skip to Main Content
محتوای اختصاصی کاربران ویژهورود به سایت

فراموشی رمز عبور

با شبکه های اجتماعی وارد شوید

عضو نیستید؟ عضو شوید

ثبت نام سایت

با شبکه های اجتماعی وارد شوید

عضو نیستید؟ وارد شوید

فراموشی رمز عبور

وارد شوید یا عضو شوید

جشنواره نوروزی آنر

پرونده

مهدی حق‌باعلی نویسنده میهمان

از سکه‌های صفوی تا رمزارز ملی؛ پیوسته به لعنت الهی

مهدی حق‌باعلی
نویسنده میهمان

۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱

زمان مطالعه : ۹ دقیقه

شماره ۱۰۰

تاریخ به‌روزرسانی: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱

سکه های صفوی
روی برخی از سکه‌های مسی برجامانده از دوران صفوی، عبارت «پیوسته به لعنت الهی، تغیُّرده فلوس شاهی» حک شده است. مورخانی که در تاریخچه نظام پولی ایران پژوهش کرده‌اند، این لعن و نفرین را به نشانه‌ای از کاهش مداوم ارزش پول (یا حداقل ارزش سکه‌های مسی*) و به نارضایتی بخشی از عموم از این کاهش تعبیر کرده‌اند. در این معنا، منظور از تغیُّرده، نه ضرب‌کننده سکه‌های جعلی، بلکه دولت (ملی یا محلی) است که با کاهش مداوم ارزش سکه، موجب فقیرتر شدن آنان می‌شده است. بنا بر گزارش مورخان در کتاب تاریخچه پولی ایران از صفویان تا قاجاریان، در دوران صفوی، سکه‌های مس، دائم بخشی از ارزش خود را از دست می‌دادند. هر سال، حوالی زمستان، سکه‌های قدیمی مس بایستی به ضراب‌ها تحویل داده می‌شدند، ضراب آن سکه‌ها را ذوب می‌کرد و دوباره (در اندازه‌های متفاوت) ضرب می‌کرد و بعد از نوروز وارد بازار می‌کرد. ارزش سکه‌های تحویل داده‌نشده عملاً نصف می‌شد که معادل تحمیل تورم صد درصدی به صاحب آن سکه‌ها بود. این ساختار، هرساله فشار مضاعفی به طبقات کم‌بهره‌تر اقتصادی وارد می‌کرد و این وضعیت، به شکل پیوسته، با کاهش ارزش پول قشرهای کم‌بهره جامعه همراه بود، اما از آن ‌سو، سود سرشاری نصیب شاه (به عنوان صاحب اختیار ضرب پول) و ضراب می‌کرد. نصف کردن همه‌ساله ارزش سکه‌های مسی، عملاً یک موقعیت آربیتراژ بی‌نظیر برای شاه و ضراب فراهم کرده بود. در سال ۱۶۳۷ میلادی، ارزش ۴۵۰گرم مس، حدود ۴۰ قازبیک (Qazbak) بود، اما در واقعیت از این مقدار مس، ۶۴قازبیک ضرب می‌شد و مابه‌التفاوت این مقدار- ۲۴ قازبیک- بعد از کسر هزینه‌های ضرب، عملاً سودی بود که به شاه و سیستم پولی می‌رسید؛ اما وضعیت دستکاری در ارزش پول ملی در تاریخ ادامه پیدا کرد. شاهدان دوران قاجار از این نوشته‌اند که فرمانداران، بی‌آنکه کوچک‌ترین دلیلی بیاورند، ارزش استاندارد سکه‌ها را تغییر می‌دهند. با توجه به...

شما وارد سایت نشده‌اید. برای خواندن ادامه مطلب و ۵ مطلب دیگر از ماهنامه پیوست به صورت رایگان باید عضو سایت شوید.

وارد شوید

عضو نیستید؟ عضو شوید

این مطلب در شماره ۱۰۰ پیوست منتشر شده است.

ماهنامه ۱۰۰ پیوست
دانلود نسخه PDF
https://pvst.ir/c92

0 نظر

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

برای بوکمارک این نوشته
Back To Top
جستجو