اوراق توسعه فناوری تا بانک نوآوری؛ دانش‌بنیان‌ها وارد مسیرهای جدید تامین مالی می‌شوند

به گزارش پیوست، حسین افشین، معاون علمی رئیس‌جمهور در رویداد جایزه ملی تأمین مالی فناوری و نوآوری به اهمیت تامین مالی برای مقیاس‌پذیری استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهای حوزه اقتصاد دیجیتال اشاره کرد و گفت: رشد و توسعه اقتصاد کشور بدون ایجاد زیرساخت‌های مناسب تأمین مالی ممکن نیست. در ابتدای سال موفق شدیم حدود ۲۰ همت مجوز انتشار اوراق دریافت کنیم. این اوراق سود پایینی دارد و به خوبی توانسته تنوع جدیدی در ابزارهای تأمین مالی ایجاد می‌کند.

او ادامه داد: انتشار اولیه با محوریت بانک رفاه آغاز شده و مذاکرات با پنج بانک دیگر نیز در حال نهایی شدن است تا با کمک صندوق نوآوری و شکوفایی بتوانیم تأمین مالی گسترده‌تر و مؤثرتری برای اکوسیستم نوآوری کشور فراهم کنیم.

طبق گفته افشین شرکت‌های دانش‌بنیان حالا به بلوغ قابل توجهی رسیده‌اند و برای رشد و توسعه بیشتر، نیازمند تأمین مالی‌های بزرگ هستند. او گفت: هنوز تصور می‌کنند با یک یا دو میلیارد تومان می‌توان نیاز مالی یک شرکت دانش‌بنیان را برطرف کرد، در حالی که امروز برای رسیدن به محصولات پیشرفته و رقابت در سطوح بالاتر، باید به سمت تأمین مالی‌های چند صد میلیاردی یا چند همتی برویم.

بر اساس گفته‌های افشین، اساس بقا، رقابت و پیشرفت هر کشوری داشتن زیرساخت تأمین مالی مناسب است و تا زمانی که این زیرساخت شکل نگیرد، پیشرفت واقعی اتفاق نمی‌افتد.

افشین یکی از مأموریت‌های مهم رویدادها و همایش‌هایی همچون جایزه تامین مالی را همین دانست که ذهنیت سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران را نسبت به نیازهای واقعی اکوسیستم نوآوری تغییر دهد. او در این باره توضیح داد: روش‌های سنتی تأمین مالی مثل گسترش صندوق‌های خطرپذیر، توسعه صندوق‌های پژوهش و فناوری یا مشوق‌های مالیاتی (مثل معافیت‌ها و اعتبار مالیاتی) لازمند، اما دیگر کافی نیستند. در گذشته، نگاه ما به شرکت‌های دانش‌بنیان این بود که فعالیت‌های آزمایشگاهی را به مرحله تجاری‌سازی برسانیم. بنابراین مدل تأمین مالی‌ ما هم محدود به همین مرحله اولیه بود؛ یعنی تأمین مالی برای تبدیل یک ایده یا فناوری آزمایشگاهی به محصول قابل عرضه در بازار، اما امروز این مدل دیگر پاسخگو نیست.

او افزود: از زمانی که وارد معاونت علمی شدیم، تصمیم گرفتیم تأمین مالی را به یکی از اولویت‌های اصلی تبدیل کنیم. پیش از این، دفتری غیر‌فعال در این زمینه وجود داشت که آن را به مرکز تأمین مالی فناوری تبدیل کردیم و سعی کردیم الگوهای موفق جهانی را در ایران نیز تجربه کنیم؛ نتایج اولیه هم امیدوارکننده بود.

در سالی که با عنوان «سال سرمایه‌گذاری در تولید» نام‌گذاری شد، به معاونت علمی اجازه داده شد تا سازوکاری برای انتشار اوراق توسعه فناوری طراحی کند. این اوراق می‌تواند از منابع داخلی بانک‌ها یا از سرمایه‌های مردمی تأمین شود و هر دو مسیر مجوز گرفته‌اند.

هم‌افزایی بین بازیگران اکوسیستم لازمه توسعه است

اصغر نوراله‌زاده، رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی هم با تأکید بر لزوم هم‌افزایی میان بازیگران بزرگ و کوچک اکوسیستم نوآوری گفت: باید زمینه مشارکت شرکت‌های پیشرو با شرکت‌های کوچک‌تر را فراهم کنیم تا زنجیره تأمین و نوآوری در کشور تقویت شود.

او افزود: «در کنار اهداف فناورانه، اهداف مالی نیز برای ما اهمیت دارد. در ایالات متحده حدود ۵۰ درصد از سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی (CVC) انجام می‌شود و تنها ۳۰ درصد از طریق صندوق‌های مستقل VC تأمین می‌گردد. بنابراین لازم است ما نیز توجه ویژه‌ای به گسترش CVCها داشته باشیم.

نوراله‌زاده با اشاره به نقش دولت و نهادهای تنظیم‌گر گفت: ضروری است رگولاتور در مسیر تأمین مالی فناوری‌های نوین نقش تسهیل‌گر ایفا کند، نه محدودکننده. به‌جای اعمال سیاست‌های بازدارنده، باید چارچوب‌های حمایتی و شفاف برای فعالان این حوزه طراحی شود.

او همچنین از برنامه صندوق نوآوری برای گسترش حضور در بازار سرمایه خبر داد و گفت: در همکاری با بورس، قصد داریم نقش ناشر ابزارهای مالی جدید را بر عهده بگیریم و از طریق مداخله حداقلی و مشارکت حداکثری در ابزارسازی، مسیر رشد سرمایه‌گذاری در فناوری را هموار کنیم.

به گفته او، یکی از طرح‌های در دست اجرا نیز راه‌اندازی بانک نوآوری است که با همکاری فعالان نظام بانکی و اکوسیستم نوآوری پیش خواهد رفت.