده سرویس‌های VPN زده که همین مسئله نیز باعث شده تا کاربران در استفاده از فیلترشکن‌های خود با مشکل مواجه شوند.

ظاهرا شرکت ارتباطات زیرساخت به برخی شرکت‌های اینترنتی اعلام کرده که دست‌کم تا ۱۰ روز دیگر و تا شروع ماه جدید میلادی زمان نیاز است  که این مشکلات برطرف شود؛ ولی هیچ یک از این اظهارات توسط مقامات شرکت ارتباطات زیرساخت تایید نشده است.

البته در این زمینه شایعات دومی هم وجود دارد که به گمانه‌زنی‌های فیلتر اینستاگرام باز می‌گردد که از پاییز سال گذشته مطرح شده است. براساس برخی شنیده‌ها به نظر می‌آید مصلحت‌های حاکمیتی، وزارت ارتباطات را واداشته با محدود کردن پورت‌های VPN زمینه را برای فیلترشدن این شبکه اجتماعی محبوب ایرانیان فراهم کند تا در موسم فیلترشدن آن مهاجرت به فیلترشکن‌ها، مانند آنچه در مورد تلگرام رخ داد، موجب فشار به آب باریکه اینترنت بین‌الملل کشور نشود.

زیرساخت در بهترین شرایط

در مقابل این اظهارت گروهی از فعالان بازار اینترنت، شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام می‌کند که وضعیت شبکه اینترنت کشور در حالت عادی قرار دارد و کشور از نظر تامین پهنای باند مشکلی ندارد. حمید فتاحی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت، با تکذیب مشکل کشور در تامین پهنای باند بین‌المل به پیوست گفت: ‌«در زمینه تامین پهنایباند مشکلی نداریم و تامین پهنایباند مورد نیاز کشور براساس یک ضریب مصرف بیشتر از نیاز فعلی و به صورت مازاد خریداری می‌شود.» او تاکید می‌کند که وضعیت پهنایباند کشور از همیشه هم بهتر است و تاکنون گزارشی مبنی بر اختلال در شبکه گزارش نشده است.»

همچنین فتاحی در پاسخ به دلیل کندی و اختلال در سرویس‌های VPN که کاربران گزارش کرده‌اند نیز اعلام کرد که زیرساخت نقشی در مسدودسازی فیلترشکن‌ها و VPNها ندارد.