۹ آبان ۱۴۰۳
مروری بر ۲۶ سال اتصال ایران به شبکه جهانی
سفر دادهها
سی سال پیش وقتی از اتصال به دنیا حرف میزدیم منظور ما حداکثر میتوانست تلفن و فکس باشد اما امروز با شنیدن کلمه اتصال، ذهن ما به سمت اینترنت میرود. اتفاقی که در کمتر از سه دهه رخ داده و همه چیز را دگرگون کرده، برای بخشی از دنیا جنبه فنی و حقوقی دارد و برای بخشی دیگر داستانی است با پیروزیها و ناکامیهای فراوان. دوستان و دشمنانی دارد که گاه نادانسته و ناخواسته جایشان عوض میشود و گاه محصول آنچه را دیگران کاشتهاند ناباورانه درو میکنند. در ربع قرنی که از حضور اینترنت در ایران میگذرد نقش آدمها، دانستهها و ندانستههایشان، رقابتها و دوستیهایشان پررنگتر از همه فناوریها و قوانین و بایدها و نبایدهاست. بسیار سفر باید همه چیز از یک سفر آغاز شد. محمود بروجردی، داماد بنیانگذار جمهوری اسلامی، برای یک فرصت مطالعاتی به ایتالیا رفت و در آنجا برای اولین بار با ایمیل و مفهوم شبکه بینالمللی آشنا شد. شبکهای که در آن زمان هنوز اینترنت نبود «بیتنت» بود. او در بازگشت به ایران پیشنهاد اتصال به این شبکه دانشگاهی را به جواد لاریجانی، رئیس مرکز تحقیقات فیزیک نظری، داد و در ادامه، تحقیقات نشان داد کلید ارتباط در اختیار موسسه EARN (بنیاد شبکه پژوهشی اروپا) است. آنچنان که سیاوش شهشهانی، قائممقام مرکز تحقیقات فیزیک نظری، در آن زمان میگوید، در پاییز سال ۱۳۷۱ با امضای لاریجانی مرکز فیزیک نظری از طریق شبکه «ارن» به دانشگاه لینس اتریش وصل و چند ماه بعد (اول ژانویه ۱۹۹۳) برای اولین بار دادههایی از طریق پروتکل NJE بین ایران و اتریش رد و بدل شد. به فاصله کوتاهی از این اتصال، پروتکل TCP/IP به دنیا معرفی شد و ایران نیز یک سال بعد از طریق همان دانشگاه وین به پروتکل جدید وصل شد. در همان زمان ایران تلاش کرد به صورت مستقل به شبکه جهانی متصل شود و به همین...