ریال دیجیتال مسیر توکن‌سازی را هموار می‌کند؟

به گزارش پیوست، کاربردپذیری بلاک‌چین در حالی مطرح می‌شود که در مواردی مانند توکنایز دارایی‌های غیرهمگن بانک‌ها یا صندوق‌های بورسی، ارائه دهندگان این خدمات توانسته‌اند ارزش افروده خلق کنند. البته با ورود بانک مرکزی به این حوزه به نظر می‌رسد فرآیند توکن‌سازی و استفاده از فناوری بلاک‌چین می‌تواند به صورت جدی‌تری پیگیری شود.

به گفته مدیرعامل ققنوس، مهدی قادری بحث قراردادهای هوشمند در دستورالعمل ابتدایی ابلاغی بانک مرکزی یکی از سرفصل‌ها را به خود اختصاص داده و بحث توکن‌سازی انواع دارایی هم مطرح شده است.

ققنوس که فعالیت خود را به صورت رسمی از سال ۹۷ آغاز کرده، کاربردپذیری در حوزه بلاک‌چین را به عنوان یکی از اهداف خود تعریف و تاکنون دارایی‌های مختلفی را به صورت توکن عرضه کرده است.

به گفته قادری در سال‌های گذشته بحث توکن‌سازی دارایی در سطح جامعه زیاد شده و ققنوس از ابتدای شکل‌گیری یکی از ماموریت‌های اصلی خود را به توکن‌سازی اختصاص داده است. در حال حاضر بحث توکن‌های دارایی‌های مختلفی مانند طلا، الماس و دارایی‌های غیر همگن مانند ملک مطرح است.

او تجریبات عرضه توکن را مثبت می‌داند و می‌گوید: در شبکه ققنوس بحث توکن الماس را داریم یا بحث توکن ملک را پارسال تجربه کردیم که با همکاری بانک پارسیان اتفاق افتاد.

همچنین این شرکت قصد دارد توکن خودرو هم عرضه کند. مدیرعامل ققنوس می‌گوید: در حال حاضر بحث توکن‌سازی خودرو را با یکی از شرکت‌های خودروسازی پیش می‌بریم.

اکوسیستم جامع CBDC برای بانک‌های کشور

البته ققنوس به عنوان یکی از بازوهای اجرایی ریال دیجیتال یا CBDC بانک مرکزی هم فعالیت دارد. این همکاری در سال ۱۴۰۰ با رویدادی در ققنوس در رابطه با ارز دیجیتال بانک مرکزی و با عنوان تهدید، فرصت یا ضرورت همراه بود. رویدادی که قادری معتقد است با استقبال همتی، رئیس کل وقت بانک مرکزی روبرو شد.

در ادامه این همکاری براساس دستورالعمل کیف پول الکترونیکی بانک مرکزی، ققنوس در شبکه بانکی کشور موضوع پیاده‌سازی ریال دیجیتال را برای دو بانک‌ کشور شروع کرد. به گفته قادری، یکی از آنها بانک ملی در مراسم ملی شو در سال ۱۴۰۰ بوده و همکاری دیگر با مجموعه پست بانک اتفاق افتاده است که در اینوتکس سال ۱۴۰۰ از آن رونمایی شد.

به گفته او ریال دیجیتالی که برای این دو بانک توسعه داده شده بود، مبتنی بر دستورالعمل کیف پول الکترونیکی و مبتنی بر ظرفیت خود شبکه ققنوس بود. اما بعد از آن بانک مرکزی فراخوانی تحت عنوان انتشار CBDC مبتنی بر شبکه داخلی خودش (تحت عنوان شبکه برنا) منتشر کرد و سپس ققنوس شروع به توسعه ابزار برای چند بانک‌ کشور کرد.

قادری تعداد بانک‌هایی که از خدمات ققنوس برای توسعه ابزار ریال دیجیتال در اپلیکیشن‌های خود استفاده می‌کنند را ۱۰ بانک اعلام می‌کند.

به گفته مدیرعامل ققنوس این همکاری‌ها با سه مدل همراه است. برخی از بانک‌ها این ابزار را در درون اپلیکیشن اختصاصی خودشان توسعه دادند و از ققنوس به صورت وب‌سرویس خدمات می‌گیرند. در همکاری با برخی دیگر از بانک‌ها اپلیکیشنی اختصاصی برای آنها توسعه داده شده و برخی از بانک‌ها هم خدمات را به صورت یک نسخه امبد (embed) در اپلیکیشن‌های خود استفاده می‌کنند.

همچنین به گفته او در حال حاضر فعالیت برای پیاده‌سازی این ابزار در پست بانک، بانک پاسارگاد، بانک صادرات، بانک شهر و بانک تجارت در حال انجام است و به تازگی ققنوس با بانک رفاه همکاری خود را آغاز کرده است.

البته در این میان بانک تجارت وارد فاز عملیاتی شده و در پست بانک و بانک شهر هم تاییدیه بانک مرکزی مبنی بر پیاده‌سازی ریال دیجیتال اخذ شده است. قادری در مورد پست بانک، بانک شهر و بانک مسکن گفت: برای این مجموعه به زودی یک اپلیکیشن مجزا و اختصاصی عرضه می‌شود. برای بانک شهر در دل اپلیکیشن همراه شهر پلاس و همینطور اپلیکیشن اسمارتیز بحث رونمایی از ریال دیجیتال را خواهیم داشت. بانک مسکن هم اخیرا به مجموعه مشتری‌های ققنوس اضافه شده است.

ریال دیجیتال و کاربردپذیری

مهدی قادری براساس دستورالعمل بانک مرکزی پروژه ریال دیجیتال را به دو فاز تقسیم می‌کند. به گفته او فاز اول شامل انتشار توکن ریال دیجیتال مبتنی بر شبکه برنا است و فاز دوم شامل توسعه قراردادهای هوشمند مبتنی بر این شبکه می‌شود.

او افزود: به زودی در فاز دوم هم توسعه قرارداد هوشمند برای بانک‌های طرف قرارداد با ققنوس را داریم. این قراردادها در مدل‌های مختلفی مثل پرداخت‌های مسیری و بحث‌هایی مثل توکن‌سازی، تصفیه و بحث‌های وثیقه‌گذاری کاربرد خواهند داشت و استفاده از قراردادهای هوشمند برای کاربر عمومی هم طبق دستورالعمل بانک مرکزی خواهد بود.

همچنین به گفته او فعلا در فاز اول صرفا بحث جامعیت پذیری ریال دیجیتال در سطح کل کشور مد نظر است و به دنبال آن این پروژه به صورت آزمایشی در جزیره کیش از ۱۵ تیر ماه آغاز شده که با اتصال بانک‌های دیگر به این شبکه، در فاز دوم توسعه قرارداد هوشمند را خواهیم داشت.

چرا توکن‌سازی اهمیت دارد؟

مدیرعامل ققنوس معتقد است توکن‌سازی نگاه ویژه‌ای را می‌طلبد. به گفته او این نگاه ویژه می‌تواند با همکاری شرکت‌هایی مثل ققنوس و با نظارت رگولاتور اتفاق بیوفتاد. اما مهم است که ما بتوانیم توکن‌های با پشتوانه منتشر کنیم و از پروژه‌های بدون پتشتوانه که در یکی دو سال اخیر زیاد شده جلوگیری کنیم.

او در ادامه گفت: پروژه‌هایی که پشتوانه کافی ندارند، گاهی کلاهبرداری بوده‌ و باعث خروج منابع ارزی و ریالی فراوانی از سطح کشور و مردم شده‌اند. اگر قانون‌گذاری درستی از سمت رگولاتور و بانک مرکزی اتفاق بیوفتد بحث انتشار توکن‌های با پشتوانه در کنار CBDC یا ریال دیجیتال می‌تواند به عنوان یک بازوی اجرایی خیلی قوی برای بانک‌های تجاری ما باشد تا بتوانند اموال غیرمولد خود را به صورت مولد در بیاورند.

قادری معتقد است در این فرآیند با خرد کردن دارایی این جذابیت برای مردم ایجاد خواهد شد که بتوانند با سرمایه‌گذاری در آنها هم به سبد سرمایه‌گذاری خودشان اضافه کنند و هم برای بانک‌ها در حوزه تامین مالی کمک شود.

همچنین قادری در رابطه با دیگر فعالیت‌های ققنوس در حوزه کاربردپذیری بلاک‌چین می‌گوید: برگزاری انتخابات مبتنی بر بلاک‌چین یکی دیگر از ظرفیت‌هایی بود که ققنوس در طول این سال‌های فعالیت خودش، آن را گسترش داد و تاکنون بیش از ۳۰۰ انتخابات مبتنی بر این فضا را برگزار کرده است. در حوزه تامین مالی جمعی توانستیم فعالیت‌هایی داشته باشیم و اخیرا هم در حوزه اسناد تجاری و بحث‌های احراز هویت هم محصولات خوبی را توسعه دادیم و به فینتک‌های مختلف در سطح کشور ارائه می‌کنیم. مخصوصا شرکت‌های لندتک از این خدمات مربوط به احراز هویت و اسناد تجاری دیجیتال نظیر ثبت و برات از ظرفیت‌های استفاده می‌کنند.