مدیرعامل دیجی‌نکست: دولت باید اعتماد بسازد
کاهش سطح دسترسیها و تشدید محدودیتهای ارتباطی تاثیر عمیقی روی فعالیت کسب‌وکارهای دیجیتالی و استارت‌آپ‌ها…
۳۰ تیر ۱۴۰۴
آینده تاریک اقتصاد دیجیتال با قطع زنجیره شتابدهی استارت‌آپ‌ها
۳۱ تیر ۱۴۰۴
زمان مطالعه : ۶ دقیقه
تحریم، قطعی‌های مکرر اینترنت در سال‌های گذشته و حالا جنگ، شرایط را برای شتابدهندهها به‌گونه‌ای رقم زده که به باور برخی مدیران این حوزه، مدل کسبوکار شتابدهی در ایران شکست خورده است. با این حال، برخی فعالان هنوز امیدوارند با بازنگری در مدل‌های کسبوکار شتابدهندهها و استارت‌آپ‌ها و کمک‌های دولتی این اکوسیستم به حیات خود ادامه دهد.
به گزارش پیوست، حامد عبودی مدیر اجرایی شتابدهنده نکسترا اعتقاد دارد هنوز برای بررسی کاهش سرمایه‌گذاری شتابدهندهها به دلیل جنگ زود است اما می‌توان تاثیر آن را در شواهدی همچون تعطیلی رویدادهای شتابدهی دید.
حامد عبودی در ادامه توضیح داد که روند کاهش شتابدهی پیش از جنگ نیز وجود داشته که منجر به کاهش رشد اکوسیستم استارت‌آپی شده است.
عبودی با اشاره به گزارش انجمن سرمایه‌گذاران خطرپذیر گفت: «در گزارش انجمن سرمایه‌گذاران خطرپذیر که اخیرا منتشر شد مشاهده می‌کنیم که در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ تعداد سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر و شتاب‌دهی‌ها بیشتر بوده است این در حالی است که در ادامه گزارش روند رشد استارت‌آپ‌ها را مشاهده نکردیم. لذا رشد اکوسیستم طبیعتاً با کاهش بسیار زیادی مواجه شد.»
حامد عبودی سیر اتفاقاتی همچون برهم خوردن برجام و افزایش ناگهانی نرخ دلار در سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷، قطعی گسترده اینترنت در سال ۱۳۹۸ و کرونا را از جمله مواردی دانست که رشد اکوسیستم استارت‌آپی در کشور را به عقب انداخته است.
روند کاهش شتابدهی پیش از جنگ آغاز شده است
محمدصادق سبحانی، مدیرعامل شتابدهنده تریگ‌آپ نیز نظر مشابهی با عبودی دارد و می‌گوید: «پیش از جنگ نیز شاهد کاهش نقدینگی در کل زیست‌بوم استارت‌آپی بودیم اما بعد از جنگ مانند دیگر بخش‌های اقتصاد، زیست‌بوم استارت‌آپی نیز دچار شوک بزرگی شد و اکنون نیازمند برنامه جدیدی برای مدیریت ریسک و بحران هستیم. اما اکنون بررسی نقش جنگ در کاهش سرمایه‌گذاری هنوز کمی زود است و حدود دو ماه دیگر باید تاثیر این موضوع را روی فعالیت شتابدهندهها بررسی کنیم.»
او در ادامه تاکید می‌کند که هیچ نوع بحرانی از جمله جنگ نمی‌تواند نیازمندی یک کشور را به نوآوری و رشد آن از بین ببرد زیرا در میانه جنگ تکیه بر نوآوری استارت‌آپ‌ها می‌تواند راهگشای برخی مشکلات باشد.
ایمان ارسطو مدیرعامل شتابدهنده پلنت، درباره مدت‌زمان کاهش شتابدهی می‌گوید این فرایند حدود یک سال است که آغاز شده و دو نتیجه داشته است .
ارسطو توضیح می‌دهد: «به طور کلی جنگ دوازده روزه باعث شده است روند کاهش شتابدهی تشدید شود و سرمایه‌گذاری جسورانه به صورت کلی جذابیت خود را از دست بدهد. تقویت ذهنیت مهاجرت کارآفرینان از اکوسیستم استارت‌آپی و مهاجرت به خارج کشور و همچنین تمایل به کار کارمندی نتیجه روند کاهش شتابدهی در استارت‌آپ‌ها است.»
ارسطو همچنین توضیح می‌دهد که شرایط کنونی به صورتی پیش می‌رود که استارت‌آپ‌ها دیگر حتی برای برگشت به روند عادی فعالیت‌های پیشین خود تاب و توان ندارند و این کمبود تاب‌آوری باعث محو شدن استارت‌آپ‌هایی می‌شود که می‌توانستند آینده فناوری و اقتصاد دیجیتال ایران را بسازند.
بیشتر استارت‌آپ‌ها تاب شرایط کنونی را ندارند
استارت‌آپ‌ها بخش عمده‌ای از اقتصاد دیجیتال کشور را می‌سازند، آینده‌ای که با وضعیت ابهام ادامه‌دار کنونی خیلی روشن به نظر نمی‌رسد.
محمدصادق سبحانی مدیرعامل تریگ‌آپ در این باره می‌گوید: «اگر در مراحل اولیه تحقیق و توسعه و زایش فناوری و نوآوری سرمایه‌گذاری صورت نگیرد آینده اقتصاد دیجیتال تاریک خواهد بود و کشور عملاً در رقابت و مواجهه با دنیا در این حوزه به مشکل خواهد خورد. همان‌طور که در جنگ اخیر نابرابری فناوری را مشاهده کردیم؛ برای مثال در اقتصاد دیجیتال و در مباحث امنیت سایبری ضربات زیادی خوردیم.»
عبودی نیز درباره خطرات کم‌رنگ شدن نقش شتابدهندهها توضیح می‌دهد: «شتابدهندهها بخشی از اقتصاد دیجیتال هستند و از آنجایی که کارشان مربوط به پایه و مراحل اولیه شکل‌دهی استارت‌آپ‌ها است تاثیر قابل توجهی در بلندمدت روی اقتصاد دیجیتال می‌گذارند که می‌تواند مثبت یا منفی باشد.»
اما کیوان محیطمافی،مدیرعامل شتابدهنده دیجی‌نکست می‌گوید مدل کسب‌وکاری شتابدهی در کشور موفق نبوده است.
او درباره این موضوع توضیح می‌دهد: « واقعیت این است که مدل کسب‌وکاری شتابدهی در ایران خیلی موفق نبوده است. شتابدهندهها باید به دنبال اسپانسر بزرگ باشند تا بتوانند تیم خودشان را جمع کنند، در غیر این صورت مدل کسبوکار شتابدهی دیگر کار نمی‌کند و شتابدهنده مجبور به انجام فعالیت‌های جانبی مانند ایجاد فضای کار اشتراکی و برنامه‌های آموزشی می‌شود تا بتواند هزینه‌ها را پوشش دهد. البته در دنیا هم کمتر کشورهایی توانسته‌اند بدون کمک دولت در حوزه استارت‌آپی فعال بمانند در نتیجه اگر در ایران دولت به شتابدهندهها کمک نکند بعید است که این حوزه ادامه پیدا کند.»
تامین مالی با تغییر مدل کسب‌وکاری شتابدهندهها
همان‌طور که محیطمافی اشاره می‌کند شتابدهندهها با ایجاد تغییراتی در ساختار فعالیتشان و همچنین کمک‌های دولتی می‌توانند زنده بمانند اما به گفته او دولت تنها در حرف همراه شتابدهنده و استارت‌آپ‌ها است و در عمل با بروکراسی و مراحل اداری سنگین راه شکل‌گیری استارت‌آپ‌ها را سخت کرده است.
ایمان ارسطو در راستای تغییر مدل کسب‌وکاری در شتابدهندهها می‌گوید: «اگر فضای موجود ادامه‌دار باشد خیلی از شتابدهنده باید در مدل کسب‌کار خود بازنگری کنند برای مثال باید روی بسیاری از خدمات مانند فضای کار اشتراکی تجدید نظر شود.احتمالا تمایل به خدمات آموزشی بیشتر می‌شود و شتابدهنده وارد فعالیت پروژه‌ای با سازمان‌ها خواهد شد.»
به گفته او احتمال ادغام شتاب دهنده‌ها با یکدیگر و همچنین تبدیل آنها به عنوان دپارتمان کوچکی از سازمان‌های مادر به وجود آورنده شتابدهندهها و اسپانسرها نیز مطرح است.
مدیرعامل نکسترا نیز روی آوردن این شتابدهنده به فعالیت‌های آموزشی را تایید می‌کند و این روند را راهی برای ادامه حیات شتابدهندهها می‌داند.
اما مدیرعامل تریگ‌آپ با نظر متفاوت‌تری اعتقاد دارد باید روی جذب سرمایه بیشتر کار کرد. سبحانی توضیح می‌دهد: « شتابدهندهها در فاز اول و برای تاب‌آوری باید روی سبد سرمایه‌گذاری خود تمرکز کنند؛ زیرا درآمد اصلی شتابدهندهها اگزیت یا خروج و فروش سهام است به همین دلیل تمرکز روی سبد سرمایه‌گذاری و تغییر بیزینس مدل برای رسیدن به مدل پایدارتر که بر پایه آن سهام زودتر قابل فروش باشد الزامی است. پس تمرکز بر رشد کسب‌وکارهای سرمایه‌گذاری شده، جذب سرمایه جدید و پرداختن به مدل کسب‌وکاری خروج، راه نجات شتابدهندهها خواهد بود.»
ایمان ارسطو نیز پرداختن شتابدهندهها به استارت‌آپ‌هایی که در حوزه نیازمندی‌های روزهای جنگی و بحران فعالیت می‌کنند را راهی برای ادامه شکل‌گیری استارت‌آپ‌ها و فعالیت شتابدهنده عنوان می‌کند.
او درباره استارت‌آپ‌هایی که پلنت در صورت بروز جنگ اولویت شتابدهی قرار می‌دهد می‌گوید: «به استارت‌آپ‌هایی که بر بیمه‌های درمانی یا کمک‌های اورژانسی، یافتن مجروحان جنگی، تقویت وضعیت روانی افراد، خسارت‌های بیمه و بیمه در شرایط جنگ، امنیت مالی و انتقال پول بدون اینترنت بین‌الملل فعالیت می‌کنند خواهیم پرداخت.»
او در آخر تاکید می‌کند که آینده بدون نوآوری یعنی ترجیح ما برای ماندن در بخشی از زمان و نظاره پیشرفت دیگر کشورها. زیرا اکنون نوآوری در بسیاری از کشورها موتور تمدن‌ساز است.
ارسال دیدگاه