تعداد سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر انگشت‌شمار شده است

به گزارش روابط عمومی سازمان ملی کارآفرینی امین پهلوان‌زاده مدیرعامل شرکت اسمارتاپ ونچرز در بیستمین جلسه کمیسیون تامین مالی و سرمایه‌گذاری با اشاره به تجربه خود در سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر یادآور شد که در سال ۹۴ سالانه بیش از ۵۰۰ درخواست سرمایه‌گذاری از استارت‌آپ‌ها دریافت می‌کردند، اما اکنون تعداد این درخواست‌ها به کمتر از انگشتان یک دست رسیده است.

پهلوان‌زاده فضای بعد از برجام را دوران طلایی شکوفایی پلتفرم‌های بزرگ معرفی کرد و بازگشت تحریم‌ها و اتفاقات داخلی سال ۱۴۰۱ را عاملی برای پسرفت دانست و گفت: «از اوایل دهه ۱۳۹۰ و به ویژه پس از برجام، فضای استارت‌اپی کشور رشد چشمگیری داشت و موجی از بازگشت متخصصان ایرانی از خارج به داخل کشور شکل گرفت که به ایجاد پلتفرم‌های بزرگ منجر شد. این دوره را می‌توان دوران طلایی استارت‌آپ‌ها در ایران نامید.»

به گفته او با بازگشت تحریم‌ها و حوادث داخلی سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۴۰۱، فضای نوآوری به شدت محدود و تضعیف شد. بسیاری از استارت‌آپ‌ها به دلیل فیلترینگ، فشارهای قانونی و مهاجرت نیروهای کلیدی، فعالیت خود را متوقف کردند.

 نیاز جامعه سریع‌تر از رگولاتوری عمل می‌کند

امین پهلوان‌زاده، مدیرعامل شرکت اسمارتاپ ونچرز، در اولین حضور خود در کمیسیون با اشاره به تجربیات عملی در حوزه فناوری‌های مالی، تاکید کرد که نیازهای جامعه معمولاً جلوتر از قوانین و قانون‌گذاران حرکت می‌کنند. او توضیح داد که در سطح جهانی، ابتدا نیاز جامعه شکل می‌گیرد و سپس محصول یا خدمت متناسب با آن توسعه‌یافته و به کسب‌وکاری موفق تبدیل می‌شود، اما در ایران این روند با چالش‌ها و محدودیت‌های فراوانی مواجه است.

او همچنین به مشکلات ناشی از تعدد نهادهای نظارتی موازی اشاره کرد و گفت فعالان فناوری علاوه بر بانک مرکزی باید به پلیس فتا، سازمان تعزیرات و دیگر دستگاه‌ها نیز پاسخگو باشند که این شرایط موجب سردرگمی و دلسردی آنها شده است.

 ضعف زیرساخت‌های مالی مسبب نرخ نکول در وام‌دهی خرد است

پهلوان‌زاده درباره تجربه پلتفرم‌های وام‌دهی آنلاین مانند لندو توضیح داد که این مدل‌های مبتنی بر وام‌دهی همتابه‌همتا با ممنوعیت و محدودیت‌های بانک مرکزی مواجه شدند. ابتدا فعالیت آنها متوقف شد، سپس مجبور به همکاری با بانک‌ها شدند و در نهایت بسیاری از این شرکت‌ها تعطیل شدند یا با جریمه‌ها و پرونده‌های قضایی روبرو شدند. او از عدم تدوین چارچوب و آیین‌نامه مشخص برای فعالیت فین‌تک‌ها توسط بانک مرکزی انتقاد کرد.

او به ضعف زیرساخت‌های مالی کشور نیز اشاره کرد و گفت در ایران مکانیزم موثری برای اعتبارسنجی و وصول مطالبات وجود ندارد. برخلاف کشورهای توسعه‌یافته که حتی تأخیر کوتاه در بازپرداخت وام، اعتبار فرد را خدشه‌دار می‌کند، در ایران بدهکاران می‌توانند به آسانی از بازپرداخت امتناع کنند و سیستم بانکی ابزار مؤثری برای پیگیری ندارد. این ضعف به ویژه در حوزه وام‌های خرد، مانند بازار لوازم‌خانگی، باعث نرخ نکول بالای ۱۰ تا ۱۵ درصد شده است.

اسنپ نمونه موفق یک طراحی هوشمند است

پهلوان‌زاده با اشاره به نمونه موفق اسنپ تاکید کرد که طراحی سیستم‌های هوشمند می‌تواند جایگزین نظارت‌های سنگین و هزینه‌بر دولتی شود. او افزود که این اپلیکیشن با مکانیزم امتیازدهی توانسته میلیون‌ها سفر روزانه را به شکل ایمن مدیریت کند بدون نیاز به نیروی نظارتی گسترده. به گفته او، چنین طراحی‌هایی در نظام مالی کشور نیز حیاتی است.

در پایان، پهلوان‌زاده با مقایسه اکوسیستم استارت‌آپی ایران و کشورهای منطقه، گفت که بزرگ‌ترین استارت‌اپ ایران یعنی دیجی‌کالا، کمتر از نیم میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده در حالی که نمونه مشابه آن در ترکیه با جذب سرمایه‌گذاری خارجی به چند میلیارد دلار رسیده است. او تأکید کرد که تا زمانی که اقتصاد ایران به بازارهای جهانی متصل نشود و قوانین شفاف و تسهیل‌گر تدوین نگردد، فضای نوآوری و استارت‌آپی کشور همچنان راکد باقی خواهد ماند.