اقتصاد دیجیتال در ساعت اداری؛ محدودیت ساعت برای پلتفرم‌های طلا خروج از مدار شفافیت است

شنبه، دوازدهم مهرماه بود که رضا الفت‌نسب، رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، در توییتی در شبکه اجتماعی ایکس با انتقاد از بانک مرکزی، نسبت به ضوابط پیشنهادی بانک مرکزی برای تعیین ساعت فعالیت پلتفرم‌های خرید و فروش طلا واکنش نشان داد. الفت نسب در این باره نوشته بود: «بانک مرکزی در ضوابط پیشنهادی غیرقانونی‌اش آورده که پلتفرم‌های طلا باید «ساعت کاری» داشته باشند این یعنی تا ۴ بعدازظهر شفافیت، بعد همه سراغ کانال های تلگرامی بروند.»

این در حالی است که ماهیت اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیکی ماهیتی شبانه‌روزی و معروف به بازارهای ۷ در ۲۴ است که هفت روز هفته ۲۴ ساعته به کاربران خود سرویس می‌دهند.

میلی: ۶۰ درصد از معاملات اپلیکیشن‌ها در ساعات غیرکاری انجام شده است

مدیرعامل میلی مصطفی اکرمی راجع به محدودیت زمان خرید و فروش طلا به پیوست می‌گوید: ایده محدود کردن ساعت کار فعالیت پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین طلا، در اجرا به حذف بازار شفاف، رسمی و قانونی به نفع بازار زیرزمینی، پنهان و غیرقانونی منجر می‌شود.

از نظر او، بازار طلای ایران از گذشته به شکلی سنتی اداره می‌شد و محدودیت‌های خاص بازارهای سنتی را داشته است. از نیاز به خرید حضوری تا دشواری‌های دولت در نظارت بر این بازار، رصد تراکنش‌ها، نرخ خرید و فروش طلا و عدد نهایی در نظر گرفته شده برای کارمزد نیز همواره در بازار سنتی طلا محل بحث و گمانه‌زنی بوده است.در واقع  آنچه که در سال‌های اخیر از سوی ما رقم خورده، نه ایجاد یک بازار جدید یا بر هم زدن نظم اقتصادی که استفاده از فناوری‌های نوین و ارائه مزیت‌‌های مدنظر کاربران بوده است.

مدیرعامل میلی فراهم شدن امکان خرید و فروش ۲۴ ساعته طلا را یکی از مزیت‌های مهم پلتفرم‌های آنلاین می‌داند و می‌گوید:‌ بازار سنتی طلا تا پیش از این تنها در روزهای کاری و برای چند ساعت امکان معامله را فراهم می‌کرد اما در پلتفرم‌ها این محدودیت مهم کنار زده شده است.

او ادامه می‌دهد: تا پیش از این مردم برای حضور در بازار یا باید برای چند ساعت برنامه ریزی می‌کردند یا به سمت بازارهای غیررسمی و پنهان می‌رفتند اما پلتفرم‌های طلا با ارائه قیمت شفاف که برای همه در دسترس هستند شرایطی فراهم کردند که مردم بتوانند در هر زمانی برای خرید و فروش اقدام کنند. در میلی آمارهای رسمی ما می‌گویند که بیش از ۶۰ درصد از معاملات در اپلیکیشن در ساعات غیرکاری انجام شده که نشان دهنده اقبال کاربران به این حوزه است.

طبق گفته اکرمی حضور پلتفرم‌ها به شفافیت و قانون‌مند شدن بازار کمک کرده و دست نهاد ناظر برای رصد اقتصادی و جلوگیری از  تخلفات را باز کرده است. او در این باره اضافه می‌کند:  پیشنهاد محدود کردن ساعت فعالیت پلتفرم‌ها، نه تنها به اقتصاد ایران و شفافیت در بازار مهم طلا کمکی نمی‌کند که در عمل منجر به پا گرفتن دوباره بازار غیرشفاف و غیرقابل ارزیابی منجر می‌شود، زیرا تقاضا برای خرید و فروش در ساعات غیر کاری همچنان وجود خواهد داشت و با نبود عرصه شفاف، این فضای غیرشفاف خواهد بود که بار دیگر اوج می‌گیرد.

طلاین: استدلال بانک مرکزی منطقی نیست

محسن ابوالفتحی، مدیرعامل پلتفرم طلاین هم در در واکنش به طرح بانک مرکزی برای تعیین ساعت کاری پلتفرم‌های آنلاین طلا اضافه می‌کند: مشکل اصلی اینجاست که اگر خرید و فروش را به ساعت اداری محدود کنیم، کاربران بعد از آن ساعت به بازارهای زیرزمینی می‌روند. امروز مشتریان آگاه‌اند و می‌دانند می‌توانند در هر ساعت از شبانه‌روز معامله کنند. اگر این امکان را از آن‌ها بگیریم، طبیعی است که بدانند تصمیم از سمت ما نیست بلکه از سوی بانک مرکزی اعمال شده است. این رویکرد حتی می‌تواند برای خود حاکمیت هم مسئله‌ساز شود.

ابوالفتحی در ادامه با اشاره به استدلال بانک مرکزی مبنی بر تأثیر معاملات شبانه طلا بر نرخ ارز هم تشریح می‌کند: واقعاً عجیب است که تصور شود فعالیت پلتفرم‌هایی در مقیاس ما می‌تواند روی قیمت ارز تأثیر بگذارد، در حالی که بازارهای سنتی، یا معاملات پشت‌خطی چند صد برابر ما حجم معامله دارند و بعضاً تعیین‌کننده قیمت هم هستند. این ادعا که پلتفرم‌های طلا عامل افزایش نرخ ارز در شب هستند، منطقی و مبتنی بر واقعیت بازار نیست.

طلاسی: اینستاگرام، تلگرام جای پلتفرم‌های فروش طلا را می‌گیرند

مهدی فدایی مدیرعامل طلاسی هم با تایید این نکات می‌گوید: منطق بانک مرکزی این است که نرخ فروش طلا برای شب وجود ندارد در صورتی که این برداشت اشتباه است. ساختار طلای ایران رو به رشد است و تامین کننده‌ها نیز خود را با نیازهای بازار هماهنگ کرده و ارتقا داده‌اند.

او اضافه می‌کند: من به عنوان پلتفرم طلا از تامین کنندگانی خرید می‌کنم که در هر ساعت شبانه‌روز امکان خرید و فروش طلا دارند چون آنها هم متوجه این نکته شده‌اند که حالا نیاز بازار بازاری بدون محدودیت است. اصلا برای بازار آنلاین طلا تعطیلی معنا ندارد، اما متاسفانه بانک مرکزی در گذشته گیر کرده است.

فدایی ادامه می‌دهد: حالا تامین کنندگان خودشان پلتفرم و سایت دارند. ما B2B فعالیت می‌کنیم. مضاف بر اینکه نرخ طلا بر اساس انس است و انس واحدی جهانی و نرخی شبانه‌روزی دارد. ما خود را با بازارهای جهانی تطبیق می‌دهیم، بازار طلای ایران هم از بازارهای جهانی جدا نیست. مثل همیشه ما پلتفرم‌ها را قربانی می‌کنند. مگر نه اینکه حتی طلا فروش‌ها هم در عمل بدون محدودیت در حال فروش طلا هستند. اصلا مگر می‌شود پلتفرم آنلاین را به ساعت محدود کرد.

او می‌گوید: مگر نه اینکه شفاف‌ترین بازار طلا را پلتفرم‌های آنلاین ایجاد کرده‌اند و اگر هیچ منطقی در این زمینه یاری‌امان نکند و این ضوابط تصویب شود باید با صراحت بگویم راه شفافیت بسته می‌شود و اینستاگرام و تلگرام و بازارهای غیر شفاف جای ما را می‌گیرند. امیدواریم بانک مرکزی ما را هم در تصمیم‌گیری‌ها در نظر بگیرد و متوجه این موضوع باشد که ما می‌توانیم باری از دوش اقتصاد دیجیتال کشور برداریم و ما را در این زمینه همراه خود بداند.

گلدیکا: پلتفرم‌های آنلاین طلا با هوش مصنوعی بازار را پیش‌بینی می‌کنند

علیرضا عیوضی مدیرعامل گلدیکا هم در توضیح این موضوع به پیوست می گوید: از ضوابطی که با همکاری اتاق اصناف و اتحادیه تهیه شده بود و پنجاه روزی که ماه‌‌ها از آن گذشته خبری نیست و حالا حرف از ضوابطی می‌زنند که عملا، اجرای آن غیر ممکن است و اگر اجرا شود نابودی کسب و کارهای حوزه آنلاین طلا امری بدیهی است.

او اضافه می‌کند: متاسفانه وزارت صمت که باید پیگیر مشکلات کسب و کارهای ما باشد سکوت کرده و توجهی به رفتارهای اشتباه بانک مرکزی در قبال ما ندارد. مضاف بر اینکه نرخ طلا ترکیبی از نرخ انس و تتر(دلار) است و با همان اتفاقات می‌توان نرخ طلا را تخمین زد و از سوی دیگر ما پلتفرم‌های آنلاین با هوش مصنوعی و عرضه و تقاضا بهترین و درست‌ترین نرخ‌ها را پیش‌بینی می‌کنیم. اصلا این بازار مختص افرادی است که با این ریسک‌ها آشنایی دارند.

عیوضی ادامه می‌دهد: منطقی که بانک مرکزی برای محدودیت ساعت پلتفرم‌های طلای آنلاین ایجاد کرده بیشتر شبیه مانع‌تراشی و بهانه است تا دلایلی که پشتوانه منطقی داشته باشد و مشکل کوتاهی وزارت صمت در رابطه با رسیدگی به مشکلات ماست. موضوعی که امیدواریم وزارت صمت به آن توجه کند.