نشست عمومی سازمان ملل برای بررسی هوش مصنوعی و آغاز به کار مجمع حاکمیت AI

به گزارش پیوست، هشدار کارشناسان نسبت به خطرات این فناوری از جمله تهدید‌هایی مهمی برای جامعه جهانی از جمله همه‌گیری‌های مهندسی‌شده، افزایش چشمگیر اطلاعات نادرست و تحریف شده و حتی سناریوهای افسارگسیختگی نسخه‌های هوشمند و خودمختار این فناوری باعث شده تا ایجاد یک سازوکار ایمنی در سطح ملی و بین‌المللی در مرکز توجه قرار گیرد و کشور‌ها با رویکرد‌های متفاوت نسبت به مقابله با این خطرات اقدام کنند.

گزارشی از AP می‌گوید در تازه‌ترین اقدام، سازمان ملل با تصویب یک معماری جدید حاکمیت هوش مصنوعی، گامی مهم برای تنظیم مقررات جهانی این فناوری برداشته است. تلاش‌های چندجانبه پیشین، از جمله سه نشست هوش مصنوعی به میزبانی بریتانیا، کره جنوبی و فرانسه، تنها به تعهدات غیرالزام‌آور منتهی شد اما ماه گذشته مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای مهم را به تصویب رساند که به موجب آن دو نهاد کلیدی برای نظارت و هدایت حکمرانی جهانی هوش مصنوعی ایجاد می‌شود: یک مجمع جهانی برای گفت‌وگو و همکاری، و یک هیئت علمی مستقل متشکل از ۴۰ کارشناس بین‌المللی.

این هفته، تحولات مهمی در همین زمینه در جریان است. امروز (چهارشنبه ۲۴ سپتامبر)، شورای امنیت سازمان ملل نشستی عمومی برای بررسی هوش مصنوعی برگزار می‌کند. یکی از پرسش‌های اصلی این است که شورای امنیت چگونه می‌تواند به کاربرد مسئولانه هوش مصنوعی در چارچوب حقوق بین‌الملل و حمایت از روندهای صلح و پیشگیری از مناقشات کمک کند.

همچنین روز پنجشنبه، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل، رسما مجمع جدید موسوم به گفت‌وگوی جهانی درباره حاکمیت هوش مصنوعی را راه‌اندازی خواهد کرد. این مجمع قرار است بستری برای گفت‌وگو میان دولت‌ها و ذی‌نفعان این فناوری باشد و جلسات رسمی آن در سال ۲۰۲۶ در ژنو و در سال ۲۰۲۷ در نیویورک برگزار خواهد شد.

در همین حال، فرآیند انتخاب کارشناسان برای هیئت علمی نیز به جریان خواهد افتاد. این هیئت دو رئیس مشترک خواهد داشت: یکی از کشورهای توسعه‌یافته و دیگری از کشورهای در حال توسعه. بسیاری این هیئت را با پنل بین‌دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC) و نشست‌های سالانه COP مقایسه می‌کنند.

به گفته ایزابلا ویلکینسون، پژوهشگر اندیشکده چتم هاوس در لندن، تشکیل این نهادها یک «پیروزی نمادین» و «فراگیرترین رویکرد جهانی برای حکمرانی بر هوش مصنوعی» است. با این حال او هشدار داده که این مکانیزم‌ها در عمل ممکن است قدرت اجرایی اندکی داشته باشند، چرا که بروکراسی سنگین سازمان ملل توانایی همگام شدن با فناوری پرشتاب هوش مصنوعی را ندارد.

پیش از آغاز نشست‌ها، گروهی از کارشناسان برجسته صنعت از جمله مدیران ارشد اوپن‌ای‌آی، دیپ‌مایند گوگل و انتروپیک از دولت‌ها خواستند تا خطوط قرمز الزام‌آوری را تا پایان سال آینده برای هوش مصنوعی تعیین کنند. این گروه تاکید دارد همان‌گونه که جهان پیش‌تر معاهدات الزام‌آور را در زمینه ممنوعیت آزمایش‌های هسته‌ای و سلاح‌های بیولوژیک پذیرفته است، اکنون نیز باید یک توافق‌نامه بین‌المللی الزام‌آور در حوزه هوش مصنوعی به امضا برسد.

استوارت راسل، استاد علوم کامپیوتر دانشگاه برکلی و از چهره‌های برجسته در این زمینه، گفت: «طرح بسیار ساده‌ای است. درست همانند رویکردمان نسبت به داروها یا نیروگاه‌های هسته‌ای، می‌توانیم توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی را ملزم کنیم تا پیش از ارائه محصولاتشان به بازار، ایمنی آن‌ها را اثبات کنند.»

او همچنین پیشنهاد داد که ساختار حاکمیت سازمان ملل در حوزه هوش مصنوعی می‌تواند شبیه به سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ICAO) طراحی شود؛ نهادی که با نهادهای ایمنی کشورها هماهنگ است و استانداردهای مشترک جهانی ایجاد می‌کند.

راسـل تاکید دارد که به جای تدوین قوانین ثابت و غیرقابل تغییر، دیپلمات‌ها باید امکان به‌روزرسانی و انطباق با پیشرفت‌های سریع این فناوری را فراهم کنند.

ورود سازمان ملل به بحث حاکمیت هوش مصنوعی گامی مهم در سطح جهانی تلقی می‌شود. اما موفقیت آن وابسته به این است که آیا کشورها می‌توانند بر سر ایجاد محافظت‌ها و چارچوب‌های الزام‌آور به توافق برسند یا نه؛ موضوعی که آینده ایمنی، امنیت و بهره‌برداری پایدار از این فناوری را رقم خواهد زد.