دشواری دسترسی به داده‌ها، مانع اصلی توسعه پلتفرم‌های سلامت دیجیتال است

به گزارش پیوست، پنل «سلامت و فناوری، از سبک زندگی تا درمان» در روز دوم بیست‌وهشتمین نمایشگاه الکامپ برگزار شد.

فعالان حوزه سلامت دیجیتال نبود دسترسی به داده‌های سلامت را یکی از موانع اصلی برای توسعه کسب‌وکارشان معرفی می‌کنند. آنها معتقدند رگولاتوری این حوزه با حساسیت بسیار بالایی نسبت به داده‌های سلامت رفتار می‌کند. از نظر آنها ایجاد نظام اپراتوری سلامت، راه‌حلی برای دسترسی امن پلتفرم‌ها به داده‌های سلامت نیست. راه‌حلی که به گفته فعالان سلامت دیجیتال، هیچ نمونه موفق خارجی از آن وجود ندارد و عملا سازوکار شفافی نیز ندارد.

در این نشست مهدی یوسف‌زاده رئیس مرکز فناوری اطلاعات وزارت رفاه در ادامه رویکرد سازمان تامین اجتماعی نسبت به تحول دیجیتال در این سازمان را مثبت معرفی و بیان کرد که حاکمیت و رگولاتوری خود به دنبال تحول دیجیتال هست.

باید داده‌های برای دسترسی بخش خصوصی آماده شوند

یوسف‌زاده با اشاره به این موضوع که تمام نهادهای دولتی بر اساس برنامه هفتم مکلف به ایجاد تحول دیجیتال هستند عنوان کرد: «باید بدانیم اکنون در چه نقطه‌ای هستیم. ذهنیت این است که بحث تحول دیجیتال در سمت استارت‌آپ‌هاست اما آیا فضا باز شده است؟ باید این را بدانیم که در نقطه‌ای هستیم که در توسعه زیرساخت‌های تحول دیجیتال در وزارت بهداشت با بیست سال تاخیر روبه‌رو هستیم.»

او در ادامه عنوان می‌کند: «قبل از قانون برنامه چهارم درباره توسعه زیرساخت‌های این حوزه صحبت شد اما بعد از گذشت حدود بیست سال هنوز تکلیف این موضوع مشخص نیست. برای حرکت تحول دیجیتال به سمت بخش خصوصی باید سازمان‌ها زیرساخت‌های خود را به‌گونه‌ای شکل داده باشند که برای بخش خصوصی قابل استفاده باشد. سازمان تامین اجتماعی بخشی از زیرساخت‌ها را از سال ۱۳۹۷ توسعه داده است اما برای این که بتواند بعد از توسعه زیرساخت، داده‌ها را در اختیار بخش خصوصی قرار دهد نیازمند قوانین داخلی و خارجی است.»

مشکل امنیت داده‌های سلامت در دنیا حل شده است

آرش برجی‌خانی، مدیرعامل زینوم لانجویتی، پلتفرم فعال در حوزه سلامت دیجیتال، تدوین سندها و برنامه‌های توسعه و تحول دیجیتال را کاربردی ندانست. به گفته او محتوای این اسناد مفید هستند اما مساله چالش‌برانگیز درباره اسناد تحول دیجیتال روش اجرای آنهاست.

او در این راستا توضیح می‌دهد: «اکنون صد درصد پلتفرم‌های سلامت از سامانه نسخه الکترونیک استفاده می‌کنند اما این سامانه اختلال دارد که در نهایت اعتماد پزشکان را نسبت به پلتفرم خدشه‌دار می‌کند.»

او در ادامه، دسترسی نداشتن این پلتفرم به داده‌های سلامت را یک چالش اصلی معرفی کرد. به گفته او زینوم مبتنی بر داده فعالیت می‌کند و برای مثال دریافت اطلاعات سلامت از آزمایشگاه‌های خون می‌تواند به این پلتفرم در ارائه خدمات پیشگیری از پیری کمک موثری کند.

برجی زاده در ادامه می‌گوید: «امکان دسترسی امن به داده‌های تمیز با راهکارهای مختلفی امکان‌پذیرست اما نظام سلامت کشور ما نسبت به سایر نظام‌های سلامت در دنیا خیلی کند عمل می‌کند.»

او همچنین یکی از دلایل دسترسی نداشتن بخش خصوصی به داده‌های سلامت را تضاد منافع بخش دولتی با بخش خصوصی دانست.

تدوین اسناد راهبردی تحول دیجیتال از اساس بی‌مورد است

ایمان کریمی مدیرعامل ای‌آی‌مدیک در ادامه این نشست عنوان کرد که اساسا تدوین اسناد راهبردی تحول دیجیتال بی‌مورد است زیرا این اسناد نه تنها کاری از پیش نمی‌برند بلکه فرآیندها را کندتر هم می‌کنند.

او در ادامه درباره دسترسی نداشتن پلتفرم‌های سلامت دیجیتال به داده‌های سلامت گفت: «منطق حفاظت از داده‌ها به عنوان دغدغه رگولاتوری قابل درک است اما حساسیت‌ها به اندازه‌ای است که حتی نمی‌توانیم کاری را در حوزه سلامت دیجیتال شروع کنیم.»

به گفته او نوشتن اسناد تحول دیجیتال مانند نوشتن صورت مساله است و نتیجه آن چیزی جز عقب‌ماندگی نخواهد بود. به اعتقاد کریمی اگر شرایط به صورت امروز پیش رود دچار عقب‌ماندگی خواهیم داشت. به گفته کریمی می‌توان از هوش مصنوعی برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها استفاده کرد اما متاسفانه به دلیل حساسیت بالایی که درباره داده‌های سلامت وجود دارد اکنون چنین چیزی امکان‌پذیر نیست.

به گفته کریمی و برجی‌زاده مساله دسترسی به داده‌های سلامت موضوع حل شده‌ای است، اما یوسف‌زاده در ادامه با رد این مساله عنوان می‌کند: «وقتی بحث امضای الکترونیک مطرح شد، در جایی گفته نشد که بخش خصوصی در این حوزه فعالیتی انجام دهد. در حوزه سلامت و درمان رگولاتوری کاملا با دولت است و خود سرویس‌دهنده هم دولت است.»

او در ادامه نتیجه‌گیری کرد که نظام رگولاتوری سلامت یک نیازمندی است و اکنون نیز این نظام در حال تدوین است و به زودی اجرایی هم می‌شود.

او درباره نظام اپراتوری سلامت می‌گوید: «وقتی اپراتوری سلامت ایجاد می‌شود، اپراتور خدمات را با کمک شرکت‌ها به کاربر نهایی ارائه می‌کند. چنین فرآیندی توسعه زیست‌بوم را رقم می‌زند.»

به گفته او آئین‌‌نامه اجرایی برنامه هفتم که نظام رگولاتوری سلامت بر پایه آن نوشته می‌شود مساله محرمانگی را در نظر می‌گیرد. به گفته او هدف سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار و رفاه و تعاون این است که سرویس‌های سلامت با اپراتورهای سلامت در اختیار پلتفرم‌ها قرار بگیرد. او مهم‌ترین هدف تامین اجتماعی را در راستای تحول دیجیتال، تامین نظام اپراتوری سلامت دیجیتال برای ارائه زیرساخت‌های لازم به پلتفرم‌ها معرفی کرد.

چارچوبی برای بخش خصوصی مشخص نشده است

برجی‌زاده در جواب یوسف‌زاده عنوان می‌کند که تا کنون هیچ قاعده و چارچوبی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های بخش خصوصی به پلتفرم‌ها در راستای داده‌های سلامت اعلام نشده است. او در ادامه خود سامانه‌های دولتی را محل ناامنی برای داده‌های سلامت معرفی کرد و دلیل آن را هک چندباره این سامانه‌ها دانست. به گفته او چیزی شبیه نظام اپراتور سلامت در جهان وجود ندارد و سازوکار چنین فرآیندی اصلا شفاف نیست.

کریمی نیز در ادامه عنوان کرد که دولت هرزمان نخواهد کاری را پیش برد مساله امنیت داده را مطرح می‌کند در حالی که برای دسترسی امن به داده‌ها عملا راهکارهای امتحان شده جهانی وجود ندارد. این درحالی است که یوسف‌زاده در واکنش به صحبت‌های کریمی عنوان کرد که پیوستن به نظام اپراتوری سلامت مختص پلتفرم‌هایی است که به زیرساخت‌های ارائه خدمات نیاز دارند و اگر پلتفرمی نیاز به دسترسی ندارد پیوستن به نظام اپراتوری سلامت اصلا اجباری نیست.

کریمی در آخر در پاسخ به این سوال که چگونه کسب‌وکار مبتنی بر هوش مصنوعی او با چالش‌های دسترسی به داده می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد عنوان کرد که دسترسی به داده‌ها به عنوان پلتفرم و شرکت کار سختی است اما اگر به عنوان فرد پژوهشگر اقدام شود، دسترسی به داده‌های سلامت سهولت بیشتری خواهد داشت. از این جهت نیز آلدمیک برای دسترسی به داده‌های سلامت مورد نیاز خود وارد پروژه‌های علمی با پزشکان می‌شود.