استیبل‌کوین چیست؟ آشنایی با ارز دیجیتالی پایدار

به گزارش پیوست، استیبل‌کوین اصطلاحی برای دارایی‌های دیجیتالی وابسته به ارز‌های رسمی یا کالاهای باارزش است. با توجه به نوسانات قیمتی رمزارزها چندسالی است که ارزهایی از همین خانواده اما متفاوت در نحوه ارزش‌گذاری با نام استیبل‌کوین به بازار عرضه شده است. هدف استیبل‌کوین‌ها ارائه جایگزینی برای نوسانات بالای رمزارزهای محبوب مانند بیت‌کوین است که با استفاده از آنها می‌توان بدون در نظر گرفتن نوسانات قیمتی به بخش زیادی از تکنولوژی و راحتی رمزارزها برای معاملات مالی دسترسی داشت.

ارزش استیبل‌کوین‌ها به ارزهایی مانند دلار وابسته است. این وابستگی قیمتی به‌ گونه‌ای است که برابری قیمتی هر کوین با دلار آمریکا با استفاده از کنترل عرضه و تقاضا در بازار حفظ می‌شود. استیبل‌کوین‌ها انواع و اهداف متفاوتی دارند و در سال‌های اخیر توانسته‌اند بخش قابل توجهی به ارزش ۱۴۳ میلیارد دلار از کل بازار رمزارزها را به خود اختصاص دهند. با این حال بهتر است ابتدا نگاهی به اهمیت این دسته از رمزارزها بیندازیم.

چرا استیبل‌کوین اهمیت دارد؟

از زمان شکل‌گیری فضای رمزارزها بیت‌کوین اولین و محبوب‌ترین ارز دیجیتالی است. اما نوسانات ارزش بیت‌کوین به‌گونه‌ای است که برای انجام پرداخت‌های روزمره و نقل‌وانتقالات مالی مناسب نیست. به عنوان مثال، قیمت هر واحد بیت‌کوین در مارس ۲۰۲۰ حدود پنج هزار دلار بود که در آوریل ۲۰۲۱ به بیش از ۶۳ هزار دلار رسید. علاوه‌ بر این نوسالات در بازه بلندمدت، بیت‌کوین و سایر رمزارزها در لحظه دچار نوسانات شدیدی می‌شوند.

هرچند این نوسانات وحشتناک به نظر می‌رسند اما معامله‌گران با استفاده از همین تغییرات قیمتی کسب درآمد می‌کنند. در این بین سرمایه‌گذارانی وجود دارند که در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت یا بلندمدت اقدام به سرمایه‌گذاری در این صنعت کرده‌اند و از شرایط مناسب نوسانات قیمتی استفاده می‌کنند. اما در مقابل برای انجام پرداخت‌ها یا نقل و انتقالات مالی بازرگانان این نوسانات می‌تواند منجر به متضرر شدن آنها شود.

در حقیقت، ارزی می‌تواند به عنوان وسیله مبادله عمل کند که در کوتاه‌مدت امکان حفظ قدرت خرید خود را داشته باشد. این بدان معنی است که باید ارزش آن نسبتاً ثابت بماند؛ همان‌طور که نام‌گذاری استیبل‌کوین‌ها نشان می‌دهد مهم‌ترین هدف این کوین‌ها حفظ ارزش با استفاده از روش‌های مختلف است. البته تجربه نشان داده است این روش‌های مختلف کارایی کافی را ندارند و فروپاشی اکوسیستم ترا که شامل استیبل‌کوین این اکوسیستم هم می‌شد نشان داد در صورت افزایش یا کاهش شدید عرضه و تقاضا، پیوند قیمتی میان استیبل‌کوین‌ها و ارزهای فیات هم از بین می‌رود.

انواع استیبل‌کوین‌ها

استدلال‌های متفاوتی در مورد استیبل‌کوین‌ها وجود دارد. برخی از کاربران با توجه به پذیرش گسترده دلار آمریکا، استیبل‌کوین‌های وابسته به این ارز را راه‌حلی برای حل برخی مشکلات اقتصادی می‌بینند در حالی که عده‌ای دیگر اعتقاد دارند فضای رمزارزها برای حل مشکلات مربوط به دخالت نهادهایی مانند بانک‌ها شکل گرفته است و نباید با مسائلی همچون استیبل‌کوین‌ها آلوده شود.

استیبل‌کوین‌ها براساس مکانیسم‌های مختلف تثبیت ارزش به سه دسته تقسیم می‌شوند:

استیبل‌کوین‌های تحت وثیقه فیات: این دسته از استیبل‌کوین‌ها از ارزهای فیات مانند دلار آمریکا به عنوان وثیقه‌ای برای ضمانت ارزش استیبل‌کوین استفاده می‌کنند. البته در این دسته‌بندی ضمانت کوین‌ها محدود به ارزهای فیات نمی‌شود و می‌تواند شامل فلزات گران‌بها مانند طلا یا نقره و همچنین کالاهایی مانند نفت باشد، با این حال اکثر وثیقه‌ها را دلار آمریکا تشکیل می‌دهد. این ذخایر توسط متولیان مستقلی نگهداری و مرتب حسابرسی می‌شوند. یکی از محبوب‌ترین استیبل‌کوین‌های این دسته تتر یا همان USDT است. این ارز غالباً توسط دلار آمریکا پشتیبانی می‌شود.

فواید

• ساختار ساده
• پایداری بالا

معایب

• ساختار متمرکز فضا را برای هک و ورشکستگی باز می‌کند.
• نیاز به مقررات و ممیزی

استیبل‌کوین‌های وثیقه‌شده با ارزهای رمزنگاری‌شده: استیبل‌کوین‌های دارای وثیقه رمزنگاری‌شده توسط سایر ارزهای دیجیتالی پشتیبانی می شوند. از آنجا که ممکن است ارز دیجیتالی ذخیره‌شده نیز مستعد نوسانات بالا باشد، چنین استیبل‌کوین‌هایی بیش از حد وثیقه می‌شوند؛ یعنی ارزش ارز رمزنگاری‌شده در ذخایر از ارزش استیبل‌کوین‌های صادرشده بیشتر است. برای مثال ممکن است دو برابر ارزش استیبل‌کوین برای ضمانت آن پشتوانه در نظر گرفته شود. استیبل‌کوین MakerDAO با نماد DAI وابستگی قیمت خود به دلار آمریکا را با استفاده از پشتوانه ۱.۵ برابری در نظر گرفته‌شده رمزارزی حفظ می‌کند. این استیبل‌کوین از اتریوم و سایر رمزارزها به عنوان پشتوانه استفاده می‌کند.

فواید

• غیرمتمرکز بودن
• عدم نیاز به متولی
• بدون نیاز به مقررات و ممیزی

معایب

• ساختار پیچیده
• بابستگی بیش‌ از حد به پشتوانه رمزارزی

استیبل‌کوین‌های الگوریتمی: در این مدل الزامی به وجود پشتوانه‌های ارزی یا کالایی وجود ندارد و استیبل‌کوینی که از این سازوکار استفاده می‌کند می‌تواند دارایی‌هایی را برای پشتوانه داشته یا نداشته باشد. اما وجه تمایز اصلی این استیبل‌کوین‌ها در نحوه ثابت نگه‌داشتن ارزش استیبل‌کوین از طریق یک الگوریتم است که اساسا اپلیکیشنی با یک فرمول از پیش تایین شده مسئولیت این کار را برعهده می‌گیرد. از برخی جهات این روش مشابه روش بانک‌های مرکزی است که در آن الزامی برای پشتوانه در نظر گرفته نشده است. با این حال بانک‌های مرکزی ابزارهای بسیار بیشتری برای کنترل ارزش در مواقع بحرانی دارند. این موضوع با فروپاشی اکوسیستم ترا کاملا مشخص شد. استیبل‌کوین این شبکه به دلیل افت ارزش شدید شبکه نتوانست پیوند قیمتی خود با دلار را حفظ کند و حدود ۶۰ درصد کاهش را تجربه کرد.

فواید

• غیرمتمرکز و بدون الزام وثیقه
• اعتمادسازی با قرارداد هوشمند

معایب

• مکانیسم پیچیده
• عدم پاسخگویی به حجم بالای تقاضا

قرارداد هوشمند یک اپلیکیشن با قابلیت خود اجراست که براساس قوانین تعریف شده توافق بین خریدار و فروشنده را ممکن می‌کند. از همین قراردادهای هوشمند برای استیبل‌کوین‌ها هم استفاده می‌شود. کد این قراردادهای هوشمند تمامی قوانین و شرایط مورد نیاز خریدار و فروشنده را کنترل می‌کند.

مقررات استیبل‌کوین‌ها

استیبل‌کوین‌ها از زمان معرفی تاکنون توانسته‌اند سهم قابل‌ توجهی از بازار رمزارزها را به دست آورند. همچنین این دارایی‌ها به دلیل ماهیت خود وابستگی خاصی به دولت‌ها و سیستم اقتصاد سنتی دارند. به همین دلیل استیبل‌کوین‌ها توسط بانک‌ها و دولت‌ها زیر نظر رگولاتورهای مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در ماه اکتبر سال ۲۰۲۱ سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار (IOSCO) اعلام کرد، استیبل‌کوین‌ها باید به عنوان زیرساخت بازارهای مالی در کنار سیستم‌های پرداخت و اتاق‌های پایاپای دسته‌بندی شوند. قوانین پیشنهادی برای این دارایی‌ها همواره بیشتره شده است و استیبل‌کوین‌ها از نظر رگولاتورهای کشورهای مختلف دارایی‌هایی هستند که پتانسیل بالایی برای ایجاد اختلال در سازوکار اقتصادی یا کاهش ارزش پول ملی کشورها دارند. به همین دلیل سیاستمداران خواستار وضع قوانین سخت‌گیرانه برای این ارزهای با ثبات قیمتی شده‌اند.

استیبل‌کوین چگونه کار می‌کند و بهترین انتخاب چیست؟

استیبل‌کوین‌ها با استفاده از سه روش توضیح داده‌شده سعی می‌کنند برابری ارزش هر واحد خود را به یک مرجع خارجی مانند دلار، طلا یا هر کالای دیگری حفظ کنند. استیبل‌کوین‌ها به دلیل ثبات قیمتی برای استفاده در مبادلات، کاربردی‌تر از رمزارزهای دیگری هستند. این دارایی‌ها در صورت استفاده از پشتوانه دلاری یا فیزیکی به دلیل وابستگی به نهاد‌های دولتی مانند بانک‌ها برای نگهداری این پشتوانه‌ها، باید حداکثر همکاری با دولت‌ها را داشته باشند. این بدان معنی است که این دارایی‌ها ممکن است به دستور دولت اقدام به بستن حساب‌ها، بلوکه کردن دارایی‌ها یا ایجاد دستکاری در بازارها کنند. در صورتی که استیبل‌کوین‌های با پشتوانه رمزارزی به دلیل استقلال از این مشکلات مستثنی هستند، با این حال این استیبل‌کوین‌ها در نوسانات شدید بازار رمزارزها می‌توانند آسیب‌پذیرتر باشند.

محبوب‌ترین استیبل‌کوین بازار رمزارزها تتر با نماد USDT است. این دارایی دیجیتالی با نسبت یک به یک به دلار آمریکا وابستگی دارد و با استفاده از ذخایر طلا پشتیبانی می‌شود. هرچند به دلیل نبود شفافیت کافی در بنیاد تتر که صادرکننده این استیبل‌کوین است، امکان صحت‌سنجی دقیق پشتوانه وجود ندارد، با این حال این بنیاد ضمانت می‌کند که به اندازه عرضه پشتوانه در نظر گرفته است. تتر در چند سال گذشته همواره جزو ۱۰ ارز دیجیتالی برتر از نظر حجم بازار بوده است و در بسیاری از صرافی‌ها پذیرفته و معامله می‌شود.