ارکستری از سازها روی یک پلتفرم

به گزارش پیوست، اولین‌بار در روزهای درگیری جهان با کرونا بود که معلمان و هنرجویان موسیقی به پشت صفحات لپ‌تاپ و گوشی‌های خود تبعید شدند و به اجبار باید از طریق همین دستگاه‌ها تدریس و یادگیری را دنبال می‌کردند. گرچه این تبعید اجباری اتفاق تازه‌ای به‌نظر می‌رسید اما پیش از آن، هنرمندانی بودند که به فکر تجربه این نوع جدید از آموزش افتاده بودند و جسته و گریخته ایده‌های‌شان در این‌باره را دنبال می‌کردند. اگر شما هم مثل من به علاقه‌مند موسیقی باشید، حتما صفحات مؤسسات آموزشی مختلفی را در شبکه‌های اجتماعی خود دیده‌اید که ادعا می‌کنند با هر سطح و سوادی در این هنر، به شما موسیقی می‌آموزند و ابزار مورد نیاز، به جز ساز، یک گوشی یا کامپیوتر است.

چند ماهی است که یکی دیگر از هنرمندانی که ایده‌هایی برای تجربه این فضای جدید داشته از برنامه آموزشی خود رونمایی کرده و با استقبال زیادی هم روبه‌رو شده است.طبق صحبت‌های مدیر لیمبا، این برنامه در همین مدت کم، بیشتر از هفت هزار بار دانلود شده است. میثم مروستی که نام او را تاکنون به عنوان نوازنده ویولن شنیده بودیم حالا مدیر برنامه لیمبا هم هست و برای ما داستان شکل‌گیری این مجموعه را تعریف کرده و تفاوت‌هایی که با دیگر مجموعه‌ها در این حوزه دارد را توضیح داده است.

«لیمبا» چطور شکل گرفت؟

میثم مروستی درباره ایده تهیه چنین مجموعه‌ای می‌گوید: در این سال‌ها به دلیل ارتباط زیادی که با نسل‌های مختلف موسیقی و هنرمندان در ایران داشته‌ام، احساس کردم فرصت مناسبی دارم تا مجموعه کاملی از آموزش موسیقی با حضور همه اساتید تهیه کنم؛ اتفاقی که تاکنون در ایران به این گستردگی رخ نداده است.

ایده لیمبا در سال ۹۵ شکل گرفت واز سال ۹۷ ضبط ویدئوها را شروع کردیم. یکی از اهداف ما این بود که تمام سطوح آموزشی در دبیرستان و دانشگاه را پوشش دهیم و هم از اساتید دانشگاه برای آموزش دعوت به عمل آوردیم و هم اساتیدی که به شکل آزاد تدریس می‌کنند. ایده اولیه ما ایجاد یک سایت بود اما کم کم به طراحی اپلیکیشنی که درحال حاضر می‌بینید، رسیدیم. هدف ما معرفی پلتفرمی بود که همه به آن دسترسی داشته و بهترین اساتید ایران در آن حاضر باشند.

مروستی می‌گوید به دلیل وسواس‌ها و حساسیت‌ها، ایده‌پردازی و شروع کار تا منتشر کردن اپلیکیشن زمان زیادی برده است و بعضی دوره‌ها را چندین‌بار ضبط کرده‌اند و اصلا به همین دلیل بوده که محتوای این اپلیکیشن به تدریج در این سال‌ها منتشر نشده است. مروستی می‌گوید می‌خواستند وقتی مخاطب با هر سطحی در موسیقی این ویدئوها را می‌بیند، هیچ موضوعی در آن برایش گنگ نباشد و بتوانند این محتواهای آموزشی را در ارتباط با یکدیگر مشاهده کنند. او ادامه داد: دوره‌ها به دو یا سه سطح مختلف تقسیم شده و بیشتر تمرکز ما روی سطح مقدماتی بوده است. درنظر داریم بخش پیشرفته را در قالب ورک‍شاپ‌های آموزشی ارائه کنیم. هر کدام از ویدئوهای لیمبا بازه‌ای ده دقیقه‌ای دارند و ضبط آنها حدود ۶-۵ سال طول کشیده که این موضوع، صبوری اساتیدمان را هم نشان می‌دهد.

مدیر این مجموعه می‌گوید گرچه مدت زیادی از انتشار لیمبا نمی‌گذرد اما استقبال از آن خودشان را هم غافلگیر کرده است و انتظار چنین بازخوردی را نداشته‌اند.

یادگیری آنلاین موسیقی چقدر ممکن است؟

با توجه به ادعاهایی که تمامی برنامه‌های آموزشی آنلاین و افلاین درباره یادگیری تضمینی و صددرصدی دارند، از میثم مروستی پرسیدیم در آموزش موسیقی چقدر می‌توان این ادعا را داشت و برنامه لیمبا چقدر قرار است به این یادگیری کمک کند؟ او گفت اساسا یادگیری صفر تا صد موسیقی تنها با تکیه بر یک برنامه آموزشی آفلاین، حرفی بی اساس است و ادامه داد: حتی در آموزش حضوری هم تضمینی برای یادگیری صد درصدی وجود ندارد. ما هم ادعایی در این زمینه نداریم اما می‌توانیم بگوییم تا حد بسیار زیادی به مخاطب‌مان کمک می‌کنیم تا مسیر خود را دنبال و حدود ۸۰-۷۰ درصد از آموزش‌های کلی لازم در موسیقی را دریافت کنند. علاوه بر این، کلاس‌های آنلاین هم برای رفع اشکال و تعامل میان استاد و هنرجو درنظر گرفته شده است. ما خودمان را در قبال مخاطب مسئول می‌دانیم و می‌توانم بگویم محتوایی الان منتشر شده است را بارها و بارها بازبینی کرده‌ایم تا به نسخه نهایی برسد.

او همچنین گفت: چیزی که ما برای لیمبا درنظر گرفتیم این نیست که بخواهد تمام ظرفیت انتقال موسیقی‌دان به جامعه را به عهده بگیرد، این اصلا وظیفه ما نیست. وظیفه نهادهای دولتی و کسانی است که بودجه خوب دارند. ما به عنوان مجموعه‌ای خصوصی بیشترین زحمت را کشیده‌ایم تا به کسانی که می‌خواهند موسیقی را یاد بگیرند کمک کنیم؛ شاید همین افراد در آینده بخشی از بدنه موسیقی کشور باشند.

بیزینس یا هنر؟

مدیر لیمبا که خودش هم از گروه هنرمندان و هم اکنون از مدیران یک کسب‌وکار است می‌گوید عقیده دارد کار فرهنگی بدون فکر کردن به بعد اقتصادی آن عملا شکست‌خورده است. اما تمام دغدغه‌شان را مسائل اقتصادی نمی‌داند. مروستی می‌گوید برای مسائل مارکتینگ لیمبا از روز اول با گروه‌های مختلف جلساتی داشته‌اند و معتقدند اقتصاد و هنر دو بال پرنده یک کار هنری هستند و تنها با تکیه بر یک بال نمی‌توان پرواز کرد. او همچنین گفت پیشنهاداتی مالی از سوی پلتفرم فیلیمو و هلدینگ گلرنگ داشته‌اند اما دقیقا به این دلیل که نمی‌خواهند بعد اقتصادی بر هنری غالب باشد، از قبول چنین پیشنهاداتی سر باز زدند.

چالش همیشگی کپی‌رایت

مروستی می‌گوید مثل هر خالق اثر دیگری آنها هم به موضوع کپی کردن و ضبط تولیدشان فکر کرده‌اند و این چالش برای آنها هم از سمت اساتید و هم تیم فنی لیمبا وجود داشته است. او ادامه می‌دهد: یکی از دلایلی که سراغ طراحی اپلیکیشن رفتیم این بود که ویدئوهایمان قابل کپی کردن نباشد و این قابلیت الان در این برنامه فراهم شده است.  گرچه به نظر من امروزه مخاطبان در ایران فرهنگ متفاوتی پیدا کرده‌اند و  با خرید کالای فرهنگی و خودداری از خرید کپی‌ها به ارتقای این فرهنگ کمک می‌کنند، موضوعی که الان در پلتفرم‌های سینمایی هم قابل مشاهده است. امیدوارم مردم به چرخ اقتصادی موسیقی، مخصوصا بخش آموزشی آن، هم کمک کنند.

دشواری تدریس آنلاین برای اساتید مختلف

تنوع اساتید در برنامه لیمبا نشان می‌دهد ما با طیف گوناگونی از افراد سر و کار داریم که شاید همه آنها با آموزش آنلاین راحت نباشند یا شاید پیش از این اصلا چنین سبکی در آموزش را تجربه نکرده نباشند. یکی از چالش‌های اساسی در تولید مجموعه‌ای مانند لیمبا همین است که باید اساتیدی با آداب و عادات مختلف را وادار کرد تا به این شیوه مدرن تدریس رو بیاورند. از میثم مروستی پرسیدیم لیمبا چطور این چالش را حل کرده است و او در جواب این سؤال گفت:  شاید ۹۰ درصد اساتید ما فضای آموزشی به این شکل را تا پیش از این تجربه نکرده بودند. ما و معلمان بعد از کرونا تجربه‌ای برای آموزش در فضای آنلاین کسب کرده‌ایم. آموزشی که قبلا به این شیوه دنبال نمی‌شد. طرح درس داشتن در این شیوه از آموزش خیلی مهم است. وقتی شما کلاس حضوری می‌روید استاد شما را می‌بیند و برنامه آموزش شما را متناسب با سطح و روند پیشرفت شما تدارک می‌بیند اما در فضای آموزش آنلاین چنین شرایطی را نداریم و مدرس باید طرح درس مشخصی داشته باشد و از نقطه صفر تا صد را پیش‌بینی کند و این قطعا به تجربه زیادی نیاز دارد، استاد باید طرح درس خود را آزمون کرده و ارائه‌ای از آن را برای هنرجوهایش تجربه کرده باشد؛ از این نظر، ما روی هر مدرس یا استادی نمی‌توانستیم سرمایه‌گذاری کنیم. علاقه هنرمندان به این کار بسیاری از چالش‌های ما را حل کرد و روزهای خوشی در ضبط ویدئوهای لیمبا داشتیم. 

تنوع آموزش در موسیقی ایرانی

مدیر مجموعه لیمبا می‌گوید آنقدر نظرات مختلفی در تدریس موسیقی ایرانی وجود دارد که این آموزش در فضای فیزیکی و واقعی هم یک چالش است، چه رسد به اینکه بخواهیم آن را در بستری مثل یک اپلیکیشن یا سایت ارائه کنیم. او همچنین اضافه کرد: بحث آموزش هنر در ایران خیلی جای کار دارد. تفاوت دیدگاه در موسیقی ایرانی زیاد است موضوعی که ما در حوزه موسیقی کلاسیک با آن به این شدت روبرو نیستیم چون متدهای مختلفی آمده و تجربه شده و از این نظر چالش زیادی وجود ندارد. ولی مثلا در آموزش تار آنقدر متدهای مختلف داریم که این خودش برای ما چالش بوده که در این مورد سراغ چه استاد با چه متد و کتابی برویم یا در آموزش تنبک حدود ۱۵-۱۰ روش آموزشی داریم که تازه جا افتاده و هنرجوها آن را می‌شناسند. ما با ۱۰ نفر از اساتید آموزش تنبک ضبط کرده‌ایم که سبک آقای افتتاح و حسین تهرانی از مجموعه سبک‌های آموزش داده شده در این مجموعه است. ما در مجموعه لیمبا با ۱۰ نفر و ۱۰ متد آموزشی مختلف کلاس آموزش تار و به طور کلی با حدود ۲۰۰ نفر از اساتید موسیقی ایران ویدئو ضبط کرده‌ایم. به خاطر این دست چالش‌ها که در حوزه موسیقی ایرانی وجود دارد، شکل‌گیری چنین مجموعه‌ای تا حد زیادی غیر ممکن بوده است. هم‌نشینی و اتفاق نظر دلنشین میان اساتید از اتفاقات خوبی است که در لیمبا رخ داده است.

میثم مروستی در پایان صحبت‌های خود گفت: بخش آموزش موسیقی کودک جزو برنامه‌های آینده ماست و آنجا با مخاطبان گسترده‌ و متدهای آموزشی گوناگونی روبرو هستیم. ما سعی کرده‌ایم متد آموزشی خودمان که سازگاری بیشتری با فرهنگ ما داشته باشد را ارائه کنیم. احتمالا این پروژه تا یک یا دوسال آینده منتشر می‌شود. او همچنین تأکید کرد: کلاس آنلاین قرار نیست جای فضاهای آموزشی حضوری را تماما پر کند، بلکه این شیوه می‌توانند سطح آموزشی در کلاس‌های حضوری را هم بالاتر ببرد. ارتقای سطح فرهنگی موسیقی جزو اهداف اصلی مجموعه‌ای مثل لیمباست.