بررسی وضعیت حریم‌خصوصی در اکوسیستم رمزارزها؛ از «رمزارز تحریمی» تا لو رفتن آدرس‌ها

به گزارش پیوست، افراد زیادی تاکنون با انجام تراکنش از مبدا پلتفرم‌های داخلی با هشدارهایی مواجه شده‌اند، تراکنش آنها قبول نشده و حتی در برخی موارد دارایی آنها مسدود شده است. در حقیقت در سال‌های گذشته امکان استفاده و خرج کردن دارایی این کاربران کاهش پیدا کرده است. موضوعی که برخی فعالان نام «رمزارز تحریمی» روی آن می‌گذارند و معتقدند برای خرج کردن آنها نیاز به هزینه بیشتری است.

با خروج پلتفرم‌های خارجی از بازار ایران بسیاری از کاربران در دوراهی پذیرش ریسک فعالیت در یک پلتفرم گمنام خارجی و هویت جعلی یا استفاده از جایگرین‌های داخلی، گزینه اول را انتخاب کردند. البته ریسک استفاده از پلتفرم‌های خارجی برای کاربران ایرانی دوچندان است.

مسیری که کاربران برای کاهش ریسک مسدودی باید بتوانند حریم‌خصوصی خود را حفظ و رد تراکنش‌ها را مخفی کنند. هرچند در نهایت بسیاری از آنها در مقابل تورم ممکن است ریسک این کار را بپذیرند اما با تنگ‌تر شدن فضا فعالیت نیازمند حفظ حریم خصوصی بیشتر است.

حریم‌خصوصی در یک کشور تحت تحریم

در روزهای گذشته با لیست شدن نام نوبیتکس در پلتفرم آرخام، صحبت در مورد حریم‌خصوصی داغ شده است. امیر حسین راد مدیرعامل نوبیتکس در واکنش به این موضوع به دو جنبه اشاره می‌کند: انتقال دارایی از پلتفرم‌های داخلی به خارجی که براساس قوانین تحریمی فعالیت می‌کند حتی با استفاده از آدرس‌های واسط، با ریسک بلوکه‌شدن دارایی خود مواجه است. از طرفی او معتقد است، در صورت اثبات انتقال دارایی با اهداف مجرمانه مانند پول‌شویی، تامین مالی تروریسم یا کلاهبرداری امکان فریز شدن دارد.

برخلاف گذشته که معمولا واکنش‌ها به قرارگیری نام صرافی‌های داخلی در گزارش پلتفرم‌هایی مانند چین‌آنالیسیس پلتفرم‌ها احتمال مسدودی یا فریز شدن را کم اعلام می‌کردند، این بار واکنش‌ها شفاف‌تر بود. البته به نظر می‌رسد این افزایش ریسک با ورود دست‌های جدید به بازار داخلی بی ارتباط نیست و جذابیت مالی انتشار گزارش در مورد افشای آدرس‌ها و داده‌های پلتفرم‌های ایرانی افزایش پیدا است.

در این شرایط کارشناسان توصیه می‌کنند کاربران از صرافی به عنوان کیف‌پول استفاده نکنند. چراکه شناسایی آدرس‌های صرافی‌ها با حجم بسیار زیاد تراکنش موضوع دشواری نیست و بهتر است دارایی در کیف‌پول شخصی ذخیره شود.

صرافی کیف‌پول نیست؟

اما توصیه کارشناسان و اینفلوئنسر‌های این حوزه هم با واکنش امیر حسین مردانی، مدیرعامل بیت‌پین مواجه شد. او در توییتی با مخاطب قرار دادن اینفلوئنسر‌ها، پیشنهاد خارج کردن پول از صرافی و انتقال به کیف‌پول شخصی را نشان دهنده نداشتن دانش در این حوزه اعلام کرد. واکنشی که فعالان آن را توهین‌آمیز خواندند.

رقابت بر سر کارمزدها برای جذب کاربران بیشتر در کنار توسعه محصولاتی مانند استیکینگ در سال‌های اخیر می‌تواند بیزینس مدل کارمزد محور صرافی‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. با این حال توسعه محصولاتی که نیاز به نگهداری یا وثیقه‌گذاری رمزارز در پلتفرم‌ها دارند به همراه نبود برنامه آموزشی برای آگاهی از ریسک‌های این فضا، باعث شده تنها میلیون‌ها دلار در همین سرویس‌ها روی پلتفرم‌های داخلی نگهداری شود.

شناسایی آدرس‌های صرافی‌ها که روزانه حجم و تعداد تراکنش بالایی دارند خیلی موضوع پیچیده‌ای نیست و باید توجه داشت شرکت‌هایی مانند چین‌آنالیسیس برای همین کار سرمایه‌های قابل توجهی جذب می‌کند. به همین دلیل گفته می‌شود صرافی محل مبادله است نه کیف پول. اما حتی در صورتی که کاربر دارایی خود را خارج کند، همچنان رفتار انتقال از صرافی به کیف پول امکان شناسایی و فلگ شدن وجود دارد.

صرافی‌ یا تولید کننده متا دیتا؟

شفافیت بلاک‌چین در کنار نیمه‌ناشناسی بستری را فراهم می‌کند که همزمان امکان توسعه ابزارهای حفظ حریم‌خصوصی در آن وجود دارد و در مقابل با پیگیری رفتار مالی آدرس‌ها و مطابقت آنها با داده‌های دیگر مانند IP یا داده‌های احراز هویت در کنار دیگر پارامترها می‌تواند امکان شناسایی هویت‌ پشت آدرس‌ها را فراهم کند.

از جمله روش‌هایی که با استفاده از آن می‌توان داده‌های مورد نیاز را جمع‌آوری کرد، ارائه خدمات رایگان و ضروری است. استفاده از اکسپلورر‌ها که در حقیقت ابزار رصد شبکه و وضعیت تراکنش به حساب می‌آید بسیار مرسوم است و حتی با تراکنش در صرافی‌ها معمولا لینک تراکنش روی اکسپلورر هم وجود دارد که کاربر می‌تواند با کلیک روی آن از وضعیت تراکنش خود مطلع شود.

استفاده از این لینک‌ها با کاهش حریم‌خصوصی کاربر، در نهایت داده‌های بیشتری شامل IP، منطقه زمانی و دیگر فاکتورهایی می‌شود که می‌توانند با احتمال بالایی اثبات کنند کاربر مطلق به ایران و با موجودیتی به نام صرافی در ارتباط بوده است. این در حالی  است که تاکنون نمونه مشابهی به دست پلتفرم‌ها توسعه پیدا نکرده است که کاربران این حجم از داده را به صورت عمومی منتشر نکنند.

البته نقش آموزش در کنار توسعه ابزار برای کنترل وضعیت بسیار پررنگ است هرچند در میان تبلیغات و پوشش حداکثری اخبار و حواشی ایرداپ‌هایی مانند همستر، برنامه آموزشی دیده نمی‌شود.