مرکز پژوهش‌ها اعلام کرد: ۳.۲ همت سرمایه جسورانه به اکوسیستم نوآوری تزریق شده است

به گزارش پیوست؛  انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایران بیش از سه هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در سال ۱۴۰۲ توسط ۱۵۱ عضو این انجمن شامل صندوق‌های پژوهش‌ و فناوری، صندوق‌های جسورانه شرکتی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه بورسی، شرکت‌های تسهیلگری و شتاب‌دهی نوآوری و شرکت‌های تامین مالی صورت گرفته است. مطابق گزارش مرکز پژوهش‌ها به طور میانگین مبلغ هر سرمایه‌گذاری مستقیم به ارزش ۴.۵ میلیارد تومان بوده است.

با نگاه به رشد سرمایه‌گذاری جسورانه در کشور می‌توان انتظار داشت که شرکت‌های بزرگ با تجربه بیشتر و دانش کافی وارد این عرصه شوند. ورود شرکت‌های بزرگ به‌دلیل منابع مالی و غیرمالی آنها می‌تواند ضمن افزایش مبالغ قراردادهای سرمایه‌گذاری جسورانه در کشور، کیفیت این سرمایه‌گذاری را به‌دلیل اتصال به بازار و صنعت ارتقای محسوسی بخشد. طبق آخرین اطلاعات دریافتی از انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایران و رسمیو، نزدیک به ۷۵ شرکت و نیز صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی در سطح کشور فعالیت می‌کنند.

چالش‌های اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان گریبان‌گیر شرکت‌ها است

طبق این گزارش؛ از جمله چالش‌ها و موانع توسعه سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی در کشور از منظر شرکت‌های بزرگ،ناتوانی در حفظ نیروی انسانی توسعه‌یافته، ارزش‌گذاری، ترجیح حفظ کنترل و رقابت با واحد‌ تحقیق و توسعه در شرکت است. اما شرکت‌ها یا واحدهای نوپا با دیگر مشکلات ترس از دست دادن حقوق مالکیت فکری و تمایل به حفظ استقلال مواجه هستند ولی در هر صورت هر دو دسته از این شرکت‌ها از منظر زیرساخت‌های قانونی و مقرراتی با چالش‌هایی مانند نبود ساختارهای حمایت از مالکیت حقوقی سرمایه‌گذاری فراتر از قرارداد و چالش‌های اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان در موضوع سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی رو برو هستند.

چالش‌های شناسایی شده در پژوهش‌ها دو نقطه ضعف دارند: اول اینکه ریشه چالش‌ها را شناسایی نکرده‌اند؛ یعنی به طور دقیق علت بروز معلول‌های تبیین شده بیان نشده است و دوم اینکه متمرکز روی موضوع سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی به‌طور ویژه از منظر نوآوری باز در شرکت‌های بزرگ نیستند و بیشتر تأمین مالی واحدهای نوپا را مدنظر قرار داده‌اند. همچنین به‌دلیل نقص در شناخت سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی، زوایای منحصربه‌فرد اینگونه سرمایه‌گذاری در این پژوهش‌ها پنهان مانده است؛ لذا در پژوهش پیشرو با هدف رفع این ایرادات، تمرکز اصلی بر شناخت چالش‌های سرمایه‌گذاری شرکتی در کشور از منظر کنشگران اصلی آن است.

مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد کرده است، برای مقابله این چالش‌ها، شرکت‌های بزرگ ظرفیت سرمایه‌گذاری جسورانه را فعال و شرکت‌های نوپا ظرفیت جذب منابع جسورانه را  تقویت کنند. همچنین توسعه بسترهای سرمایه‌گذاری جسورانه در حاکمیت نیز از جمله پیشنهاد‌هایی است که موجب ایجاد ساختار قضایی ویژه برای حل اختلافات و ایجاد سازوکار تسهیل عرضه اولیه واحد‌های نوپا در بورس می‌شود.

واحد نوپا از زمان شکل‌گیری ایده و توسعه آن تا شکل‌دهی به یک بازار جدید، نیاز به مراحل مختلف جذب سرمایه و دریافت حمایت و هدایت دارد. مجموعه‌ها و مراکز متنوع خصوصی و دولتی این حمایت‌ها را در اختیار واحد نوپا قرار می‌دهند. واحد نوپا نیز براساس نیاز و چشم‌انداز خود با این مراکز وارد همکاری می‌شوند. شناسایی و پیش‌بینی مراحل رشد و پیش‌نیازهای هر مرحله، چالشی جدی برای واحدهای نوپاست. به این معنا که در هر مرحله از رشد واحد نوپا کدام یک از ابزارهای رشد مانند سرمایه، هدایت‌گری، بازاریابی و… مورد نیاز است و باید چگونه تأمین شود.

در این سال‌ها به طور میانگین سرمایه‌گذرای در هر قرارداد بین شرکت‌ بزرگ و واحدهای نوپا نیز افزایش یافته است. به طوری که در سال ۲۰۲۱ این میانگین به حدود ۳۶ میلیون دلار رسیده است. این در حالی است که میانگین سرمایه‌گذاری جسورانه (VC) در همین سال، ۲۵ میلیون دلار بود. این موضوع خود نشان‌دهنده روند موجود جهان در خصوص توجه بیشتر به ابزار CVC برای جذب نوآوری و ظرفیت بالای شرکت‌های بزرگ در تامین مالی واحدهای نوپا به نسبت VCهای سنتی است. در مجموع صندوق‌های سرمایه‌گذار جسورانه شرکتی در سال ۲۰۲۱ به میران ۱۶۹.۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند که ۱۰ درصد از قراردادها و ۶۲ درصد از تامین مالی‌ها به صندوق Mega_Round اختصاص دارد و ۸۶.۹ میلیارد دلار از این تامین مالی‌ها در ایالات متحده آمریکا اتفاق افتاده است.

تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی از جمله شاخص‌های دیگری است که نشان‌ می‌دهد روند جهانی این صنعت رو به رشد است.