مدیر توسعه کسب‌وکار او‌ام‌پی فینکس: تعدیل نیرو، ساده‌ترین اما اشتباه‌ترین واکنش است

با توجه به قطعی اینترنت آیا توانسته‌اید با راهکارهایی همچون تغییر معماری شبکه یا دیگر پشتیبانی‌ها پایداری شبکه را حفظ کنید؟

مانند دیگر کسب‌وکارهای حوزه اقتصاد دیجیتال و فین‌تک با توجه به این که اینترنت ابزار اصلی کسب‌وکار ماست، از قطعی اینترنت متاثر شدیم و به این صورت نبوده که هیچ ضربه‌ای نخوریم. در زمان قطعی به دنبال راه‌حل‌هایی انعطاف پذیر بودیم تا فعالیت خود را ادامه دهیم.  اما راهکار ما برای دستیابی به این هدف تغییر معماری شبکه نبود. چراکه تغییر معماری شبکه راحت انجام نمی‌شود و نیازمند هزینه و زمان زیادی دارد؛ بنابراین مانند دیگر کسب‌وکارها به دنبال راه حل‌های میان‌بر برای اتصال به سرور‌های خارجی و انجام تراکنش بودیم.

کسب‌وکارهای حوزه ارز دیجیتال به هر ترتیبی باید به اینترنت بین‌الملل متصل باشند. برخی از کسب‌وکارها هستند که به شبکه داخلی متصل هستند و نیاز آنها برطرف می‌شود؛ کسب‌وکارهایی مانند حوزه نظام پرداخت یا اپلیکیشن‌های پرداخت اصلاً نیازی به اتصال شبکه بین‌المللی ندارند. اما کسب‌وکارهایی مانند اوام‌پی فینکس برای زنده‌ماندن نیازمند اینترنت بین‌الملل هستند.

مهم‌ترین بخشی که در کسب‌وکار شما به واسطه بحران اخیر دچار آسیب شد، چه بود؟

به واسطه اتفاقی که برای بنگاه رهبر در اکوسیستم حوزه رمزارز افتاد، مهم‌ترین بخشی که آسیب دید اعتماد کاربران بود؛ در نتیجه اعتماد کاربر ایرانی تا حد قابل توجهی به پلتفرم بومی از بین رفت که البته کاربران نیز حق داشتند؛ زیرا کاربران در هر صورت سرمایه خود ر ا به صرافی‌هایی که آنها را امین و معتمد می‌دانستند، سپردند. این اتفاق موجب شد تا رفتار کاربران تغییر کند.

اما گذشته از این اتفاق با توجه به اختلال‌های اینترنت بخش عمده‌ای از معاملات اوام‌پی فینکس با اختلال موقتی مواجه شد.

به این ترتیب می‌توان گفت زنجیره‌ای از حملات به اعتماد کاربران شکل گرفت؟

بله. بخشی از سلب اعتماد کاربران به قطع اینترنت و بخشی دیگر تسویه‌نشدن و تعویق در تسویه برمی‌گردد که البته هیچ‌کدام از این موارد هم عمدی نبوده‌اند؛ زیرا زیرساختی وجود دارد که به صورت سلسله‌وار بخش‌های مختلفی روی آن قرار دارند و اختلال را مانند یک زنجیره به یکدیگر منتقل کردند. همچنین ارائه راهکار و ترمیم مشکل پیش‌آمده زمان‌بر است. طبیعتاً کاربران هم در شرایط بحران صبر و شکیبایی کمتری دارد.

اما با توجه به این که تمام اجزای زیست‌بوم اقتصاد دیجیتال از جمله بانک‌ها و دیگر پلتفرم‌ها توانستند راهکار جایگزینی معرفی کنند، سعی شد اعتماد کاربران دوباره جلب شود.

برای اعتمادسازی چه کردید؟ آیا با شرکت‌های تخصصی حوزه امنیت همکاری کردید؟

در اوام‌پی فینکس همواره تلاش کرده‌ایم تا سخت‌ترین پروتکل‌های امنیتی را مدنظر قرار دهیم. البته این اقدام‌ها تنها مختص روزهای جنگ نیست و به طور کلی سیاست کلان حاکم بر مجموعه این بوده است. به دنبال این رویکرد حتی در بسیاری موارد سرعت را فدای امنیت کرده‌ایم و به عبارتی ترجیح دادیم فرایندها کند باشند اما امنیت رعایت شود. البته در جریان جنگ اخیر به سراغ تقویت پروتکل‌ها رفتیم اما از مشاوران امنیت خارجی استفاده نکردیم و با استفاده از ساختار تیم فنی اوام‌پی فینکس سعی کردیم ساختارهای امنیتی را تقویت کنیم.

در زمان اختلال و قطعی‌های اینترنت آیا توانستید درباره هزینه‌های ارزی یا نوسانات قیمتی مدیریت بحران انجام دهید؟

ما یک پلتفرم P2P هستیم و عملا کار ما هماهنگ‌کردن سفارش‌های خریدوفروش است. در نتیجه آن چیزی که مربوط به پلتفرم اوام‌پی فینکس بوده است را مدیریت کردیم. اما تراکنش‌هایی که احتیاج به شبکه بین‌المللی داشت را تا حد امکان پذیرفتیم و قابلیت سفارش‌گذاری را فراهم کردیم؛ در این شرایط سعی کردیم هم کار را پیش ببریم و هم بدقولی نکنیم تا کاربران متضرر نشوند. البته خود کاربران هم به اینترنت دسترسی نداشتند و این باعث شد قابلیت انتقال به صرافی برای آنها در دسترس نباشد.

آیا مشکل با رگولاتوری یکی از دلایل بحران امروز شما است؟ به نظر می‌رسد کل بازار قفل شد با این وجود که تنها به یک صرافی حمله شد و هیچ زیرساختی برای آمادگی برای چنین شرایطی در نظر گرفته نشده بود.

برخی از اتفاقات هستند که سمت رگولاتوری قرار نمی‌گیرند؛ در بسیاری از موارد می‌توان تقصیر را به گردن رگولاتور انداخت اما در اتفاق‌های زمان جنگ می‌توان گفت کمترین تقصیر متوجه رگولاتور است. از رگولاتوری نه تنها در کشور ما بلکه در کشورهای توسعه یافته با گلایه‌هایی از جنس گلایه‌های ما درگیر است؛ چرا که هر زمان که فناوری پرسرعت‌تر از قانون‌گذار عمل کند، کندی رگولاتور امری اجتناب‌ناپذیر است. اما اتفاقات زمان جنگ را نمی‌توان در سمت رگولاتور قرار داد.

اما در خصوص این که زیرساخت‌های ما متوجه خطرات متنوعی و شاید آن طور که باید تکانه‌پذیر و امن نیست، موضوعی نیست که به سه یا چهار سال گذشته مربوط باشد و در واقع مشکلی است که در بلندمدت به وجود آمده و همچنین نمی‌توان آن را در کوتاه‌مدت اصلاح کرد.

در زمان بحران آیا از سوی بانک مرکزی، سازمان بورس، وزارت ارتباطات یا نهادهای سایبری و نهادهای مرتبط برای تعریف فرایند یا مدیریت بحران پیشنهاد همکاری به شما شد؟

از روز نخستی که جنگ آغاز شد، بلافاصله بانک مرکزی درگاه‌های پرداخت صرافی‌های رمزارزی و خدمات واریز و برداشت پلتفرم‌های خریدوفروش برخط طلا را بست؛ به هر ترتیب ساده‌ترین راه برای کاهش هیجانات کاربران نسبت به اتفاقات و نوسانات قیمتی در حوزه طلا و ارز انسداد درگاه‌های پرداخت است که با توجه به شرایط وقت می‌توان این اقدام را از سوی بانک مرکزی توجیه‌پذیر دانست. زیرا اگر بانک مرکزی این تصمیم را نمی‌گرفت خیل عظیمی از ریال به سمت خریدوفروش بر خط طلا و صرافی‌های رمزارزی روانه می‌شد؛ در چنین شرایطی کاربران به دلیل جهش قیمتی که در بازار اتفاق می‌افتد به دنبال تبدیل ریال خود به طلا یا رمزارز هستند و این اتفاق منجر به خارج‌شدن کنترل اوضاع از دست بانک مرکزی می‌شود. به هر ترتیب ماهیت رگولاتور تنظیم‌ بازار است و از این بابت نمی‌توان از آن خرده گرفت.

اما در راستای همکاری بانک مرکزی با صرافی‌ها، این نهاد باثبات نسبی شرایط، درگاه‌های پرداخت صرافی‌های رمزارزی را باز کرد. اوام‌پی فینکس نیز از جمله اولین صرافی‌هایی بود که درگاه پرداخت آن بازگشایی شد.

بازگشایی درگاه‌ها برای همه پلتفرم‌ها بود؟

این بازگشایی برای صرافی‌هایی اتفاق افتاد که از قبل راه پرداخت داشتند. در واقع پلتفرم‌هایی که شرط لازم برای بازگشایی درگاه را پذیرفته بودند در این زمان هم درگاه پرداخت آنها فعال شد. در ابتدای جنگ و به اقتضای شرایط، درگاه پرداخت همه صرافی‌ها بسته شد اما اوام‌پی فینکس جزو اولین صرافی‌هایی بود که درگاه پرداخت آن باز شد. همچنین در طی دوازده روز جنگ نیز خدمات واریز و برداشت ریالی و رمزارزی در او ام پی فینکس در جریان بود.

آیا مجبور به تعدیل نیرو نیز شدید؟

به عقیده من ابتدایی‌ترین و پیش پا افتاده‌ترین اقدامی که پلتفرم‌ها و حتی کسب‌وکارهای سنتی، نه‌تنها در ایران بلکه در کل دنیا بلافاصله بعد از یک بحران از خود بروز می‌دهند، تعدیل نیرو است. گرچه اکنون بحث تکانه‌پذیری و تاب‌آوری کسب‌وکارها از اهمیت بالایی برخوردار است؛ اما برای مثال اگر بخواهیم اقتصاد یک کشور را به یک خانواده تشبیه کنیم، باید بگویم از فرزندان یک خانواده بحران زده نمی‌توان انتظار رفتار صحیح داشت.

وقتی کسب‌وکارها به دلیل بحران و کاهش سود حاشیه‌ای خود بلافاصله نیروی انسانی را تعدیل کنند در واقع ضرر بلندمدت است و در میان‌مدت و بلندمدت این اقدام به کل اکوسیستم ضرر می‌رساند. چرا که نیروی تعدیل شده به دلیل ناامیدی به آینده و سرخوردگی شاید از کل اکوسیستم و حتی از کل اقتصاد کشور خارج شود و این موضوع اکوسیستم را با کمبود نیروی انسانی مواجه خواهد کرد. من از اخبار تعدیل نیروی حدود ۴۰ تا ۴۵ درصدی برخی از پلتفرم‌ها بسیار متعجب شدم.

یکی از چالش‌های مهم پلتفرم‌های اقتصاد دیجیتال نیروی انسانی و به خصوص نیروی انسانی متخصص است که جذب آن به‌سختی انجام می‌شود اما کسب‌وکارها به‌اشتباه اولین اقدامی که انجام می‌دهند تعدیل نیروی انسانی است. کسب‌وکارها می‌توانند به‌جای تعدیل نیرو در بخش‌های دیگر مانند مدیریت هزینه و کاهش سود حاشیه‌ای تغییر رویکرد ایجاد کنند.