توقف هوشمندسازی سلامت دیجیتال در ایستگاه الکترونیکی‌سازی

به گزارش پیوست، محمد خوانساری، سرپرست معاونت فناوری‌های دیجیتالی دانشگاه تهران، در پنل «نقش هوشمندسازی در سیستم‌های سلامت» به تأخیر زمانی کشور در بهره‌برداری از فناوری‌های حوزه سلامت و دیجیتالی‌کردن این بخش پرداخت. او با اشاره به روند طی‌شده گفت که سلامت دیجیتال با وجود پیشرفت‌هایی که داشته، همچنان با نتیجه مطلوب فاصله دارد.

نظام پرداخت؛ گلوگاه توسعه سلامت دیجیتال

خوانساری چالش‌های مربوط به نظام پرداخت و بیمه را از مشکلات اساسی توسعه سلامت دیجیتال عنوان کرد و افزود: اگر نظام بیمه ارتقا پیدا نکند، عامل پیشرانی برای توسعه سلامت دیجیتال نخواهیم داشت.

در ادامه این پنل، محمدهادی زاهدی، رئیس انجمن ملی هوش مصنوعی ایران، بر نقش و اهمیت بخش خصوصی در پیشبرد برنامه سلامت دیجیتال کشور تأکید کرد. به گفته او، بخش خصوصی باید در فرآیند تنظیم‌گری این حوزه حضور فعال داشته باشد. زاهدی افزود که مسائل مربوط به حریم خصوصی و امنیت داده از جمله موضوعاتی است که همواره در خصوص فعالیت بخش خصوصی در سلامت دیجیتال مطرح می‌شود.

او در این‌باره گفت: هرجا نمی‌خواهیم کاری کنیم، بحث حریم خصوصی و امنیت را مطرح می‌کنیم. همه جای دنیا با این موضوعات روبه‌رو هستند اما برای آن راهکار دارند.

هوشمندسازی با فرآیند سنتی محقق نمی‌شود

رئیس انجمن ملی هوش مصنوعی ایران با انتقاد از شیوه اجرای سلامت الکترونیکی، جهت‌دهی به مقالات و پژوهش‌ها را از اقدامات اثرگذار در این حوزه دانست. به گفته او، هوشمندسازی همچنان به‌صورت سنتی انجام می‌شود و فرآیندها تغییر نکرده‌اند و تنها شکل ظاهری آن‌ها الکترونیکی شده است. زاهدی تأکید کرد که مفهوم هوشمندسازی به الکترونیکی‌کردن چند فرآیند محدود نمی‌شود و در برخی موارد نیازمند بازطراحی و تغییر فرآیندهاست.

زاهدی در ادامه با اشاره به وضعیت پژوهش‌ها در کشور گفت: در ایران بیش از ۱۱ هزار پایان‌نامه و رساله در حوزه داده، یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی منتشر شده است، اما چه تعداد از آن‌ها توانسته‌اند مشکلی از این حوزه را حل کنند؟

او توضیح داد که مقالات و پژوهش‌ها باید جهت‌دهی شوند و یکی از مشکلات اساسی، نبود کارگزار میان دانشگاه، صنعت و حاکمیت است. به گفته او، ایجاد مراکز انتقال فناوری در دانشگاه‌ها برای هدایت پژوهش‌ها یک ضرورت محسوب می‌شود.

بخش خصوصی در موضع قربانی نیست

مهدی خدادادی، رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال نصر تهران، در این پنل اعلام کرد که بخش خصوصی طی شش سال گذشته اقدامات قابل توجهی انجام داده است. او تأکید کرد: بخش خصوصی اصلاً در موضع قربانی نیست و با مستندات، کارهای تحقیقی و از مسیرهای قانونی و حقوقی پیش می‌رود.

خدادادی با اشاره به چالش‌های این مسیر افزود: تمام توفیقی که در این چند سال به دست آورده‌ایم این بوده که جلوی بدبخت‌تر شدن بخش خصوصی را بگیریم.

رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال نصر تهران با استناد به آمارهای جهانی گفت ایجاد بازار سلامت دیجیتال مستلزم وجود سه مولفه قانون‌گذاری، زیرساخت و تجربه دریافت‌کنندگان خدمت است که دو مولفه نخست با سهم ۷۰ درصدی در حوزه اقدامات دولت قرار دارد.

او همچنین به چالش داده در کشور اشاره کرد و گفت: استفاده از هوش مصنوعی بدون دیتا معنا ندارد، اما مسأله داده در کشور هنوز تعیین تکلیف نشده و به‌دلیل اهمیت آن، به اهرم امنیتی‌سازی تبدیل شده که کار بخش خصوصی را دشوار کرده است. به گفته خدادادی، تصمیم‌گیری درباره ساماندهی داده و تعیین متولی آن باید هرچه سریع‌تر انجام شود تا امکان شخصی‌سازی خدمات برای کاربران فراهم شود.

هنوز درگیر کدینگ واحد هستیم

در ادامه، عبدالکریم مباشر جنت، مدیر مرکز آمار و فناوری اطلاعات سازمان نظام پزشکی، اعلام کرد که طی سه سال گذشته اقداماتی در زمینه هوشمندسازی سلامت انجام شده و نسخه‌نویسی الکترونیکی با وجود چالش‌ها و ایرادات، گام مهمی در این مسیر محسوب می‌شود.

او از نبود کدینگ یکسان میان دستگاه‌ها و ارکان مختلف حوزه سلامت انتقاد کرد و گفت: ما نمی‌توانیم تیزی قانون را عملیاتی کنیم و یکی از چالش‌ها حضور مجریان کنار میز سیاست‌گذاری است؛ مانند حضور بیمه‌ها که در تصمیمات اثرگذارند.

مباشر جنت با تأکید بر اینکه نه مردم و نه جامعه پزشکی هنوز بهره‌مندی واقعی از سلامت دیجیتال را تجربه نکرده‌اند، آمار ۹۹ درصدی نسخه‌نویسی الکترونیکی را نادرست دانست. او گفت ارائه خدمات سلامت دیجیتال باید متناسب با ساختار نظام پزشکی طراحی شود.

او افزود: ما هوشمندسازی سلامت را عملاً حس نکرده‌ایم و در برخی موارد حتی عقب‌گرد داشته‌ایم. تضاد منافع بسیار پررنگ است و هر دوره با کشمکش بازیگران بزرگ مواجه هستیم.

مدیر مرکز آمار و فناوری اطلاعات سازمان نظام پزشکی با اشاره به نقش بیمه‌ها در کندی توسعه سلامت دیجیتال گفت: بیمه‌ها داده‌ها را ملک شخصی خود می‌دانند. بخش خصوصی کجاست؟ آیا پیاده‌سازی نظام سلامت دیجیتال آن‌قدر سخت است که از برنامه توسعه سوم تاکنون محقق نشده؟

او همچنین با اشاره به عضویت حدود ۴۰۰ هزار نفر در سازمان نظام پزشکی گفت که در هیچ‌یک از برنامه‌های سلامت دیجیتال، نظر اعضا شنیده و لحاظ نشده است.

شکاف بین توان علمی و اجرا

در بخش پایانی این پنل، محمدهادی بکائی، رئیس مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی، با اشاره به رتبه‌های علمی بالای دانشگاه‌های کشور در حوزه علوم و فناوری گفت: با وجود این جایگاه‌ها، در مرحله عملیاتی با چالش‌های جدی مواجه هستیم.

او این پرسش را مطرح کرد که ریشه این مشکل در کدام بخش است؛ حاکمیت، دانشگاه یا صنعت؟ بکائی افزود که تمرکز پژوهشگاه‌ها بیشتر بر استانداردسازی و هوشمندسازی است و تعریف پژوهش‌های مسأله‌محور و بنچ‌مارک‌ها در حال انجام است. به گفته او، چالش‌های مرتبط با ارزیابی سلامت نیز از دیگر مشکلات اساسی این حوزه محسوب می‌شود.