دیجی‌کالا با کاشت هزار و صد درخت به پروژه «بانی‌جنگل» پیوست

به گزارش پیوست، گوهر یوسف‌زاده، مدیر پروژه بانی‌جنگل با اشاره به سابقه این مجموعه مردم ‌نهاد گفت: «پروژه احیای مشارکتی جنگل با نام «بانی جنگل» در سال ۱۳۹۹ در راستای پروژه بزرگمان «درختانی برای آینده» متولد شد. یک پروژه ده ساله با هدف تغییر نگاه و نگرش نسبت به کاشت، داشت و نگهداری از درختان و حفظ مشارکت مردمی است که در ۵ فاز در ۵ ناحیه رویشی کشور اجرا خواهد شد. در مرحله نخست پروژه را در یکی از بکرترین نقاط جنگل‌های هیرکانی و به وسعت ۹۰ هکتار بازآفرینی می‌کنیم زیرا می‌خواهیم همه شریک این اتفاق بزرگ باشیم و جنگلی بنیان گذاریم برای آینده.»

مصطفی شعبان‌پور، سرپرست مسئولیت‌های اجتماعی دیجی‌کالا علت همکاری با پروژه بانی جنگل را جبران بخش کوچکی از تاثیراتی که دیجی‌کالا روی محیط زیست می‌گذارد اعلام کرد و به پیوست گفت: «در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی خارج از سازمان، بخش‌های مختلفی وجود دارد که مهم‌ترین رکن آن محیط زیست است. تاثیراتی که دیجی‌کالا روی محیط زیست می‌گذارد بخش عمده‌ای از آن به سیستم لجستیک دیجی‌کالا و بخش دیگر آن به تولید پسماند مربوط می‌شود.‍» شعبان‌پور ادامه داد: «ما موظفیم تاحد ممکن تاثیراتی که روی محیط زیست می‌گذاریم را کنترل کنیم. برای مثال موظفیم سیستم حمل و نقل خود را دائما بررسی کنیم تا آلودگی کمتری تولید کند.»

به گفته شعبان‌پور یک سازمان در راستای مسئولیت‌های اجتماعی‌اش باید تلاش کند علاوه بر کنترل تاثیرات که روی محیط ‌زیست می‌گذارد، آن تاثیرات را جبران کند. او با تاکید بر این که مسئولیت‌های اجتماعی تنها بخشی از نگاه مسئولانه دیجی‌کالا است و این شرکت در قبال کارکنان و نیرو‌های خود نیز مسئولیت‌هایی دارد گفت:‌ «ما باید بتوانیم کارهایی که برای بهبود محیط بیرون انجام می‌دهیم را به کارهایی که باعث ایجاد انگیزه و حال خوب در کارکنان شرکت می‌شود، گره بزنیم. در همین راستا فرایندی را طراحی کردیم تا مشارکت‌مان در پروژه درخت‌کاری با مشارکت کارکنان دیجی‌کالا همراه باشد.» او ادامه داد: «به همین منظور پیامکی برای کارکنان ارسال شد که از آن‌ها برای مشارکت در این پروژه درخت‌کاری دعوت شده بود. از بین کارکنان دیجی‌کالا حدود هزار و ۱۰۰ نفر در این پروژه مشارکت کردند.»

سرپرست مسئولیت‌های اجتماعی دیجی‌کالا معتقد است موضوعی که بانی‌جنگل را از سایر پروژه‌های مشابه جدا می‌کند، نگاه تخصصی و حرفه‌ای آن‌ها به حوزه احیا جنگل‌هاست. به گفته او غیر از کاشت نهال و نگه‌داری ۵ ساله از آن، نکته دیگری که این پروژه را از سایر پروژه‌های مشابه مجزا می‌کند، آموزش مردم منطقه و بالا بردن سطح آگاهی آن‌ها در مشارکت و همراهی در این پروژه است. شعبان‌پور در پایان اعلام کرد دیجی‌کالا پروژه‌های مسئولیت‌اجتماعی زیادی در سال آینده دارد که همه آن‌ها با مشارکت مشتریان و کارکنان دیجی‌کالا انجام خواهد شد.

جنگل، سرمایه‌ای رو به نابودی

«رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، در سال ۹۱ اعلام کرد، در پنج دهه گذشته سطح جنگل‌های ایران از ۱۸ میلیون هکتار به ۱۴ میلیون هکتار کاهش پیدا کرده و نزدیک به ۳۰ میلیون هکتار از جنگل‌های ایران به نوعی به بیابان تبدیل شده است.» این خبر یکی از صدها خبر هولناک و ناراحت‌کننده‌ای است که در سال‌های اخیر در رسانه‌ها بازنشر شده است. کافی‌ است عبارت نابودی و جنگل هیرکانی را در کنار هم جست‌وجو کنید تا کمی از آمار و ارقام دردناکی که در این زمینه وجود دارد را با چشم خود ببینید. می‌توان علت پررنگ‌ شدن فعالیت گروه‌های مردمی محیط‌زیستی در سال‌های اخیر را نیز همین آمار و ارقام وحشتناک دانست. سازمان‌های مردم نهادی که از دل مردم تشکیل شده‌اند و برای نگه‌داری از زمین، منابع طبیعت و اکوسیستم جنگل‌ها تمام تلاش خود را می‌گذارند. اگرچه محیط‌بانان، جنگل‌بانان و فعالین محیط‌زیستی در ایران از اقبال زیادی برخوردار نیستند؛ اما عشقی که میان آن‌ها و طبیعت برقرار است تحمل هرنوع ناملایمتی و قدرنشناسی را ممکن می‌کند.

یکی از مشکلات محیط‌زیستی در ایران این است که سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به‌صورت پیمان‌کاری اقدام به نهال‌کاری می‌کند که این مورد مشکلات فراوانی را با خود به همراه دارد. سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری بخشی از اراضی ملی را در اختیار پیمان‌کاران قرار می‌دهد و آن‌ها هم اقدام به کاشت نهال می‌کنند اما این اتفاق پیامد‌های ناگواری را رقم می‌زند.

بزرگ‌ترین مشکل این برون‌سپاری این است که در بسیاری از این پروژه‌ها، نهال‌های غیر بومی کاشته می‌شود. اشکال کاشت نهال‌های غیربومی هم برای کارشناسان و فعالان محیط‌زیستی کاملا مشخص است. برای مثال کاشت کاج همیشه سبز کانادایی باعث می‌شود تا دیگر گونه‌های بومی در آن منطقه رشد نکند. پیامد واضح و مشخص کاشت این نوع درختان هم از بین رفتن گونه‌های بومی و درنهایت اکوسیستم جنگلی ایران است.

مشکل دیگری که این پروژه‌های پیمان‌کاری به همراه دارد این است که تنها کاشت نهال به این شرکت‌ها واگذار می‌شود و پس از آن هیچ سازمان و یا نهادی اقدام به نگه‌داری از این نهال‌های کاشته شده نمی‌کند. طبق آمار، نرخ تبدیل نهال به درخت حدود ۳ درصد است. پس نتیجه کلی این است که فرآیند تبدیل نهال به درخت و ایجاد جنگل اصلا اتفاق نمی‌افتد.

موضوع آخر هم این که جنگل تنها تعداد زیادی درخت نیست و کاشت نهال به تنهایی منجر به ایجاد جنگل نخواهد شد. در تعریف کارشناسی، جنگل جایی است که گونه‌های مختلفی از درختان، گیاهان، جانواران، حشرات و دیگر گونه‌های زیستی وجود داشته باشد. جنگل به نوعی اکوسیستم زادآور مولد است که در آن هر کدام از این ارکان نقش خود را بازی می‌کنند.

اقدامی سبز

گروه مردمی سبزکاران بالان، همان‌طور که پیشتر اشاره شد یکی از سازمان‌های مردم‌نهادی است که با هدف حفظ محیط‌ زیست تشکیل شده است. این سازمان طی ۲ دهه فعالیت خود با مجوز‌هایی که دارد برای نگه‌داری از منابع طبیعی و به خصوص جنگل‌ها تلاش زیادی کرده است. این سازمان در راستای همین اقدامات، از ۲ سال پیش به این نتیجه رسید که پروژه‌های پیمان‌کاری جوابگوی آسیب‌های وارد شده به محیط ‌زیست نیستند و در نتیجه با بررسی الگوهای جهانی پروژه بانی جنگل را راه‌اندازی کرد. در این پروژه، یک ناحیه رویشی‌ را برای کاشت نهال در نظر می‌گیرند و سپس به مدت ۵ سال توسط جامعه محلی همان منطقه از آن نگه‌داری می‌کنند.

این NGO با برگزاری کارگاه‌های مختلف آموزشی، اقدام به آموزش صحیح چاله‌کنی، کاشت، حرص، حصارکشی و سایر فعالیت‌ها می‌کند و در نهایت تمامی این پروسه‌ها را توسط مردم محلی همان مناطق انجام می‌دهد که با ایجاد صرفه اقتصادی برای آن‌ها، به درک بهتر جامعه محلی از ارزش منطقه و اکوسیستم نیز می‌انجامد.

این فرآیند برای ۵ سال اول پروژه در هر منطقه اتفاق می‌افتد و پس از ۵ سال هدف آن است که این سازمان از منطقه خارج شده و منطقه به مدت ۵ سال دیگر قرق محلی شود و مردم همان منطقه کارهای باقی مانده را انجام دهند تا در نهایت نهال به درخت بالغ تبدیل شود.

این پروژه و الگو تا به حال در ایران انجام نشده است. در دنیا هم تنها در ۱۵ نقطه مختلف انجام شده و یک حرکت جدید و در حال گسترش است. پروژه بانی جنگل از ۵ فاز مختلف تشکیل شده که در فاز ابتدایی آن منطقه رویشی لیشک که زیرمجموعه روستای خرارود و سیاهکل است برای انجام پروژه انتخاب شده است.

سبزکاران بالان در پروژه بانی جنگل از حدود ۲ ماه پیش کاشت نهال‌ها را شروع کرده‌اند و این امکان برای تمامی افراد حقیقی و حقوقی وجود دارد که بنابر مسئولیت اجتماعی خود در این پروژه مشارکت داشته باشند.

ردپای کربنی

ردپای کربنی (Carbon Footprint) به میزان کل انتشار گاز گلخانه‌ای ایجاد شده توسط سازمان، رویداد، محصول یا شخص گفته می‌شود. همه ما به نوعی ردپای کربنی از خود به جای می‌گذاریم و کم یا زیاد در آسیب‌رساندن به اکوسیستم طبیعی زمین نقش داریم. استفاده از وسایل نقلیه شخصی، استفاده از کاغذ و محصولات سلولوزی، استفاده از برق و حتی استفاده از اینترنت باعث ایجاد ردپای کربنی از هر فرد می‌شود. چیزی که مشخص است، مقیاس بسیار بزرگ‌تر ردپای کربنی سازمان‌های بزرگ نسبت به افراد حقیقی است. به همین منظور هم بسیاری از این سازمان‌ها در راستای مسئولیت اجتماعی اقدام به کاشت نهال می‌کنند.

دیجی‌کالا، شاید به عنوان بزرگ‌ترین فروشگاه اینترنتی کشور با توجه به ابعاد و گستره فعالیتش از بسته‌بندی محصولات گرفته تا لجستیک و تعداد‍ بازدید اینترنتی که دارد، میزان بسیار زیادی ردپای کربنی از خود به جای گذاشته و این اتفاق روزانه تکرار می‌شود. در همین راستا این شرکت به پروژه بانی جنگل پیوسته و در همکاری که با گروه مردم نهاد سبزکاران بالان داشته اقدام به کاشت هزار و صد نهال (۱۱۰۰) کرده که در دو پروسه ۵ ساله و مجموعا ۱۰ سال قرار است این نهال‌ها به درخت تبدیل شوند. پروژه بانی‌جنگل، نهال‌های مختلفی از جمله افرا، انجیلی، بارانک، بولط، توسکا، شمشاد، گیلاس وحشی، ممرز، ون و دیگر نهال‌هایی که مطابق با اکوسیستم بومی منطقه است را برای علاقه‌مندان آماده کرده است. هزینه هر نهال برای افراد حقیقی برای تشویق به مشارکت ۵۰ هزار تومان در نظر گرفته شده و هزینه هر نهال برای افراد حقوقی نیز ۱۰۰ هزار تومان است.

در پایان گوهر یوسف‌زاده، مدیر پروژه بانی‌جنگل، از سایر بازیگران این بازار هم دعوت می‌کند به این طرح بپیوندند. او در این باره به پیوست گفت:‌ «بسیار پسندیده است اگر شرکت‌ها و فعالان بزرگ اکوسیستم استارت‌آپی کشور مانند اسنپ، تپ‌سی، کافه‌بازار، آپارات، فیلیمو و نماوا، علی‌بابا، دیوار، شیپور و غیره در راستای مسئولیت‌اجتماعی خود و برای تشویق سایر افراد جامعه دست به کار شده و به کاشت نهال با شرایط نگه‌داری تا زمان تبدیل به درخت اقدام کنند. به این امید که بخشی از خسارت‌هایی که به طبیعت وارد کرده‌ایم را جبران کنیم.»